Konutlardaki Gaz Sayaçları Ve Standardizasyonu Fahir DALDAL 1962 Yılında istanbul'da doğdu. Orta Doğu Teknik Üniversite'sinden Makina Mühendisi olarak mezun oldu. 1988'de GAZAL A.Ş.'ye girdi. Bu tarihten beri Pazarlama Bölümü'nde çalışmaktadır. 38 A SiN ON T MD H E S E T M R A E E N T S D R !DA O R E L ND O T IZ G A A Y LTGI OANS OMUEETES TRISO N S Abstract: From the consumers point of view, the /irs/ and major criterion lor //ıe safetiness of product is its accordance witlı tlıe standards. Tlıe residentia/ gas meters are used in a commercial transaction, sa tlıey are most generally controlled by olficial merrology standards and regulations. The accuracy of a measuring unit must be high since the quantity of the gas measured in residential meters is relatively low. This /eve/ of accuracy is besi obtained by diaphragm ğas meters. in spite ofthe facı that the working principle of these meters is simple, because ofthe high cost ol periodicaı inspections, the continuity of !his accuracy is only obtained by sophisticated production technologies. in this paper, some detailed information on residential gas meters, such as their classification with respect to national and internationaı standards, testiııg and inspection procedures given. Özet: Bir ürünün standardlara uygunluğu tüketiciler açısından güvenilirliği ilk ve en büyük ölçüsüdür. l<onullardaki gaz sayaçları ticari bir anlaşmanın aracıdırlar ve bu sebeple resmi ölçüm tekniği. standardları ve düzenlemeler i ne tabidirler. Evlerdeki gaz akış miktarı düşük olduğundan kullanılan sayacın çok hasssas olması gerekmektedir. Bu hassasiyeti en iyi şekilde diyaframlı sayaçlar sağlayab i lir. Çalışma prensipleri basit olmasına karşın periyodik bakımları çok pahalıya geldiğinden bu hassasiyetin uzun dönemde korunabilmesi ancak gelişmiş bir imalat teknolojisi ile mümkündür. Bu yazıda konut gaz sayaçlarının ulusal ve uluslararası sıandardlara göre sınıflandırılması, test ve bakım işlemleri gibi konular işlenmiştir. 1. EVLERDEKİ GAZ SAYAÇLARININ ESASLAR! Gaz akış ölçümü, birgaz dağıtım şirketinin, belirli bir sürede, bir kullanıcıya, örneğin şu anda bahis konumuz olan evlere sattığı enerji miktarını hesaplamayı amaçlar. Bu konutta oturanlar, gazı özel amaçlarla, örneğin yemek pişirmek ve ısınmak için kullanırlar. Bu enerji, fatura çıkarabilmek amacıyla, enerjiye eşdeğer bir birimle ifade edilmelidir. Fakat, direkt olarak sadece fiziksel birimler ölçülebilir. Konutlardaki tüketimlerde, gaz akışı düşük olduğundan, genellikle kullanılan toplam hacim ölçümüdür. Konutlardaki gaz akış ölçümü için bütün dünyada hacimsel akış sayaçlarına dayalı dinamik bir teknik kullanılır. Gaz akışı, sayacın çalışması için gerekli enerjiyi de temin eder. Sayacın göstergesi, enerjiyi değil, hacmi gösterir; göstergedeki değer, gerçek çalışma basınç ve sıcaklığındaki gaz hacmidir. Gaz, yapısı gereği, sıkıştırılabilen bir akışkan olduğundan, normal basınç ve sıcaklık şartları için rahatlıkla hesaplanabilen lıacim-eneıji ilişkisinde, gerçek çalışma basınç ve sıcaklık şartları göz önünde bulundurularak bir düzeltme yapılmalıdır. Bu düzeltme,konutlardakisayaçlarda, genellikle kalibrasyon safhasında, hata eğrisinde yapılan bir ayarlamayla gerçekleştirilir. Ayrıca birkaç ülkede, yaz ve kış sıcaklık oıtalamaları arasındaki büyük fark, sayacın içinde, otomatik .sıcaklık ayarı için (genellikle mekanik) bir cihazın bulunmasını gerekli kılar. Bu tip, sıcaklık ayarlı sayaçlar, A.B.D., Kanada ve İskanclinavya1claki konularda kullanılmaktadır. 2. DİY AFRAMLI GAZ SAYAÇLARI Zarlı veya diyaframlı gaz sayaçları, yüzyıldan daha uzun bir süredir kullanılmaktadır ve bu sayaçlar, konutlardaki gibi gaz akışının düşük (40 ıni/saat'ten düşük) olduğu durumlarda hassas olan tek sayaç tipidir. Daha yl'ıksek akımlar (250 m3/saatıe kadar) için ise, türbin veya döner pozi-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=