ffl Sektöre! Forum Doğalgaz Hat Borusu Şartnamelerinde Yapılması Gereken Değişiklikler Ersan Ergan Çayırova Boru Genel Müdürü PE kaplı doğalgaz hat borusu monte eden gaz dağıtım şirketler i nin tek şartname altında birleştirilmesi ve API 5L standardına ek şartlarla Türkiye'nin dünyada sayılı API line pipe üreticisi ülke olması hedefine yönelmemiz gerektiği kanaatindeyiz. Mevcut şartnamelerin aşağıdaki esaslara göre revizesini ve yeni maddelerin ilave edilmesi gerekiyor. API 5L Çelik Boru 1 . Hidrostatik test basınçları 41 /2" ve daha büyük çaplar için minimum akma sınırının %90 ı olmalıdır. Bu sayede tahribatsız muayenede görülemeyen hatalar ortaya çıkacaktır. 2. Malzeme cinsi ve üretim metodu PSL l veya PSL2 olabilir. Bunu gaz şirketi belirler. Ekşi gaz olması halinde PSL2 şarttır. 3. Laminasyon testleri tüm borularda yapılır ve metan gazı oranı %70 civarında olan yerlerde (gerisi hidrojen sülfür-ekşi gaz ve propan) tüm yüzeyin %50'si taranır. %90 metan olan doğalgazda boru yüzeyi ni tarama alanı %25'tir. Boru gövdesindeki ıaminar süreksizlikler için hidrostatik testten sonra hat üstünde (online) veya hatdışında (offline) muayene yapılmalıdır. Ekşi gaz (yüzey alanı) Boru yüzey alanının en az %25'i salınımlı tarama sistemi kullanılarak muayene edilir. Boru yüzey alanının en az %50'si sabit tarama sistemi kullanılarak muayene edilir. Ekşi olmayan gaz (yüzey alanı) Boru yüzey alanının en az %l 2,5'i salınımlı tarama sistemi kullanılarak muayene edilir. Boru yüzey alanının en az %25'i sabit tarama sistemi kullanılarak muayene edilir. A. Her prob için kaplin kontrolü B. Her test tipi için (uzunlamasına.bant kenarı/dikişe bitişik bölgeler, boru gövdesi) her test tipinde kaplin kontrolü -!Doğal Gaz Dergisi, 2007/2 için de dahil olmak üzere farklı renk boya atma sistemi. C. Belirtilerin kağıt ve/veya PC ortamında kaydedilmesi. 4. Metan gazı oranı %70 civarında olan doğalgaz için kullanılan borularda (gerisi hidrojen sülfür-ekşi gaz ve propan) hidrostatik testten sonra ayrıca hat dışı olarak kaynak dik i şi ve boru uçları ultrasonik olarak yeniden kontrol edilir. Probların düzenlenişi: Bir çift (iki prob kaynak dikiş i nin her ik i tarafına yerleştirilir) uzunlamasına hataların tespiti için (iç bölge). Bir çift (iki prob kaynak diki şinin her iki tarafına yerleştirilir) uzunlaması na hataların tespit i için (dış bölge). Laminar süreksizlikler için bant kenarı/kaynak dik i şine her ik i tarafından bitişik 25 mm' den daha uzak alanlar. 5. Kaynak bölgesindeki sıcaklığın optik pirometre ile otomat i k kontrolü ve güç ayarı ile birlikte frekans ve sıcaklığın ıso 9956-2 e göre (sıcaklık giriş parametresi dahil ) kayıt edilmesi gerekir. Polietilen Kaplama Kaplama sistemi aşağıda belirtildiği şekilde 3 katlı olmalıdır. İlk kat; 60 mikrondan başlayarak epoksi reçine(fusion bonded epoxy-FBE) esaslı toz epoksi astardır(EP). İkinci kat; enaz 180 mikrondan başlayarak kömür katranı, asfalt veya özelliği düşürücü malzeme içermeyen yapıştırıcı kattır. (PE copolymer). Üçüncü kat ise ekstrude edilmiş son kat polietilendir (prime virgin pigmented highdensity polyethylene coat i ng) HDPE. Kaplamalı boruların dış yüzeyine beton ağırlık kaplamanın uygulandığı taşlı toprak bölgeler, subkha (high ground-water fable) ve kıyıdan uzak uygulamalar için dış yüzeyleri kaplanmış boru yüzeyine betonun yapışması ve sıkıştırması için HDPE kaplı yüzeylere ilave olarak uzunlamasına yi v, örgü vb yapılır. Uygulayıcının prosedürü onay için firmaya sunulur. Uygulayıcıda, tedarikçide, taşeronda veya depolarda 6 aydan daha fazla bekleyen kaplanmış borular iş sahasına sevk edilmeden önce holiday dedektörü ile kontrol edilmelidir. Uzunlamasına Ekstruzyon - O TiPi Sıcak uygulanmış yapıştırıcı üzeri ne HDPE reçine kaplama yapmak için borulara ekstruder kullanarak kaplama prosesidir. Bu proses genel olarak 1/2" den 24" çaplı ebada kadar borular için benimsenmiştir. Bu kaplama metodu yüzeygenlimi l 5kg/mm2 civarındadır. Türk standartlarında bu kaplama metodu karşılığı yoktur.Gaz şirketi ihale teknik şartnamelerinde pe metodunu bildirmeli ve ona göre fiyat tekl i fi istemelidir. Yan Ekstruzyon - T TiPi Sıcak uygulanmış yapıştırıcı üzerine HDPE reçine uygulayarak ve spiral olarak sararak ve borunun üzerinde eriterek dikişsiz bir kaplama için borulara kenar ekstruder kullanarak kaplama prosesi: Bu proses genel olarak 6" ile 64" çaplı ebada kadar borular için benimsenmiştir. Bu kaplama metodu yüzey gerilimi 30 kg/mm2 civarındadır. Türk standartlarında bu kaplama metodu karşılığı vardır. Gaz şirketi ihale teknik şartnamelerinde pe metodunu b i ldirmeli ve ona göre fiyat teklif i istemelidir. T t i pi polietilen kaplama O tipi yerine kullanılabilir. Ancak O tipi kaplama T tipi yerine kullanılamaz. Kumlamadan Sonra Tuz Testi Kumlama sonrasında çözünür tuz olup olmadığı için boru yüzeyler i test edilmelidir. Eğer boru yüzeyinde çözünür tuz konsantrasyonu 2 mikrogram/cm2 den fazla ise boru yüzeyi fosforik asit kullanılarak kimyasal yolla temizlenmelidir. Temizlenmiş boru çözünür tuzların kaldırıldığını teyid için tekrar kontrol edilmelidir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=