miştir. Botaş'ın Çayırova tesislerine gazı bağladığı 4 Eylül 1990 tarihinden kısa bir süre sonra 12 Eylül 1990 tarihinde Çayırova'da ilk doğal gaz brülörü ateşlenmiştir. Eskişehir'de doğal gaz Ağustos 1990'da işletme sınırına ulaşmış ancak ithal yolu ile temin edilen basınç düşürme istasyonlarının gelişindeki gecikmeden dolayı Eskişehir'de ilk doğal gaz brülörü 24 Ekim 1990'da ateşlenmiştir. İlk ateşlemeleri takip eden haftalarda hızlı bir çalışma sonucu akaryakıt yakan brülörler devreden çıkarılmış ve doğal gaza dönüşüm tamamlanmıştır. Böylece 1991 yılının başından itibaren Arçelik Eskişehir ve Çayırova tesislerimizde petrol türevlerinin yakıt olarak kullanılmasına, 1991 yılında inşai değişiklik planlanan Çayırova idari binaları ve· Servis İşletmesi dışında tamamen son verilmiştir. 4. TEKNİK ÖZELİKLER Doğal gazın Arçelik Çayırova ve Eskişehir tesislerindeki genel dağıtım planı Şekil 2 ve 3'de verilmiştir. Çayırova işletmesinde doğal gaz doğrudan Bocaş'can alınmaktadır. Bocaş'ın Arçelik için kurduğu ana basınç düşürme istasyonunda basıncı 16 bar'dan 4 bar'a düşürülen doğal gaz, tesis içi dağıtım hacları ile ikincil basınç düşürme İstasyonlarına dağıtılmaktadır. Halihazırda 4 adet ikici! basınç düşürme istasyonu bulunmaktadır. Şu anda inşaatı sürmekte olan yeni idari ve mühendislik binalarının ısıtılması amacıyla kurulacak kaz.m dairesi için beşinci ikincil basınç düşürme istasyonu planlanmaktadır. İkincil basınç düşürme istasyonları binaların dışına kurulmuştur. Burada basıncı 100 mbar'a düşürülen doğal gaz bina içine alınarak brülörlere gönderilmektedir. Eskişehir'de Organize Sanayi Bölgesi Bölge Müdürlüğü doğal gaz dağıtıcı kuruluş rolünü üsclenmiştir. Botaş'tan alınan 16 bar basıncındaki gaz Eskişehir tesislerimize yine 16 bar olarak 3"lik yer alcı borusuyla verilmektedir. Ana basınç düşürme istasyonumuzda basınç 1,5 bar'a indirildikten sonra kazan dairesi istasyonuna ve fabrikaların tali istasyonlarına gönderilmektedir. İkincil istasyonlarda basınç 300 mbar'a indirilmekte ve brülör öncesi gas-crain'lere gönderilmektedir. Kazan dairemizde 4 adet 5 milyon kcal/h'lik brülörler bulunmaktadır. Bunlardan biri motorin de yakabilecek çift yakı clı tiptedir. Fabrikalarımızın içerisinde 9 adedi 700 kW'lık olmak üzere 13 fırın brülörü bulunmaktadır. Kompresör fabrikamızın manyetik tav fırını da ortam gazı elde etmede de doğal gaz kullanılmaktadır. Fabrika mutfağımızda doğal gaza dönüşüm işi de tamamlanmıştır. Mutfak içi gaz basıncı olarak 20 mbar seçilmiştir. Ana ve ikincil istasyonlar arasındaki dağıtım haclarının basınçları, hem basınç kayıplarını karşılayabilmek hem de dağıtım şebekesinin ucuzluğu açısından mümkün olduğu kadar yüksek tutulmuş ancak emniyet nedeniyle Çayırova'da 4 bar, Eskişehir'de bu dağıtım hacları kısmen bina içinden geçtiğinden 1,5 bar aşılmamıştır. Dağıtım haclarının toprak altında kalan kısımları polietilen, toprak üstündeki kısımlar ise dikişsiz çelik borudur. 5. EMNİYET ÖNLEMLERİ Doğal gaz tesisatı kurulurken BOTAŞ tarafından talep edilen tüm emniyet önlemleri alınmıştır. Bunun yanında diğer doğal gaz kullananlara da örnek olabilecek Eskişehir'deki bir uygulamaya kısaca değinilecektir. Doğal gaz yakan cihazların bulunduğu tüm hacimlerde, içerideki havanın saacce· en az 20 kez değişeceği kadar hava sirkülasyonu sağlanmıştır. Örneğin mutfaktaki uygulamada cebri sirkülasyonu sağlayan fonların durması halinde mutfağın gazı derhal otomatik olarak kesilmektedir. 37
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=