Güncel Doğal gazın alımı satımı, edinilmesi, kaybedilmesi menkul mal hükümlerine göre olacak ve menkul mal hükümlerine bağlanan sonuçlar doğalgaz için de geçerli olacaktır. Yargıtay kararları da bu yöndedir. Nitekim Yarg. 13. HD t.12.01.1981 E.6544 K. 60 sayılı kararında, "Taşınır mülkiyetin konusu, yalnızca bir yerden başka yere gönderilen nesneler değil; taşınmaz mülkiyetin kapsamına girmeyen ve edinmeye elverişli (temellüke salih} bulunan doğal güçler de oluşturur" diyerek, bu hususa işaret etmiştir. Yarg. 3. HD' nin t. 29.11.2004 E.2004/8543 K.2004/ 17356 sayılı kararı ile onanan Fatih 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin t.12.03.2004 E.2004/7 K.2004/79 sayılı kararında, "Tüketilen doğal gaz, 4077 sayılı "Tüketicinin korunması hakkında kanunun 3. maddesinde ifade edilen gayri maddi mallar kapsamında olduğu kabul edildiğinden, anlaşmazlığın bu kanun hükümlerine göre çözümlenmesi gerekir" den ilmiştir. Ancak, yukarıda açıklandığı üzere; doğal gaz gayri maddi mal değil , "menkul eşya"dı r. Belirtmek gerekir ki, Yarg. 13. HD'nin t.16.05.1996 E.1996/2570 K.1996/4759 ve t.19.09.1996 E. 1996/6580 K.1996/ 7435 sayılı tüketici mevzuatı açısından örnek teşkil eden ve literatürde kendilerine atıf yapılan kararlarda, doğal gazın hukuki özelliğine değinilmeksizin ve nitelendirmesi yapılmaksızın, dağıtım şirketi ile doğal gaz kullanıcısı arasındaki ilişkinin tüketici ilişkisi olduğu belirtilmiş; ancak, herhalde yeni yürürlüğü girmiş olmasından olacak ki, ne 4077 sayılı kanundan bahsedilmiş ne de kendisine dayanılmıştı r. Doğal gaz, hakimiyet altına alınabilen ve taşınabilen bir Esasen doğal gazın eşya olmasının, 4077 sayılı kanun kapsamında sayılıp sayılmama açısından hiçbir önemi yoktur. Zira, menkul eşya olmayan hususlara ilişkin faaliyetler hizmet kavramı kapsamında değerlendirilebilecek ve yine de, 4077 sayılı kanun kapsamında sayılacaktır. Tüketici mevzuatı açısından doğal gaz menkul eşya olduğuna göre, doğal gazın tüketiciler tarafından alınmasını "mal alımı"; tüketicinin karşısındaki dağıtım şirketini de "satıcı" olarak nitelemek mümkündür. Buna karşın, dağıtım şirketlerinin tüketicilerle yaptıkları bağlantı anlaşmasını "hizmet alımı" ve tüketicinin karşısındaki dağıtım şirketini ise "sağlayıcı" olarak vasıflandırmak mümkündür. Bağlantı anlaşması ile dağıtım şirketi tüketiciyi, kendi dağıtım şebekesine bağlamakta ve bunun karşılığında bağlantı bedeli almaktadır. Bağlantı anlaşmasında bir mal sağlanmas ı söz konusu olmadığından , yapılan işlemi hizmet sunumu kabul etmek gerekir. İşlemin mal veya hizmet olması ve bunun karşısında dağıtım şirketinin satıcı yada sağlayıcı olarak nitelendirilmesinin tüketici mevzuatındaki önemi, ayıplı mal veya ayıplı hizmete bağlanan sonuçların farklı olmasında önem kazaenerjidir. Bu itibarla, doğal gaz nacaktır. menkul bir eşya sayılacaktır. Doğal gazın alımı satımı, edinilmesi, kaybedilmesi menkul mal hükümlerine göre olacak ve menkul mal hükümlerine bağlanan sonuçlar doğal gaz için de geçerli olacaktır. Yargıtay kararları da bu yöndedir. 44 nn,.clogalgaı.com.tr 4646 sayılı yasanın 4/18. bendine göre serbest olmayan tüketici olarak nitelenen "abone", doğal gazı kendi kullan ımı için dağıtım şirketlerinden almak zorunda olan gerçek veya tüzelkişi; 4/17 bendine göre "serbest tüketici", yurt içinde herhangi bir üretim şirketi , ithalat şirketi, dağıtım şirketi veya toptan satış şirketi ile doğal gaz alım-satım sözleşmesi yapma serbestisine sahip gerçek veya tüzelkişidir. Kanunun 8. maddesinde kimlerin serbest tüketici olabilecekleri belirtilmiştir. Buna göre, satın aldığı yıllık doğal gaz miktarı bir milDoval Gaz Tüketicilerinin Hukuki Hakları yon metreküpten daha fazla olan tüketiciler ve kullanıcı birlikleri, elektrik enerjisi üretimi için gaz satın alan şirketler, elektrik ve ısı enerjisi üreten kojenerasyon tesisleri, üretim faaliyetinde kullanılmak üzere, Türkiye'de doğal gaz üreten üretim şirketleri serbest tüketicidirler. Kullanıcı birliği ise mülkiyetindeki dağıtım şebekesiyle, üyelerinin doğal gaz ihtiyacını karşılayan organize sanayi bölgeleri ve kooperatifleri olarak tanımlanmıştır. Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetme liği'nin (DGPDMHY) 4/23. maddesinde "müşteri", serbest veya serbest olmayan tüketici olarak tanımlanmıştır. Kavram karışıklığı olmaması için serbest olmayan tüketiciler için abone terimine itibar etmekte yarar bulunuyor. 4646 sayılı kanuna göre doğal gaz piyasasındaki tüketici, 4077 sayılı kanuna tanımlanan tüketiciye göre farklı ve kısmen geniş bir kavramdır. 4077 sayılı yasaya göre, ticari veya mesleki amaçlarla mal veya hizmet edinen gerçek veya tüzelkişiler, tüketici değild irler. Fakat, 4646 sayılı yasanın 8. maddesindeki şartları taşımıyorlarsa, serbest olmayan tüketici yani abonedirler. Buna karşın, 4077 sayılı yasaya göre tüketici; 4646 sayılı yasa ile karşılaştırıldığında, dağıtım şirketinin sözleşme tarafı olarak karşısında yer alan müşteriden daha geniş bir kitleyi ifade etmektedir. 4077 sayılı kanun, sadece sözleşme tarafının tüketici olması ile yetinmemiş; sözleşme tarafı olmayıp mal veya hizmeti edinen, kullanan veya yararlanan herhangi bir kişinin de tüketici olmasını hükme bağlamıştır. Buna göre, sözleşme tarafı olmayan ancak edinen, kullanan ve yararlanan doğal gaz aboneliğinin tesis edildiği mahalde bulunan abonenin ailesi ve misafirleri de, 4077 sayıl ı yasadan yararlanabilecektir. Ticari ve Mesleki Amaçla Doğal Gaz Kullananların Hukuki Hakları Doğal gaz piyasası kanununa göre, ticari veya mesleki amaçlı olarak doğal gaz kullananlar ister abone ister serbest tüketici olsun, tüketici mevzuatındaki tüketici kavramına girmeyecektir. Doktrinde, tüzelkişi ticari şirketlerin 4077 sayılı kanun kapsamında tüketici sayılamayacağına; sade-► Doğal Gaz Dergisi Sayı 106 / Ekim 2005
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=