Bileşimi (aı')ırlıkça %) Yoı}unluk üst ısıl d90er Alt ısıl d90er Teorik Ôzg0I Max. co, (kuru) kg/m3 Ho Hu Hava Duman gazı ,\Oırlıkça Hacimce Rezerv adı CH• C2H6 C3H8 C4H10 CmHn co, N, MJ/m3 MJ/kg MJ/mJ MJ/kg kg/kg kg/kg (%) (%) Emsland (B.Almanya) 78.97 Diephoiz (B.Almanval 67.2 Rheden 5 (B.Almanya) 54.0 Amofring (B.Almanya) 92.3 Slochteren (Hollanda) 70.01 Kuzey Denizi (lngiltere) 83,77 Bakü (S.S.C.B.l 87,7 Kassi R"mel (Cezayir) 63,32 Cao Bon (Tunus) 65,93 Tablo 1: Çeşitli rezervlerden elde edilen doğal gazın ortalama bileşimleri ve fiziksel özelikleri. eTadbilelon 2d.oSğ.aS.C.B. 'den ithal l gazın garanti edilen özelikleri. Metan (CH4) Etan (C 2Hs) Propan (C 3 Hs) BCıtan (C4H1o) Diı')er hidrokarbonlar (Cm H n J Karbondioksit (CO2) Oksijen (02) Azot (N2) Hidrojen sülfür (H 2 S) . Toplam kükürt (S) Üst .ı Maksimum ısıl Ortalama deı')er Minimum 5,00 1.72 1,0 0,94 7,77 4,3 0,8128 39.25 - - - 2,60 20,04 10,16 0.8828 34,05 0,82 - - - 35,66 9,52 0.9851 29,94 6,00 - - - 0,53 1,17 0,7448 40.47 4,64 0,96 0,42 0,39 2,13 21.45 0.8329 35,10 6,04 2.04 1 ,03 1,67 1.0 4.45 0.7841 40.76 5,83 - - - 5,66 0.81 0,7691 39,75 1 1,3 1 7.5 6,37 4,14 7. 18 0.43 7,26 0.9005 44,82 9,65 5.45 1.47 - - 0,8900 48.01 yıllarında A.B.D:nin Pennsylvania eyaletinde ge çekleştirilmiştir. rGünümüzde doğal gaz yakacak ve hammadde olarak çeşitli alanlarda kullanılabilmektedir. Y kacak olarak, termik santrallarda eletrik enerjai si üretimi için; endüstri kuruluşlarında ısıtma, ku rutma, pişirme, ısıl işlem fırınlarında, kaynak iş lemleri ve buhar üretimi için; konut ve işyerle rinde ise sıcak su, pişirme, kurutma, ısıtma ve soğutma işlemleri için, doğrudan doğruya kull nılabilir. Doğal gazın bileşiminde bulunan hida rokarbonlar nedeniyle, sanayide amonya tanol, hidrojen ve petrokimya ür te ünlerini k n , s m en ezinde, mürekkep, zamk, sentetik lastik, foto raf filmi, deterjan, boya, dinamit, plastik, antifriğ z ve gübre gibi maddelerin üretiminde doğal gaz doğrudan hammadde olarak kullanılır. Bugün dünyadaki metanol üretiminin %70'i doğal gaz ile sağlanmaktadır. 3. DOĞAL GAZIN ÖZELİKLERİ VE ÜSTÜNLÜKLERİ Doğal gaz esas olarak metan (CH4) ve metana göre daha az oranda olmak üzere, etan (C 2H6) bütan (C 4H10) ve propan (C3H8) gibi hidrokar bonlardan meydana gelen, renksiz, kokusuz bir gazdır. Mavi bir alevle yanar ve hava ile belirli oranda karıştığında patlayıcı özeliği vardır. Thb lo l'de dünyanın çeşitli rezervlerden çıkan doGaranti Edilen Fiili min.%85 %98,68 max.%7 %0,211 max.%3 %0,043 max.%2 %0,017 max.%1 o/oQ,033 max.%3 %0,035 max.%0,02 - max.%5 %0,829 max.5,1 mg/m3 max.102 mg/m3 39,02 MJ/m• 37,62 MJ/m3 37.41 MJ/m• 36,57 MJ/m• Not: m•: 15°C sıcaklık, 1,01325 bar basınçtaki 1 m• gazın hacmine karşı gelir. 12 48.29 35.44 43,60 14,96 14,04 17,82 12,12 38,57 30,72 34,80 11,93 11,39 18,66 12,72 30,39 26,99 27.40 9.41 9,19 20,27 13,91 54.34 36,50 49,01 16,83 15,64. 17.34 11,76 42, 14 31,68 38,03 13,05 12,37 17.23 11,69 51,98 36,81 46,95 16,09 15,03 17.49 11,88 51.69 35.86 46,93 16,01 14,94 17,63 11,98 49,77 40,68 45, 17 15,39 14,50 18,02 12,26 53,94 43,55 48,93 16,71 15,65 18,02 12,66 ğal gazların ortalama bileşimleri ve fiziksel öze likleri verilmiştir. S.S.C.B:den ithal edilen doğal gazın gerçekleştirilmesi garanti edilen fiziksel özelikleri ise Thblo 2'de sunulmuştur. Eğer doğal gaz rezervinde kükürt var ise, üreti len doğal gazda da hidrojen sülfür görülür. Bu bileşenin dağıtım şebekelerinde ve kullanma yer lerinde yaratabileceği koroz lemek gayesi ile doğal gaz yş oe nb epkreoybel evme rl ei lrmi nei döenn önce genellikle temizlenir. Kullanıma sunulan do ğal gaz içindeki kükürtün ihmal edilebilir sevi yede olması nedeniyle, yakılma sonunda oluşan duman gazında kükürt dioksit bulunmaz. Duman gazında kükürk dioksit bulunmasının insan s lığı üzerinde yaptığı etki ve asit çiğ noktası olauğş maması için duman gazını en fazla 140°C-160°C değerine kadar indirebilmesi, kömür, fuel-oil gi bi diğer fosil yakacakların en önemli sakıncal ndıı: Doğal gazın yakılması ile oluşan duman ga a zı 60°C sıcaklığına kadar düşürülebilmesi nedeniy le, ısı transferi yüzeyleri artırılarak daha fazla bir ısı transferi ile, baca yüksekliği ve baca aspiratö rü gücü azaltılarak daha az bir yatırım ve işlet me masrafları ile karşılaşılır. Doğal gaz içinde yanmayan madde bulunmadığı için tümü yanar, hava ile çok iyi karışabildiğin den hava fazlalık katsayısı bir civarındadır. Yan mamış yakacak kaybı yoktur, baca kaybı ise di ğer yakacaklara göre çok küçüktür. Sıvı ve katı yakacaklarda, duman gazı ile sürük lenen kurum, kül gibi yanmamış maddelerin ısı transferi yüzeylerine yapışarak meydana getirdi ği ısıl direnç problemi doğal gazda yoktur. Isı transferi yüzeyleri temiz kaldığından, kurum üf leme cihazları daha az çalıştırılır; bu nedenle bu cihazların harcadığı buhar ve enerji ·sarfiyatı az lır. Doğal gaz yakan kazanların periyodik b l akım a arı daha uzun zaman dilimlerinde yapıldığından bakım masrafları azalır. Doğal gaz, yük değişimlerine kolayca cevap ve recek şekilde, otomatik kontrolu basitçe yapıla1:ıilen bir yakacaktır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=