SEKTÖREL FORUM Türkiye'de Arz Güvenirliğinin Durumu, . . Geleceği ve Oneriler Necil Kurtkaya Elektrik Yüksek Mühendisi Noksel Çelik Boru AŞ Enerji tüketiminin %73'ünü ithal kaynaklardan temin eden Türkiye, hidrokarbon esaslı birincil enerji girdilerinin arzındaki güvenirliğini gözden geçirmek mecburiyetindedir. Her ne kadar ödemeler dengesi içinde geçmişte olduğu gibi alım güçlüğü çekilmiyor ise de bütçe içindeki payı artık ürkütücü değerlere ulaşan hidrokarbon ithalatı, hızla yaygınlaştırdığımız doğalgaz şebekelerimiz ile de güvenilir olmak durumuna gelmiştir. O halde yapmamız gerekenin akış sürekliliği olduğunu bilerek, şu anda en büyük hidrokarbon tüketicisi olan Avrupa Birliği ülkeleri ile zengin kaynaklara sahip Hazar ve Ortadoğu ülkeleri arasında bir enerji iletkenliği sağlamak için bir yandan jeopolitik durumumuzu kullanırken, diğer yandan da kendi arz güvenirliği ve ticari avantajlarımız için bir enerji terminali yaratma gayretinde olmalıyız. Yani başka bir deyişle; çevrede üretilen ve yakın gelecekte talep dolayısı ile üretimi birkaç misline çıkacak olan hidrokarbonları taşıyacak olan çoklu boru hattı senaryolarının hem oyuncusu hem sahneye koyanı olunmalıdır ki kendi arz güvenirliğimiz sağlanabilsin. Böylece arz güvenirliğinin en önemli parametresi olan emre amadelik teessüs edecektir. Nitekim geçmişte yapımını ve işletmesini 14 Doğal Gaz Dergisi 2008 / 137 .. -- '. .. --. .. ... _..,..___ başarı ile gerçekleştirdiğimiz Irak-Türkiye (ITP) ve Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye (BTC) ham petrol boru hattı projeleri gibi Nabucco projesi ile bağlantılı MısırTürkiye ve Irak-Türkiye doğalgaz boru hattı projelerinin behemahal yapım ve işletmecisi olunmalıdır. Keza geçen yıl devreye alınan Azerbaycan-Türkiye (Güney Kafkasya) boru hattı ile epey uzun zamandır aksak da olsa içinden doğalgaz aldığımız İran-Türkiye doğalgaz boru hattının işletilmesinde ve AB ile üretici ve tüketici münasebetlerinde etkin alıcı ve arabuluculuk görevleri üstlenilmelidir. R U S S 1 , Pasif ve beklemeli bir enerji köprüsü olma hayali, çevre üreticilerini AB'ye sokarak pazar payını azaltmak istemeyen Rusya'nın çeşitli senaryolarla AB ülkelerine alternatif enerji yolları teklif etme imkanını yaratmaktadır. Bu durum aslında AB ülkelerinin istediği arz güvenirliğini sağlamakla beraber Rusya'nın gaz pazarında tekel olmasının önüne geçmediği gibi tersine diğer arz fiyatlarının rekabetini önemli ölçüde engellemektedir. İşte Türkiye'nin, elindeki jeopolitik silahı, güvenli arz temini ile makul ve münsif bir fiyat oluşturmak için Rusya [>
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=