Güncel Özkan A~ı -Türki e Ko·eneras on Derne~i Doğalgaz Fiyatlarının ABD1de, Avrupa1da ve Türkiye1de Değişim Trendi ve Bugünkü Durumu Dünya enerji kaynaklarının %23'ünü oluşturan doğalgaz arzı, genelde uzun süreli ikili anlaşmalarla güvence altına alınmaktadır. Bu anlaşmalara paralel olarak petrol, fuel oil ve kömürdeki fiyat değişikliklerine göre hesaplanan doğalgaz fiyatlarının 2006'nın ilk çeyreğinde yükselme trendini sürdüreceği kaçınılmaz görünüyor. Özkan AĞIŞ Türkiye Kojenerasyon Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dünyada yılda 2750 milyar m3 (bcm) doğalgaz tüketiliyor. Dünyanın halen işletmede olan doğalgaz rezervleri toplamı 156 000 milyar m3 olduğuna göre bugün için, 56 yıllık tüketimi karşı layacak doğalgaz var. Son 1 O yı lda tüketilen toplam doğalgazdan daha fazla rezerv bulunduğu gerçeğini göz önünde tutarsak, bulunacak yeni gaz rezervleriyle daha en az 100 yıl doğalgazlı ekonomik hayatımızın devam edebileceğini söyleyebiliriz. Dünyanın en büyük gaz üreticileri Rusya ve ABD'dir. Rusya yılda 600 milyar m3 ve Amerika da 500 milyar m3 üretimleriyle birlikte dünya gaz üretiminin %40'ını sağl amaktadı rlar. Dünya doğalgaz üretiminin %28'ini FSU ülkeleri (Eski Sovyetler Birliği Ülkeleri), %12'sini OECD Avrupa'sı, %9.6'sını tüm Ortadoğu ve %8.4'ünü Asya ülkeleri gerçekleştirmektedir. Dünya'da tüketim artışı en yüksek olan fosil yakıt doğalgazdır. Tüketim Artışı 2002'de %2.7 iken 2003'te %2.6 ve 2004'te %2.4 olmuştur. Üretici ülkeler giderek artan doğalgaz talebini karşılamakta zorlanmakta ve bu yüzden de fiyatlar 2002 yılından beri sürekli yükselmektedir. U luslararası Enerji Ajansı (lnternational Energy Agency - IEA)'nın araştırmalarına göre, dünyada enerji kaynaklarının tüketimi 1970-2002 yılları arasında aşağıda (Şekil 1) görüldüğü gibi gerçekleşmiş ve 2002 yıl ından sonra da şeklin sağ tarafında gösterildiği gibi gelişecektir. Şe26 ı,,•l .., 250 Kaırılyon Blu 200 150 100 50 Nıll(leer o 1970 1980 1990 2002 2015 2025 Şekil/. Enerji Tiplerine göre Diiııya Piyasalarında EııeıjL:[iikeıimi (1970- 2025). kildeki enerji tüketim gelişmelerinden anlaşılacağ ı üzere, doğalgaz tüketimi 2006 ile 2025 yılları arasında ortalama %2.3 artışla saltanatını sürdürecektir. Aynı periyod içinde petrolde tüketim artışının ortalama %1.9 ve kömürde %2.0 seviyelerinde olması dikkat çekicidir. Fosil yakıtların ortalama yıllık büyümeleri bu seviyelerde kalırsa doğalgazın enerji kaynakları içinde bugün %23 olan payının 2025'te %25'e yükseleceği hesaplanmaktadır. Aşağıda Şekil 2'de kullanıcı sektörler itibariyle doğalgaz tüketiminin 2025'e kadar her 5 yılda bir gelişim beklentisi yer almaktadır. Yine IEA kaynaklarına göre, dünyanın pek çok bölgesinde doğalgaz elektrik üretimi için tercih edilen yakıt durumundadır. Ülkelerin KYOTO Yükümlülükleri doğalgazı, tercihin de ötesinde zorunlu yakıt konumuna getirmiştir. Endüstri sektörü gaz kullanımının bu süre 250 Trilyon ft) CJ Elcktrlk Encrjlsı 200 auıaşım • sanayi □Ticari 150 100 50 o 2002 2010 2015 2020 2025 Şekil 2. Son Kııl/aıııcı Sektörüne göre Diiııya Doğalga= Tüketimi (2002-2025){Kayııak: IEA). içinde %36 büyüme kaydedeceğinin de altını çizmemiz gerekmektedir. Dünyada Son 3 Yılda Doğalgaz Piyasaları 1. Amerika: Amerika'da doğalgaz fiyatlarını belirleyen iki önemli faktör, kış ayları (şiddeti ve uzunluğu) ve kasırgalardır. Aşağıda Amerika'da 2000 yılından 2005 yılı Eylül ayına kadar doğalgaz fiyatının (1 milyon BTU'nun dolar olarak değeri) verilmiştir. Grafikten görüleceği üzere 2003 yılına kadar Türkiye'den çok ucuz olan gaz fiyatı son yıllarda özellikle Katrina ve Rita kasırgalarını n hüküm sürdüğü son (4) ay içinde 12 dolara kadar yükselmiştir. Amerika'daki gaz fiyatları kıta ülkenin kendi özel şartlarının etkisiyle oluştuğu bizim de bulunduğumuz Avrupa Ülkelerinin gaz fiyatları için karşı laştırmada referans olarak alınamaz. ► Doğalgaz Dergisi Sayı 107 / Kasım-Aralık 2005
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=