Panorama Doğu - batı ve kuzey - güney eksenli doğalgaz iletim yolları. olan ülke aşan (cross country) doğalgaz boru hatları aşağıda verilmektedir. Haritaya bakıldığında Rus doğalgazına bağımlılığın AB'deki mertebesi daha da iyi anlaşılmaktadır. Doğalgaz talebinde beklenen artışın büyük kısmı, verimlilik artışının da beklendiği alan olan konut ve sanayi sektörleridir. Bununla birlikte, tüketimin %40'ının ve günümüzden 2030'0 kadar olan büyümenin yarısından fazlasının enerji üretimi alanında gerçekleşmesi beklenmektedir. 2. Avrupa Birliği'ne Doğalgaz Tedarikinde Türkiye'nin Rolü AB'nin şu anda ve gelecekte beklenen doğalgaz koridorları haritada gösterilmiştir. Buradan da görüleceği gibi Trans-Caspian Gas Pipeline ve uzantısı olarak düşünebileceğimiz Nabucco boru hattı ile bunlara doğalgaz tedarik edebilecek Mavi Akım (Blue Stream) ve Şah Denizi (South Caucasus) projeleri ile belki yakın gelecekteki Irak ve Mısır tamamen Türkiye'nin enerji köprüsü olma olgusunu tanımlamaktadırlar. AncakAzerbaycan'ın kendi iç ihtiyacını temin etmede şimdiye kadar Rusya 'dan ithal ettiği yıllık 3,5 bcm doğalgaz ile Gürcistan'ın ihtiyacı yıllık l ,5 bcm doğalgazı Şah Denizi projesinden �:4,Doğal Gaz Dergisi, 2007/8 kullanmaları ile Güney Akım (South Stream) doğalgaz boru hattı projesi, Nabucco'yu yok edebilecek gibi görülmektedir. Mavi Akım'ın 3.'cü bir boru döşenerek kapasitesinin 16 bcm'den yukarı çekilmesi ise bugün için fizibilitesi olmayan bir taslaktır. Şimdi AB projeksiyonu ve projelere, ülkeler bazında biraz yakından bakalım. 3. Nabucco Projesi Takriben 3300 km uzunluğunda, mak. yıllık 31 bcm taşıma kapasitesi olan 2008'de başlayıp 201 O yılında devreye alınma tercin programına sahip ve maliyeti 4,6 milyar US$ olarak öngörülen Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Macaristan üzerinden Avusturya'ya (Baumgarten) doğalgaz iletmek üzere planlandı. Total, Gaz de France, EON, RWE firmalarının çalışmalarında projeyi OMV liderlik edip yürütecektir. Her birinin eşit hissesi olan Botaş (Türkiye), Bulgargas(Bulgaristan), Transgas (Romanya), MOL(Macaristan) ve OMV (Avusturya) projenin sahipleri olarak 15 Haziran 2003 de AB'nin TEN programı içerisinde fizibilite çalışmalarına başladılar. Haziran 2004'te de her ülkenin kendi sınırları içerisindeki proje parçasında seçecekleri uzman danışmanlarla ön proje çalışmalarına başAB Uzun Dönem Doğalgaz Talebi Yıllar Talep Üretim ithal BCM BCM BCM 2005 BCM 260 242 2010 644 260 384 2020 765 202 563 2030 815 163 652 lamaları, yönlendirme kurulunda (steering committee) kabul edildi ve bu esnada pazar araştırmaları ile işletme modeli ön çalışmaları da tamamlandı. Proje partnerleri bir taraftan fizibilite çalışmalarını paraf ederken diğer taraftan da projenin finansman ve kapasite çalışmalarına başlamayı kararlaştırdılar. Nitekim Botaş da Temmuz 2004'ten sonra kendi payına düşen çalışmalara hız verdi. Ancak l 2 Mayıs 2007'de Rusya, Kazakistan ve Türkmenistan'ın doğalgaz ve ham petrol ağırlıklı 4 enerji anlaşması yapmaları ile Nabucco maalesef duraklatılmış oldu. Bu anlaşmalar, Rusya'nın AB pazarlarına direkt kendi veya ortaklığı olan boru hatları ile kuyu başında aldığı doğalgazı iyi fiyatlarla ve halihazır pazarını başkasına kaptırmadan büyük karlarla satma arzusunun gerçekleştirilmesi olarak görülmelidir. Nitekim Türkiye ve Avusturya'nın Türkmen doğalgazının inşa edilecekTransHazar DGBH'na verilerek Avrupa'ya ulaştırılması için Türkmenlere kuyubaşında l 000 m3'nü l 00 US$ civarında bir fiyat önerilerine Rusya'nın, Kazak sınırında CiF 160 US$ teklif götürmeleri ile Nabucco platformdan düşmüş oldu. Keza siyasi yönden bakıldığında da Rusya'nın Sovyetler Birliği'nin dağılması ile Bağımsız Devletlertopluluğu içindeki hidrokarbon zengini Türkmenistan, Kazakistan ve Özbekistan gibi ülkelerde kaybettiği itibarın ve lider olma vasfının, ticari ilişkide kuwetli bağlar yardımıyla tekrar kazanılması şeklinde değerlendirilebilir. Ayrıca yukarıdaki fi-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=