taşıyarak, Avrupa Birliği'nin doğalgazda 4. arteri olma yolunda önemli adımlar atılmaktadır. t Doğu-Batı Enerji Koridorunun, bölgenin enerji kaynaklarına doğrudan erişiminin sağlaması açısından stratejik değeri vardır. Hazar geçişli bağlantısının da tamamlanmasıyla bu koridor, bölge ülkeleri arasındaki ekonomik ve ticari işbirliğinin geliştirilmesini sağlayacaktır. Aynı zamanda, bölgenin Batı dünyasıyla karşılıklı bağımlılığını da artıracaktır. t Kerkük-Yumurtalık ve yakında Kazakistan'ın da bağlanacağı Bakü-TiflisCeyhan petrol boru hatlarına ek olarak, inşa edilecek Samsun-Ceyhan by-pass petrol boru hattı ile, Ceyhan dünyanın önemli enerji merkezlerinden biri haline gelecektir. Böylece, Ceyhan terminaline yanaşacak tankerlerin, aynı anda, aynı noktada, Irak, Azeri, Kazak ve Rus petrolünü yüklemesi mümkün olacaktır. t Petrol şirketleri, tankerlerini çeşitli menşe ve kalitelerdeki petrolü, tek bir terminalden, Ceyhan'dan yükleyip, tüketici pazarlarına gönderme imkônına kavuşacaklardır. t Bu tarz bir arz kaynağı esnekliği, özellikle tanker taşımacılığında, şu anda petrol piyasalarının en büyük ihtiyaçlarındandır. t Enerji stratejisinin diğer bir boyutu da, Irak doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa ve Amerika'ya taşınmasıdır. Önümüzdeki yıllarda, daha ziyade lrak'ın Kuzeyinde bulunan zengin doğalgaz rezervlerinin, Kerkük-Yumurtalık hattının geçiş hakkı kullanılarak inşa edilecek bir boru hattıyla Ceyhan'a getirilmesi, bir LNG terminaliyle de oradan AB ve ABD'ye ulaştırılmasını tasarlanmaktadır. t Güzergah ve kaynak çeşitlendirmesi, AB'nin ortak enerji stratejisi oluşturulmasını amaçlayan Yeşil Kağıt'ta, öncelikler arasında sıralanmaktadır. t HazarGeçişli Doğalgaz Projesi, güzergôh ve kaynak çeşitlendirmesine önemli katkılarda bulunacaktır. t Proje, Kazakistan ve Türkmenistan doğalgazının bir kısmının Türkiye üzerinden Avrupa doğalgaz şebekesine bağlanmasını ve Avrupa'ya doğrudan satışını sağlayacaktır. t Doğu-Batı koridoru çerçevesinde ayrıca, tüm bölge ülkelerinin yararlanacakları karayolları, demiryolları, telekomünikasyon hatları ve limanlar üzerinde de çalışmalar sürmektedir. t Stratejinin ekonomik ve sosyal kalkınma açısından önemli bir diğer yönü de enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesidir. Hidro enerjinin yanı sıra güneş, rüzgar gibi diğer yenilenebilir enerji kaynakları ile geniş kömür rezervlerimizden daha etkin yararlanılması gerektiği düşünülmektedir. Böylece, Türkiye'nin giderek artan enerji ihtiyacını güvence altına alabilmek mümkün olacaktır. t Serbest rekabet kurallarının işlediği, liberal, şeffaf bir enerji piyasası oluşturmak için gerekli bütün adımlar atılmaktadır. AB'nin enerji piyasasıyla entegrasyonun sağlanması ve sektöre doğrudan dış yatırımların özendirilmesine de önem verilmektedir. t Gerekli önlemler alınmazsa, iç talepteki hızlı artış nedeniyle enerji kaynaklarında dışa bağımlılığın 2020 yılında % 78'e yükseleceği tahmin edilmektedir. Yine, enerji tüketimimizin 20 yıl içindetoplam % 60 oranına kadar artabileceği tahmin edilmektedir. t Türkiye'nin enerji ihtiyacının karşılanabilmesi için büyük ölçekte yatırım gerekmektedir. Bu nedenle, gerek yerli, gerekse uluslararası yatırıcımlar için en elverişli piyasa koşullarını oluşturma gayreti gösterilmektedir. t Ayrıca, nükleer enerji de Türkiye'nin gündemindedir. t Bu amaçla, 20 l 5 yılına kadar üç nükleer santral kurarak, yaklaşık 5 bin Maka l e megavatlık bir kapasite oluşturulması öngörülmektedir. Böylece, nükleerin, enerji karışımı içinde bugün sıfır olan payını % 6'ya çıkması söz konusu olacaktır. t Türkiye, çevresinde bir güvenlik ve istikrar kuşağı oluşturmak istemekte ve bu nedenle, karşılıklı bağımlılığı, karşılıklı güven ve menfaat ortaklığını geliştiren bir dinamik olarak görmektedir. Dolayısıyla, ikili ve bölgesel ilişkilerde kazan-kazan anlayışının hayata geçirilmesine çalışılmaktadır. t Bu, Doğu-Batı ve Kuzey-Güney eksenleri üzerinde tarihi, kültürel ve jeopolitik bir etkileşim noktası olan Türkiye için öncelikli bir hedeftir. t Netice itibariyle Türkiye, küresel düzeyde barış istikrar ve güvenliğe katkıda bulunan, bölgesinde olumlu değişimi teşvik eden bir ülke olarak, dostluğu aranan bir bölgesel güç, işbirliği aranan bir ortaktır. t Türkiye'nin çok yönlü ve kucaklayıcı enerji politikası da bu genel yaklaşım içinde yerini bulmaktadır. Kaynaklar 1. ProfDr.Coşkun Can Aktan'ın Liberal Felsefe ve Demokrasi Üzerine Yazıları: www.canaktan.org/canaktan_ personal/canaktan-arastirmalarilliberaldemokra-si.htm 2. LİBERALANAYASA ÜZERİNE, Yazan: James M Buchanan, Çeviren: İrfan Kalpalı 3. Emre Kongar, Liberal Terimi An/anı Değiştirirken, www.kongar.org/medyanotu/348_ Libera/_T.erimi.php 4. Doç. Dı: MustafaAcar, Kırıkkale Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü. 5. Doğu'nun Batıyla Buluşması Enerji Konferansı (20 - 22 Haziran 2006) 6. http://epp.eurostat.ec.europa.eu 7. The liberalization ofgas markets in Europe, Armelle Lecarpentier, CEDIGAS Panorama 2006 ..ıı( Doğal Gaz De�gisi, 2007 ıa 1-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=