1Bırokın yapsınlar, bırakın geçsınıer1 fel• sefesıne doyonır, Yanı devletin serbest plyosc::ıycı korıgmomosı 1ıoıssez folre1 (bı• rokın yopsınıcrı felsefesini güder, Bu oçıdon kopıtollzm1ın törpülenmlg holl dl• yeblllrlz, John Locke gibi ısımıerın temelini ottığı bu felsefe insanların doQuıton bilgilere sahip oımodıQını, onoak kötüden iyeye rehber oıon duyguların doğugtan geldiğine ınonııırdı, insen kendi zevkle• rıne önem verir, doğosı gereoı rekobetçl ve çıkorcıdır, bunıor mıııı çıkor olo• rc::ık toplumo yonsır, lgte bunun akışını soğlamok yo da doğallığına bırak• mok ancak serbestlikle olur, belli tarih· sel süreçlerden sonra da insanı refoha ulaştıracağına ınonılır, Tabi belki yanlış onıamışta oloblllrlm,,, 1Llberoı felsefe bireye güvenir, bireye inanır, bireyi özgür kılar, bireyi kayıt altı• no olmaz, bireyden kuşkulanmaz, bl• reyden korkmazı Doloyısıylo, öngörülen sistemde birey siyası, ldorı, ekono• mık, sosyal ve kültürel olanlarda doğ• rudon söz sahibi oıocok, ınısıyotlflnl kullanobllecektlr, Liberalleşme ile llglll, Froncıs Fukuyomo ( 1 992) kesinilkle haklıdır. Tarihi bir not 1989-91 dönemıerının büyük devrimleri ile etkin bir biçimde sonıonmıştir, Fu• kuyomo ileri sürdüğü ekonomik görü• şünde, piyese ekonomisinin nasıl ba• Qımsız oıorok lşledlQlnl ve mevcut koynok dohlllnde en çeşitli mel ve hizmetleri üretmek omocıylo nasıl kontrol ettiğini açıklamıştır, Peki. Fukuyama bu blllmseı sonucun kurumsal-anayasaı reformunda birleşeceği tahmininde bulunduğunda da haklı mıydı? Bu noktada onunla aynı fikirde olmak için, belki de otuz kırk yıllık ufkun ötesini düşünmeliyiz. ı .2. Neden Llbareııeıme? lktlsotto her devirde yanda§ları ve karşıtları olan, zamanla canlılığını yitir• meyen, geçmişi çok gerilere gitse de gündemden hiç düşmeyen kadim bazı sorunsallar vardır: müdahaleci devlet-mınımaı devlet, sağlam parazayıf para, denk bütçe-açık bütçe, it• hal ikameci sanaylleşme-lhracata yönelik sanayileşme, plyasa-regülasyon gibi. Liberal ekonomi • korumacılık sorunsalı da "yılların yıpratamadığı" bu sorunsalların en esaslıları arasında yer almaktadır, Liberal ekonomi ile korumacılık arasın• dakl mücadelenin geçmişi modern lktl· sat tarihi kadar, hatta daha da gerilere götürülebilir, iktisadın felsefeden ko• parak bir sosyal bilim dalı hôllne geliş süreci genellikle Adam Smlth1 in Milletlerin ZenglnllQI adlı başyapıtının yayınlandığı 1 776 tarihiyle başlatılır. Oysa liberal ekonomi ve korumacılık tartışmaları daha eskilere, Merkantilist (16,• 1 7 , yüzyıl) ve Fizyokrat (1 8. yüzyıl) görüşlerin yaygın olduğu dönemlere kadar geriye gider, zaman ilerlese, teknoıoıı gelişse ve dünya küreselleşme sayesinde küçük bir köye dönüşse de bu tartışma bitmemiş; liberal ekonomi -korumacılık çatışması giderek klôslkMakale !eşen, her devirde yeniden aıevıenlp gündemdeki yerini koruyan, kısmen bl• çim değiştirse de özü itibariyle varlığını koruyan bir sorunsala dönüşmüştür. Gerek Avrupa ve Kuzey Amerika gibi gelişmiş dünya, gerekse Asya, Afrika ve Lôtln Amerika gibi gelişmekte olan dünyada politikacılar, bürokratlar, aka• demlsyenler ve-başta iktisatçılar olmak üzere-sosyal blllmcller bu konudaki tartışmalara katılmaktadırlar, Bir grup insan yeni endüstrllerı, iç piyasayı ya da yerli lşçllerı kollamak amacıyla korumacılık politikasını savunurken, bir grup da tersine daha yüksek refah, daha kaliteli, daha çeşitli ve daha ucuza malve hizmettemini için liberal ekonomi politikasını savunmaktadır, Her iki taraf do kendi tercihini meşrulaştırmak üzere, çok sayıda argüman bulabllmektedlr, Daha llglncı, bir grup politikacının, kendi sıcııınde "liberal ekonomiden yana" kaydı bulunmasını sağlamak üzere retorik düzeyinde liberal ekonomının erdemlerinden dem vururken, fillen korumacı politikalar uygulayabll• mesldlr, Liberal ekonominin yukarıda üzerinde pek durulmamış, ama uzun vadeli sonuçları açısından belki de en önemli Do�ol Gaz Dergisi, 2007 n 1-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=