m Makale bırakmamak için düzenlemeler arasında uyum ve eşgüdümün olması hüküm mantığının gereğidir. boru hattı güzergahındaki herhangi bir alanı veya alanları genel anlamda etkileyebilecek yapısal değişiklik veya nazara alınmıştır. İradi ve dahili hususlar mücbir sebep değil. diğer şartları varsa fevkalade hal olabilir. gelişmelerde şartların oluşup oluşma- 3. Mücbir sebebi ileri sürme koşulları 3. İletim Şebekesi İşleyiş dığı önem kazanacaktır. açıkça ortaya konulmuştur. Mücbir sebebin ortadan kalkması için gerekli tedbirleri alma ve mücbir sebebe neden olan olayı bildirme, mücbir sebebi ileri sürme şartları arasında sayılmıştır. Düzenlemelerine İlişkin Esaslar (ŞİD) ŞİD'in il. Bölüm İşletme Hükümleri'nin 19. maddesinde mücbir sebep taşıyıcı ve taşıtan için ayrı ayrı düzenlenmiştir. ŞİD'de mücbir sebep "olaydan etkilenen tarafın, makul ve basiretli bir tacirden beklendiği şekilde hareket etmesine karşın, elinde olmadan ortaya çıkan ve ŞİD ve ilgili STS kapsamındaki yükümlülüklerinin tamamını veya herhangi birisini yerine getirmesini imkansız kılan veya gecikmesine neden olan, herhangi bir olayı veya olaylar dizisini ifade eder" şeklinde tanımlanmıştır. Tanımlamada haricilik unsuru olmadığından fevkalade halleri de kapsar niteliktedir. Ayrıca elinde olmadan ortaya çıkma ve gecikmeye neden olma mücbir sebep şartlarını aşar kavramlardır. ŞİD'de: deprem, sel, yıldırım, toprak kayması gibi tabii afetler ve salgın hastalıklar, ,savaş ve terörist eylemler, herhangi bir askeri merciin veya sivil hareket veya önlemleri, herhangi bir yasal ve idari karar ve düzenlemeler, yangın, patlama, sabotaj, arkeolojik bulgu, iletim şebekesinin herhangi bir kısmını veya kısımlarını veya boru hattı güzergahındaki herhangi bir alanı veya alanları genel anlamda etkileyebilecek yapısal değişiklik veya gelişmeler, sınırlama olmaksızın mücbir sebep sayılmıştır. Düzenleme genel tanımlamaya uygun olmakla birlikte bazen sayılan durumların bazıları mücbir sebep ve fevkalade haller şartlarını aşar niteliktedir. Dolayısı ile vuku bulan hadisede öngörülemezlik ve kaçınılmazlık şartlarının oluşup oluşmadığının iyice incelemesi lüzumu vardır. Özellikle fevkalade hal niteliğindeki , iletim şebekesinin herhangi bir kısmını veya kısımlarını veya -! Doğal Gaz Dergisi, 2006/11 BOTAŞ tarafından vazeden ŞİD'de BOTAŞ'ı müsaadeye mazhar kılan hükümlere sıkça rastlanılmaktadır. ŞİD'de mücbir sebep ve fevkalade hallerde tarafların ilişkilerini düzenleyen ayrıntıl ı hükümler vardır. Diğer yandan ŞİD'de acil durum, acil durum tedbirleri, sınırlı kapasite günü, zor gün gibi tabirlerle taşıyıcı BOTAŞ, tedarikçi, taşıtan ve son kullanıcıların yükümlülük ve sorumlulukları ile sorumlu olmayacakları hususlar hükme bağlanmıştır, 4. Doğalgaz Alım Satım Sözleşmeleri BOTAŞ'ın ve dağıtım şirketlerinin kendi aralarında ve müşterilerle yapmış oldukları sözleşmelerde mücbir sebep ilgili tarafın denetimi dışında, kusurdan uzak, sezilemeyen, karşı konulamayan ve makul ihtimam ve öngörüye rağmen önüne geçilemeyen bütün durumlar ile hükümet ve BOTAŞ kararları, uluslararası anlaşmalarla gazın verilememesi halleri ile tehlikeli ve acil olaylar şeklinde ifade edilmektedir. C. Değerlendirmeler Doğalgaz Piyasasındaki düzenlemelerde sözleşmelerde tümünde mücbir sebeplere rastlanılmaktadır. Düzenlemelerdeki hususları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür. ı. Mücbir sebep sayılan haller genel düzenlemelere uygun olmakla birlikte sözleşmelerde daha ziyade do4. Mücbir sebep hallerinde borçlunun borcunu ifadan kurtulacağı açıkça hükme bağlanmıştır. 5. Düzenlemelerde kamu otoritesi tasarrufları hiçbir ayrım yapılmadan mücbir sebep sayılmıştır. Mahkeme kararları da hükümet tasarruflarını mücbir sebep saymaktadır. Ancak bu.düzenlemelerin her zaman genel idari esaslara uygun olduğu söylenemez, 6. Mücbir sebep sayılıp sayılmamasında her olayın hal ve şartları önem arz etmektedir. Nitekim deprem genelde mücbir sebep sayılmasına rağmen: Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu'nun 17 .Ol .1997 tarih ve 1995/752 E. 1997/57 K. sayılı kararında idarenin l , derece deprem bölgesinde hiçbir teknik inceleme yapmadan satın aldığı binanın; kolonlarının kesik olması , donatılarının beton kalitesinin yetersiz olması nedeniyle oluşan deprem sonucu yıkı lmasını mücbir sebep saymamış ve idareyi kusurlu bulmuştur. 7. Mücbir sebeplere ilişkin sözleşme hükümlerini ve ŞİD esaslarını, 4646 sayılı yasanın kesintisiz ve sürekli gaz arzı amacına ve genel mantığına göre incelemek ve değerlendirmek gerekir, Kaynaklar ğalgaz piyasa faaliyeti edim borç- J. GÖZÜBÜYÜK, A. Pulat Mücbirsebeplusunu [doğalgaz ticaret ve pazar- /er beklenmeyen haller Ankara 1977 lamasını yapanı) koruyucu ve kolla- 2. FEYZiOĞLU N. Feyzi Borçlar Hukuku yıcı hükümlere yer verilmiştir. Genel Hükümler Cilt 11 istanbul 1977 2. Özellikle haricilik unsuru üzerinde faz- sf 220 vd. laca durulmamış bir kısım iradi ve 3. GÖZLER Kemal idare Hukuku Cilt 11 dahili hususlar mücbir sebep olarak Bursa 2003 sf1222 vd. --(
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=