■ ■ ■ DOĞAL GAZ DERGİSİ 162 •■ MAKALE ■ Petrol Fiyatlarının Doğalgaz •• Fiyatları Uzerindeki Etkisi : Türkiye için Fırsatlar ve Tehditler* Okan VARDIMCI Enerji Uzmanı, EPDK Prof. Dr. Volkan Ş. EDİGER İzmir Ekonomi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ekonomi Bölümü Dünya doğa/gaz ticaretinde son zamanlarda yaşanan gelişmelerle birlikte, uzun dönemli anlaşmaların yerini kısa dönemli anlaşmalara, vadeli piyasaların yerini anlık piyasalara, fiziki ticaretin ise yerini finansal ticarete bıraktığı görülmektedir. Bu sürece paralel olarak, gelişmekte olan doğa/gaz depolama piyasası ile sıvılaştırılmış doğa/gaz piyasasının, stratejik ve teknolojik bir takım unsurların, anlık piyasalarda oluşan petrol fiyatları ile doğa/gaz fiyatları arasındaki ilişkinin değişmesine sebep olduğu değerlendirilmektedir. 2009 yılında petrol/doğa/gaz fiyat oranı rekor seviyelere ulaşmıştır. Eş enerji baza getirilmiş haftalık ortalama fiyatlar incelendiğinde, petrolün doğa/gaza kıyasla 5 kata varan oranda yüksek olabildiği görülmektedir. Ülkemizin doğa/gaz anlaşmalarının yaşanmakta olan bu gelişmeler ışığında değerlendirilmesi büyük önem arz etmektedir. Anahtar Kelimeler: Petrol Fiyatları, Doğa/gaz Fiyatları, 10/1 ve 6/1 İlişkisi, Eşbütünleşme 60 Doğal Gaz Dergisi Nisan / April 2011 1. Giriş Enerjinin gün geçtikçe artan önemi karşısında, devletlerin enerji kaynaklarına ulaşmak için verdikleri rağmen ülkemizde enerji Ş,,atlarının analizine ilişkin çalışmaların sayısı oldukça azdır. mücadele, enerji kaynaklarının kendi Günümüzde bütün şiddetiyle devam aralarında yaşadıkları mücadele ile iç eden enerji kaynak çatışmasında, içe geçmiş bulunmaktadır. ulusal çıkarlarımızın en üst seviyede korunabilmesi için enerji Ş,,atlarına Bir yanda doğalgaz/petrol arasında ilişkin çalışmaların artması gerekhakim yakıt olma mücadelesi verilirken, öte yanda doğalgaz rezerv ve üretim kapasitelerinin yeryüzünde eşit dağılmaması yüzünden jeopolitik kaygılar artmaktadır. Birçok uzman günümüz enerji jeopolitiğinin merkezinde doğalgazın bulunduğu konusunda Ş<ir birliği içindedir. Bu itibarla doğalgaz Ş,,atları ile bu Ş,,atlar üzerindeki petrol Ş,,atlarının etkisi, üzerinde çalışılması gereken önemli konuların başında gelmektedir. Özellikle enerji ithal eden ülkeler için geçerli olan bu durum, enerjisinin dörtte üçünü satın almak ve bunun için de milyarlarca dolar kaynak ayırmak zorunda olan ülkemiz için de bir zarurettir. Enerji, Türkiye ithalatının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. 20102020 yılları arasında petrol faturasının 293 milyar dolar, doğalgaz faturamektedir. Bu bildiride, petrol Ş,,atlarının doğalgaz Ş,,atları üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Fiyat ilişkisi açısından geleceğe yönelik beklentiler ortaya konmuş ve bu beklentiler doğrultusunda Türkiye için fırsatlar ve tehditler analiz edilmeye çalışılmıştır. 2. Petrol ve Doğalgaz Fiyatlarının Oluşumu Petrol Ş,,atlarının doğalgaz Ş,,atları üzerindeki etkisini ayrıntılı olarak incelemeden önce, dünya petrol ve doğalgaz Ş,,atlarını ayrı ayrı analiz etmek ve piyasalar arasındaki farkları ortaya koymak faydalı olacaktır. 1984-2008 döneminin ortalama doğalgaz fiyatları incelendiğinde, bölgeler arasında çok farklı Ş,,atların oluştuğu görülmektedir. (GraŞk 1) sının ise 181 milyar dolar olması bek- Örneğin 2008 yılı ortalama doğalgaz lenmektedir.[2] Bu karamsar tabloya Ş,,atları, büyük oranda uzun vadeli • Bu bildiride, Prof Dı: Volkmı Ş. EDIGER 'in daııışııumlığıııda Okaıı YARDIMCI Uıl'(!fıııdau luı=ırlanaıı ,·e Şııbaı 1010 ıarilıiııde ıamoııılanaıı "Petrol Fiyaılarınııı Doğalga= Fiyalları Üzerindeki Etkisi w Tiirk(re İçi11 Öneriler" isimli u=manlık ıe=i çalışıııasıııdaııfiıydala111/mıştıı:{IJ /-lem ıe= çalışması hem de bildiri, Eııeıfi Piya.)'tısı Dii::eııleıııe Kıımmıı 'ıııın kaıkılanyla lıa:ırlaıımışl/J:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=