lU Panorama tBOTAŞ'ın ithalattaki payının 2009 yılına kadar yüzde 20'ye indirilmesi gerekmez: Doğalgaz Piyasası Kanunu'nun BOTAŞ'ın ithalattaki payının 2009 yılına kadar toplam yurtiçi kullanımın yüzde yirmisine kadar düşürülmesi gereksiz yere iddialı bir hedeftir (Doğalgaz Piyasası Kanunu, Geçici Madde 2). Doğalgaz piyasalarını rekabete açmış olan Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde bile en büyük ithalatçının payı Almanya ve ingiltere'de yüzde 50, İtalya ve İspanya'da yüzde 75 olup Fransa'da yüzde 90'a kadar çıkmaktadır. Ayrıca, BOTAŞ'ın mevcut sözleşme portföyü dikkate alındığında şirketin payının yakın bir gelecekte yüzde yirmiye düşürülmesi çok zor görünmektedir ve bazı ara hedefler daha gerçekçi ve uygulanabilir olur. tArzda serbest rekabetin Rekabetçi bir piyasanın çalışabilmesinin temel unsuru toptan gaz satışlarında rekabetin sağlanmasıdır. olarak görülmelidir. Bunun pek çok faydası vardır: uygun alıcılara farklı seçenekler sunmak, BOTAŞ'ı piyasa riskinden uzaklaştırmak, sektörün tüm oyuncularının rekabetçi piyasa davranış biçimler i hakkında deneyim sahibi olmasını sağlamak ve sektörün ticarileşmesini başlatmak. Ayrıca BOTAŞ'ın toptan satışlardaki tekelinin kırılması, çok uluslu şirketlerin ilgisini çekecek, yeni hizmetlerin sunulmasını sağlayacak, tüketicilerin tercih hakkını kullanması mümkün oluşturulması konusuna kılınacak ve iletim sisteminin daha etkin odakl anılmalıdır: kullanımı ile birlikte sistem genel olarak Politika belirleyicilerinin endişesi, BOTAŞ daha etkin çalışır hale gelecekt i r. Bunun veya başka bir firmanın ithalatta be- yanısıra, toptan sat ı ş piyasasındaki relirlenen paya ulaşıp ulaşmadığı değil, kabet ortamını cazip bularak sektöre gipiyasada yer alan büyük oyuncuların bu ren yeni yatırımcılar zamanla ithalata konumlarını kötüye kullanıp kullanma- da başlayabilirler ve bu da ithalatta redığının kontrolü olmalıdır. Bu rekabet po- kabet ortamının yaratılmasına katkıda litikası ve yasalarında uzun yıllardan bulunur. beri var olan bir kuraldır. Bu aslında enerji piyasası düzenleyici kurumlarının mevcut Doğalgaz Piyasası Kanunu'nun pazar payları ile ilgili hükümleri yerine uygulamaları gereken bir kriterdir. tBOTAŞ'ın toptan doğalgaz satışlarındaki payının 2009'a kadar yüzde 20'ye düşürülmesi hedefinden vazgeçilmesi: durumlarda da toptan satış piyasasında rekabetin sağlanabildiğini göstermektedir. Ayrıca, pazar paylarının yüzde 20 gibi yasal bir değer ile sınırlandırılması, Türkiye pazarına uzun vadeli taahhütte bulunmayı planlayan yabancı yatırımcılar için de caydırıcı etki yapabilir. BOTAŞ'ın pazar payı yakında azaltılmaya başlanmalı ve bir taraftan da rekabetin gelişimi izlenerek bu işlem aşamalar halinde gerçek l eştirilmelidir. tSözleşme transferleri yerine doğalgaz aktarımı programı uygulansın: Doğalgaz Piyasası Kanunu'nda öngörülen sözleşme devirleri süreci, yabancı satıcıların itirazları ve yeni özel sektör firmalarının da BOTAŞ'ın daha önceden yapmış olduğu sözleşmelerden kaynaklanan yükümlülükleri üstlenmek istememeleri nedeniyle, büyük bir olasılıkla başarıs ı zlıkla sonuçlanacakt ı r. Tekel konumundaki alıcı tarafından alınmış olan gazın bir kısmının yeni toptan satıcılara aktarımı şeklinde gerçekleşen Satış Fonksiyonu Toptan satışlarda rekabet ortamının ya- gaz aktarımı programı ise Türkiye şartRekabetçi bir piyasanın çalışabilmesinin temel unsuru toptan gaz satışlarında rekabetin sağlanmasıdır. Toptan satışta rekabet sağlanmadan perakende piyasada rekabet gerçekleşemez. Toptan satışlarda rekabeti sağlamak için de bazı tedbirlerin alınması gereklidir: tBOTAŞ'ın toptan satışl arda sahip olduğu tekelin kırılması: Toptan satış rekabetinin oluşturulması, Türkiye doğalgaz sektörünün yeniden yapılandırılması sürecinin bir aşaması -/Doğal Gaz Dergisi , 2007/10 ratılarak uygulanması hedefine yönelik olarak Doğalgaz Piyasası Kanunu her bir toptan satıcının pazar payını sınır l amayı öne sürmektedir. 4.4 no'lu maddenin (e) fıkrası, sözleşme fesihleri yoluyla BOTAŞ'ın pazar payının önümüzdeki beş yıl içinde yüzde 20'ye indirilmesini öngörmektedir. Bu teklif devrimsel olduğu kadar emsalsizdir de. !arına daha uygun görünmektedir. Bu tür bir program, toptan satışlara rekabetin girmesi sürecinde katalizör görevi görürken, yatırımların temelini oluşturan ve arzın sürekliliğini sağlayan sözleşmeler i n de etkilenmemesi sağlanmış olur. Geçiş Fonksiyonu Doğalgazın Kafkaslar ile Orta Doğu'daki üreticilerden Güney ve Orta AvBOTAŞ'ın payının bu seviyeye düşürül- rupa'daki tüketicilere Türkiye üzerinden mesi yakın gelecekte mümkün görün- ulaştırılması, Türkiye doğalgaz sektörü memektedir. Batı Avrupa ülkelerinin de- için çok ciddi bir fırsattır. Türkiye için fayneyimi, pazar paylarının bu oranı aştığı daları, ekonomik faaliyetlerde artış, ile-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=