Doğalgaz Dergisi 116. Sayı (Eylül 2006)

Sektöre! Forum Bu yapılabilirse, doğalgaz ithalatçılarımız örneğin Rusya'dan Gazprom'un dışındaki bağımsız doğalgaz üreticilerinden gaz alabilecek ve Botaş ile rekabet ederek gaz fiyatlarını aşağıya .çekebileceklerdir. Bu önerime olumlu yaklaşan Sayın Bakanımız bize, 4646 Sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda düşündüğümüz değişikliklerin yapılarak eylül ayı başına kadar Bakanlığa vermemizi bildirmişti. Sayın Bakanımızın bu talimatının yerine getirme doğrultusundaki çalışmalarımızı yürütürken en büyük doğalgaz tedarikçisi ülke olan Rusya'da, Gazprom dışında hangi firmalardan gaz alabileceğimizi araştırdık. Rusya'da Bağımsız Gaz Kuruluşları Rusya, dünyanın en zengin doğalgaz rezervlerine sahip en çok üreten en çok ihraç eden ülkesidir. Rusya'nın Ocak 2006 itibariyle bilinen gaz rezervlerinin toplamı 47,8 tem (trilyon m3)'dir. Bu rezervlerin 46,0 tcm'i Gazprom'a kalan 1,8 tcm'i Bağımsız gaz kuruluşlarına aittir. Bu şirketlerin en büyükleri, Novatek, Surgutneftegaz, TNK-BP, Purgaz(İtera), Rosneft, Lukoil ve Northgaz'dır. Rusya' da Liberal gaz piyasası henüz oluşmadığı için bu şirketler bugün için Gazprom'un gölgesinde sadece İç Piyasa'ya doğal gaz vermektedir. İç Piyasadaki doğal gaz fiyatları çok düşüktür (Geçen yıl 1 000m3 gaz'ın iç piyasa fiyatı 36 USD'idi bu yıl 59 USD'ye yükselmesi bekleniyor) Bu nedenle Bağımsız gaz şirketleri, iç piyasada ve ihracatta Gazprom tekelciliğini kırarak, Serbest Tüketicilere ve İthalatçı Şirketlere, gaz satış hakkı elde etmek için Rusya Federal Parlementosu olan DUMA'yı zorlamaktadır. DUMA'nın bu çok güçlü şirketlerin baskılarına dayanamayıp yıl sonuna kadar bu şirketlere ihracat yetkisi vermesi beklenmektedir. Esasen bu gelişme, Türkiye'de Liberal doğalgaz piyasasını yaratmak için iyi bir fırsattır. Bu fırsat ayrıca, Gazprom'dan almakta olduğumuz 2005'te 17,0 Bcmvetamamı 30,0 Bcm olan doğal gaz fiyatını İşte Enerji Bakanımız için yeni bir araştırma konusu. 14,0 BCM'lik, şu anda rafta bekleyen doğalgaz anlaşmalarını hayata geçirebilirse, hem başlattığı Nabucco Projesi için güçlü bir gaz arzı yaratmış olacak hem de Türkiye'de doğalgaz fiyatlarının dayanılmaz ağırlığını hafifletecek ve liberal doğalgaz pazarına start verecek. yeniden görüşmek için de kullanılabilir. Bu Bağımsız Gaz Şirketlerinin 2005 yılı üretim rakamlarını aşağıda bilgilerinize sunuyorum.Bu üretim rakamı, 2006 yı l ı için Türkiye'de beklenilen doğalgaz tüketiminin (30,0Bcm) yaklaşık 3 katıdır. 4646 sayılı Doğalgaz Piyasa'sı Kanunu'nun 2. maddesinde yapılacak küçük bir değişiklik bile ( ülke yerine şirket ifadesinin kullanılması),bu şirketlerle, ithalatçıların doğalgaz satınaıma görüşmelerinin yolunu açacaktır. Bu da Türkiye'de liberal doğal gaz pazarının gelişmesine hizmet edecektir. Rusya'da Bağımsız Gaz Şirketlerinin gaz (Associated gaz dahil) üretimi 2005 yılı Ba{ıım sız Gaz Şirketi üretimi (8cm) Novatek 25 Surgutneftegaz 17 TNK-BP 9 Purgaz (ltera) 8 Rosneft 7 Lukoil 6 North gaz 6 Di!)er gaz şirketleri toplamı 10 Ba!)ımsız Gaz Şirketleri 88 Bcm toplam üretimi Doğalgazda Enerji Koridoru Olma İddiaları Türkmenistan Gazını Zorunlu Kılıyor Türkmenistan ile 1996 yılında 14,0 BCM'lik gaz anlaşması yapıldı. Bu anlaşmaya ve Avrupa'nın Türkmen gazına olan ihtiyacına güvenerek, GE'nin yatırım şirketi Ge Capital ile Becktel'in ortak oldukları PSGI kuruldu. Türkmen gazının Türkiye'ye getirilmesi ve fazlasının da Avrupa'ya satılması işine ciddi şekilde soyundu. Pro-je bir hayli değiştirildi. Amerika, aynen BTC boru hattında olduğu gibi Türkiye'yi enerjide Rusya'ya fazla bağımlı kılmamak için bu projeye çok önem veriyordu. Fakat sonunda olanlar oldu. Mavi Akım (Blue Stream) Projesi ortaya atıldı ve 1998'de Mavi Akım Hattı'­ nın yapımı için Gazprom ile anlaşma imzalandı. Bu anlaşma ile Edison Capitaı için bütün ümitler sönüyordu. O da, şirketi kapattı ve Orta Asya'dan çekildi. Gaz pazarında savaşı Rusya kazanmıştı. Kendi gaz üretimi yeterli olmadığı için Gaz-prom, Türkmenistan'dan 30 dolar/1000 m3 fiyatla aldığı gazı 4-5 misli fiyatla Türkiye'ye satacaktı. Bu plan %100 tuttu. Türkiye Rusya'nın Avrupa'da, Almanya ve italya'dan sonra 3. en büyük gaz müşterisi oldu. Geçmişte yaşadığımız bu olaylar tatsız ama ders verici. Şimdi ders almanın zamanı geldi. Hatanın neresinden dönülse kardır. 9 yıl içinde 3 defa hükümet değişti. Artık iktidarda, Mavi Akım Projesini desteklediği için biraz da nezaket kurallarının dışına çıkarak Türkmenbaşı'nın azarladığı-Enerji Bakanı yerine, eski doğalgaz anlaşmalarını didik didik eden bir Enerji Bakanımız var. Türkmenistan doğalgazını getirmek için kanaatimizce yeni bir boru hattı yapmaya gerek yok. 14,0 BCM'lik yıllık doğalgaz alımının yarısı Rusya şebekelerinden ve Kafkasya'dan "Vladikafkas" kompresör istasyonuna kadar ulaşabilir. Oradan da Bakü-Erzurum gaz boru hattına bağlanır. Öbür yarısı ise, İran üzerinden Swap yaparak bizim "Doğu Boru Hattı'mıza ulaştırılabilir. Sayın Enerji Bakanımızdan, bu projeyi raftan kurtararak hayata geçirmesini bekliyoruz.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=