Güncel milyon cml 12000 10000 -Rusya Federasyonu 8000 6000 ...... .... ........ .... . .. . . . . . . .. . . . . . .. .. . . . ... . . .. . . .. . . . .. . . ........ . . . . .. . . . . 1 =:��i Akını 4000 -Cezayir (LNGJ /""-- ,_---·j _Nijerya (LNG} 1 _ Kalar, Avustralya, 2000 ·····•·····················••·•· --·· 1 Cezayir (LNG) -TPAO 1987 '1988 1989 ' 1 990 1991 1991 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Grafik 3. Kaynaklara göre gaz ıükeıiıni. bağl ı olarak yeni AB üyesi olan ve geçiş dönemindeki ülkelerdeki gaz taleb rek daha fazl a artması beklenmineinktgeiddeir. Rakamlara baktığımızda, 201 O yı lı ve da ha sonrasında oluşacak olan boşluğu ka patabilmek için yeni arz kaynaklarına yaç duyulacağını görmekteyiz. Gaz baih k t ı i mından zengin Doğu Ül keleri ekonomik ve güvenli nakliye sistemleri kurulduğu takdirde yakın gelecekte gerçekleşmesi planlanan gaz üretimi ile bu talebin bir kısmını karşılayabilecekler. Özetleyecek olursak, bugün aşağıdaki konularla ilgil i bir uzlaşma elde edilecek gi bi görünüyor: t Sürekli olarak artan talebe karşı l rebil mek amacıyla Avrupa'ya ithaılk e v d e i len doğal gaz miktarı da arttırı l mal ıdır, t Avrupa'daki gaz ithalatı arttırı lırken gaz arzı güvenl iği en önemli husus olmal dır, bu nedenle özell ikle üzerine eği ı l • H mek gerekecektir, azar Bölgesi, Ortadoğu ve Kafkaslar uygun rotal ar geliştiril ip uygulamaya alındığında gelecek için vaa darik kaynaklarına sahip olatb e ili d r e . n teAynı zamanda, mevcut gaz talebi i l venli ve istikrarl ı bir transit geçiş üelkgeüsi olan ve bu sayede coğrafi konumunun getirdiği avantajlı durumdan da yararla nan Türkiye, daima Hazar Bölgesi, Orta Asya ve Kafkaslar'da üretilen hidroka bonların güvenl i, düşük maliyetl i, çevr r e dostu yollardan dünya piyasalarına nakl yesini gerçekleştirmek amacıyla yapılan i boru hattı projelerini desteklemiştir. 40 \\\\,UUl!,alg.u.com.ıı Bakü-Tiflis-Erzurum DGBH Projesi Atı lması geren ilk adımlardan biri olarak Türkiye, Gürcistan ve Azerbaycan bir ara ya gelerek Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı Projesini hazırladılar. Bu boru hattı ile taşınacak doğal gaz sa kiye piyasasındaki açığı kapatm daec klea T k üar l mayacak, aynı zamanda Avrupa'daki aşırı talebi karşı lamayı başaracaktır. Bu Proje Avrupa'daki arz çeşitl il iğini sa layacak en önemli unsurlardan biri olğ a caktır. Bu konu, enerji köprüsü olma lundaki Türkiye için en önemli itici ku y v ovetlerden biri olmuştur. Bilindiği üzere, doğal gaz dünyadaki son yirmi ya da otuz yı ldır en yeni ve kullanım yaygınl ığına en çabuk erişen ya dür. Ticari kullanımın başlaması k y ılta t , ü d r o üğal gaz piyasası hızla büyümüş, özell ikle 1 970'1i yıi l arda yaşanan petrol krizlerinin ardından doğal gaz birincil minde dikkate değer bir pae y n d ear y jai tü s kae h t ip i hale gel miştir. Ayrıca çevre dostu bir enerji kaynağı olduğundan, bu payı gel cek yirmi veya otuz yıl içinde arttırmae sı beklenmektedir. Kalkınma sürecinde ülkelerden biri olan Türkiye de, geçmişte yaşanan petrol leri yüzünden çok zor dönemler geçir k m r i iz ş tir; bu nedenle çevreyle ilgili meselelerin yanı sıra enerji kaynaklarının çeşitl ril mesine yönel ik pol itikal ar sayeseinnddei doğal gaz kul lanımı Türkiye'de enerji sahnesinde kendisine yer bul muş oldu. Transit Boru Hattı Pro•eleri Kalkınma sürecinde ülkelerden biri olan Türkiye de, geçmişte yaşanan petrol krizleri yüzünden çok zor dönemler geçirmiştir; bu nedenle çevreyle ilgili meselelerin yanı sıra enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesine yönelik politikalar sayesinde doğal gaz kullanımı Türkiye'de enerji sahnesinde kendisine yer bulmuş oldu. BOTAŞ, şimdiye dek 6 farkl ı tedarikçiyle 8 uzun vadeli satış ve al ım anlaşması imzaladı. Türkmenistan ve Azerbaycan i le gerçekleştirilecek olan gaz ticaretine ise henüz başl anamadı . Türkiye'deki Doğal Gaz Tüketimi Türkiye'de ithal doğal gaz uygulaması ilk kez "Rus Federasyonu - Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı" sayesinde, enerji arz kaynaklarını çeşitlendirebil meye yönelik yapılan çal ışmal arın sonucu olarak ve büyük yerleşim merkezlerinde özel l ikle de kış aylarında yaşanan hava kirl il rununu çözmek amacıyla başlatıl m iğ ış i s tı o . İthal doğal gaz satışı 1987 yı l ında 500 milyon metreküp olarak başladı ve 2003 yıl ında bu miktar yaklaşık 21 milya reküpe ul aştı. Ül kede yaygınlaşan r d m oğ eat l gaz tüketimi ile birl ikte ülkedeki birincil enerji tüketimindeki doğal gaz payı 2003 yılında %23 gibi bir orana ulaştı. (Grafik 3) BOTAŞ'ın yurtiçi doğal ga nin uzunl uğu 1987'den bu z y ilae n tima y sais k tleam şı i k 5.000 km'ye ulaştı. inşaat halindeki ve ya pı lması planl anan boru hatlarının tama lanması ile birlikte ul usal iletim şebek m e sinin uzunl uğu yakl aşık 10.000 km'ye ul aşacak ve böylelikle 60 kent merkezine doğal gaz dağıtımı sağlanabilecek. ► Doğal Gaz Dergisi Sayı 102 / Nisan 2005
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=