ARAŞTIRMA Son Dört Buçuk Yıl içinde (2004 Haziran- 2008 Kasım) Gerçekleşen Birim Fiyat Değişimlerinin Sanayideki Yakıt Kullanım Maliyetine Etkisi 2004 Haziran ayından 2008 Kasım ayına kadar geçen sürecin tümüne birden baktığımızda gerçekleşen yakıt birim fiyat değişiklikleri konusunda gelinen son durumda en yüksek fiyat artışının doğalgazda (kesintisiz kullanımda %213, kesintili ve OSB'de %21 O) yaşandığı görülmektedir. ithal kömürde (%154) ve fuel-oil no:6'daki (%139) fiyat arışlarının ise ikinci önemli artış grubunu oluşturduğu ancak doğalgaza göre oldukça aşağıda kaldığı anlaşılmaktadır. Bu fiyat artışlarını TKi Soma linyit kömürü(%105) ve Motorin (%91) izlemektedir. LPG ağırlıklı yakıtlarda ise; 45 kg.'lık tüp(%94), propan(%78) ve miks dökmegaz (%66) birinci ve ikinci gruba oranla daha az artış göstermiştir. En az artışın (%52) elektrikte olduğu görülebilmekte ise de bu artışın son yıl içinde olduğu da unutulmamalıdır. Giriş Özellikle 1990'1ı yıllarda doğalgazın ülkemizde yaygın kullanım olanağının başlamasıyla birlikte gaz hattının ulaştığı bölgelerdeki sanayi tesislerinde hızla dönüşüm işleri yapılmış ve bu dönüşüm sayesinde önemli bir maliyet avantaj ı elde edilmişti. Ancak ilk zamanlar gaz hatlarının yeterli düzeyde yapılamaması nedeniyle pek çok sanayi bölgesine de ulaşılamamış ve bu durum bazı sıkıntıları ve arkasından da şikayetleri getirmişti. Sonuçta BOTAŞ'ın yeni projeleri ve EPDK'nın ihaleleriyle Türkiye'nin çok bölümüne doğalgaz ulaştırılabildi. 2008 Kasım sonu itibariyle döviz fiyatlarında yaşanan aşırı (%30-40) artışlar, bu yakıtları kullanan pek çok sanayi tesisi ile enerji sektörünü doğrudan etkilemiş ve geleceğe yönelik yeni tahminler yapılmasına gerek göstermiştir. Ayrıca 2008 yılının son aylarında yapılan doğalgaz birim fiyat zamlarının da yüksek oranlarda olması günümüzdeki yakıt birim fiyatları ve bunların kullanım maliyetleri hakkında bir durum belirlemesi yapılmasını bir zorunluluk haline getirdi. Bu nedenle son dört buçuk yıllık dönemde yakıt birim fiyatlarının nasıl değiştiğini sapıanmanın yararlı olacağı düşüncesiyle yaptığımız çalışmayı aşağıda değerlendirmelerinize sunuyoruz. Bu çalışmada Doğal Gaz Dergimiz (1992 yılı MarVNisan dönemi, sayı 50 Doğal Gaz Dergisi 2008/ 142 19'dan beri) veTesisat Dergimizin içinde yayınlanan ve ayrıca www.dogalgaz. com.tr ve www.tesisat.com.tr adreslerindeki web sitelerinde de yer alan konut ve sanayideki kullanımiara göre KDV dahil ve KDV hariç olarak hazırlanan "Çeşitl i Yakrtlara Göre Birim Fiyat ve 1000 kcal/saat Isı ihtiyacı için Yakıt Maliyeti" tablolarındaki bilgileri kullandık. 1. ABD Doları Değerinin Türk Lirası Karşısındaki Değişimi Geçtiğimiz beş yıl içindeki TCMB Efektif Satış fiyatlarına göre 17 Kasım günü itibariyle, ABD Dolarının TL karşısındaki değerinin; 2001 yılında 1 ,60 YTU$, 2002 yılında 1 ,68 YTU$, 2003 yılında 1 ,51 YTU$, 2004 yılında 1,48 YTU$, 2005 yılında 1, 36 YTU$, 2006 yılında 1. 45 YTU$, 2007 yılında 1,19 YTU$, 2008 yılında ise 1,64 YTU$, olduğu görülmektedir. Sonuç itibariyle bu değer günümüzde 2002 yılındaki değere ulaşmıştır. Bu durum ise uzun zamandan beri sorun olmayan ithal kaynaklı yakıt maliyetlerinin artık sorun olmaya başiayacağını göstermektedir. 2. Sanayide Kullanılan Yakıtların Genel Fiyat Değerlendirmesi Günümüzdeki yakıt birim fiyatları ile bu fiyatlara bağlı olarak değişen yakıtların ısınma ve ısıtma amaçlı olarak kullanım maliyetleri için 09 Haziran 2004 tarihindeki birim fiyatlarla başlayıp, 28 Ekim ve 17 Kasım 2008 tarihlerindeki son güncel bilgilerle tamamlanmış ve 1 O ara dönem f i yat l arı ile birlikte toplam 12 farklı tarihlerdeki fiyatların karşılaştırması yapilmıştır. (Tablo 1) Geniş tabloda ise 17 farklı tarih için bilgiler yer almakta olup, bu bilgileri içeren tablo ise diğer ayrıntılı tablolarla birlikte dergimizin www.dogalgaz.com.tr adresinde kullanımınıza sunulmuştur. Bu tablolarda; yıllık, altı aylık ve daha kısa zaman periyotlarındaki fiyat değişimleri görülebilmektedir. Ancak burada dört buçuk yıllık süreç içinde gerçekleşen sonuç değişimi ele alınmış, dönemsel gelişmeler değerlendirilmemiştiL 2.1. 17 Kasım 2008 tarihindeki birim fiyat değişikliklerine baktığımızda son dört buçuk yıl içinde; (Grafik 1) t En yüksek birim fiyat artışının doğalgaz olduğu görülmektedir. % 220 ile sanayide kesintili kul lanılan ve organize sanayi bölgesinde kullanılan doğalgaz için ve % 213 ile de sanayide kesintisiz kullanım içindir t ithal kömürde %154 ile ikinci grubun ilk yakıtını oluşturmakta, %139 ile fueloil no:6 da bu yakılı izlemektedir. t Üçüncü yüksek oran lı artış % 105 ile yerli linyitte görülmekte ve bu yakılı da %94 ile 45 kg'lık sanayi tüpü LPG ve %91 ile motorin izlemektedir. t Dördüncü yüksek artış oranına sahip olan grup %78 ile propan, %66 ile küçük sanayi miks LPG'den oluşmaktadır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=