DOĞAL GAZ DERGİSİ 149 TEKNİK BİLGİ Doğalgaz - LPG Kullanımında Emniyet ve Alarm Sistemleri Mustafa DURUKAN Enersistem Ltd. 64 Doğal Gaz Dergisi Eylül / September 2009 Bir gaz alarm dedektörü ve sistemi ; ve elektriksel olarak iletken konumdaalgılayıcı sensör, elektronik değerlen- d ı r. Ancak, hava ile temas ettiğinde, dirme/gösterge/kontrol panosu, sesli/ ışıklı uyarı düzenekleri, otomatik gaz kesme ventili olmak üzere dört ana elemandan oluşur. Bu sistemler ilk üç elemanını kendi içinde barı ndırabilen küçük ölçekli dedektörler halinde olabildiği gibi, hepsi bir arada gelişmiş bir sistem bütününü oluşturan şekilde de olabilir. 1. Algılayıcı Sensör Sistemin en önemli elemanıdı r. Gaz kaçağı oluşturacak bölgeye yerleştirilip gaz kaçağı halinde kendi bünyesinde oluşturduğu elektriksel değişimi kontrol panosuna aktaran bir ünitedir. Bu nedenle ku llandığı yöntem güvenilir bir sistem oluşturması açısından çok önemlidir.Bu tip sensörlerde kullanılan Yarı iletken (Semi-Conductor) Esaslı Sensörler ve Katalitik Yanma Esasl ı Sensörler olmak üzere iki ana yöntem vardır .. 1.1. Yarı iletken Esaslı Sensörler Orijinal konumda yarı iletken malzeme (ki genellikle Sn02 kullan ı l ır) yüzeyinde serbest elektron bulundurur Pano Siren duyar eleman oksijen atomların ı tutar ve daha sonrada elektronlar bağlanı r. Bunun sonucu olarak da elektriksel iletkenlik azalma eğilimi gösterir. Duyar eleman doğalgaz/LPG veya diğer indirgeyici muhtelif gaz/buhar karış ı mları ile karşı laştı ğ ında oksijen ve elektronlar serbest konuma geçerek tekrar elektriksel iletkenlik yükselir. Kalaydioksit gibi bir yarı iletkenin, temiz ortamdaki iletkenlik / geçirgenlik düzeyi ile kaçak halinde oluşan kirli ortamda ki iletkenlik/geçirgenlik düzeyi arasında oluşan fark, bu tip sensörlerin kaçak tespitinde kullandığı yöntemi oluşturmaktadır. Bu sensörlerin dikkat edilmesi gerekli en önemli özelliği, çalışma prensipleri nedeni ile herhangi bir gaza karşı tam seçici olamamalarıdır. Doğalgazın yanı sıra, ortam da bulunabilecek su buharı , alkol, amonyak, sigara dumanı ve diğer tüm toksik gazlara da duyarlı olup bu oluşumlara karşıda işlemcisinde alarm oluşturur. Bu ise, özellikle mutfak-oda-ofis gibi yukarıda sıralanmaya çalışılan yan oluşumların sıklıkla bulunabildiği ortamlarda, sürekli doğalgaz dışı nedenlerle alarm vermek gibi olumsuz bir sonuca neden olmakta ve yaşanılan gereksiz panikle birlikte, alarm sistemine duyulması gereken güvenin yitirilmesine de yol açmaktad ı r.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=