TEKNİK BİLGİ DOĞAL GAZ DERGİSİ 179 Doþal Gaz Dergisi Temmuz - Ağustos / July - August 2013 43 ve kondüksiyon (iletim) yolları ile ne kadar ısının kaybedildiğini belki de hiç düşünmediniz… İlginç olan brülör çalışmadığında dahi radyasyon ve taşınım yoluyla kazan ısı kayıplarının devam etmesidir. Çünkü kazanlar, vanalar ve borular, içlerindeki buhar ve bundan kaynaklı enerjiyi çevreleriyle paylaşmak isterler. Ortalama bir kazan dairesindeki sıcak yüzey alanlarını toplayacak olursak, kabaca 60 – 80 m² aralığında bir değere ulaşırız. Günümüzde bu yüzeylerin, yani kazanların ve boruların büyük bir bölümünün yaklaşık 10 cm’lik izolasyon malzemeleri kaplanmalarına rağmen, ortamda meydana gelen büyük sıcaklık farklarından dolayı yüzey ısı kayıpları %3’e kadar ulaşabilmektedir. Pratik Örnek: Külhan boyu 6 metre, çapı 3 metre olan, 10 bar basınca kadar buhar üretebilen, yılda 8.500 saat, %90 verimle çalışan ortalama bir alev borulu kazanın yüzey kayıplarını tablodaki gibi rakamlarla ifade edebiliriz. ması sağlanmaktadır. Süpürme işlemi büyük hacimlerde havanın kazana verilip oradan baca yoluyla dışarıya gönderilmesidir. Bu şekilde yanma işlemi öncesi kazandaki olası yanıcı gazlar atmosfere verilir. Bu işlem sırasında kazan ve bacadaki hava miktarının en az 3 misli sitemin içinden geçirilmektedir. Süpürme ile kazaların yaşanması önlenirken, sistemden geçirilen hava dolayısıyla mecburen sistemde soğumaya sebep olunmakta, bu da enerji kaybını beraberinde getirmektedir. 10 bar kazan basıncında, kazanın iç duvarları en az 180°C’dir. İçeriye soğuk (ortam) hava üflenmesi, içerideki belirli hatırı sayılır sıcak hava miktarının bacadan dışarı verilmesi demektir. 5MW kapasiteli bir kazanda 120 saniye süpürme yapılması yaklaşık 180 m3’lük bir hacme denk gelmektedir. Süpürme sırasındaki enerji kaybı miktarını etkileyen faktörler; Kazan sıcaklığı, kazan yüzey alanı, süpürme süresi, hava akış hızıdır. Fakat bunlardan da önemli olanı kazanın çalışma döngüsü yani durma kalkma (starts / stops) sıklığıdır. Pratik Örnek: 10 ton kapasiteli, 10 bar’da %90 verim ile yılın 300 günü çalışan ve her durma kalkma esnasında 180 saniye boyunca süpürme yapan bir sistemimiz olduğunu kabul edersek; Süpürme işleminin yıl bazında bize ne kadar enerji kaybına mal olduğunu tablodaki gibi örneklendirebiliriz. Kay×p Oran× Fiili Kay×p (MWsaat/ y×l) Radyasyon ve konveksiyon kayıpları % 0.5 474 MWh/a Nem izolasyonu olmayan ortamdaki radyasyon ve konveksiyon kayıpları % 1 949 MWh/a Yüzey Kay×plar× için Öneri: x Güçlü D zolasyon x Dü ük çal ma Bas nc %0,3-1 x Yanma Havas n n Kazan dairesinin en yüksek yerinden al nmas Tasarruf Kazan dairesinin zarar görmüş nem izolasyon malzemeleri, ortamın kocaman bir ısı eşanjörü gibi davranmasına neden olup, çok ciddi enerji kayıplarına yol açmaktadırlar. Süpürme Kay×plar×: Kazanın ateşleme anındaki patlama riskini ortadan kaldırmak için, ateşleme öncesinde süpürme (purging) yolu ile kazandaki yanıcı gazların uzaklaştırılSaatteki Durma ve Kalkma Say×s× Gün úçindeki Durma ve Kalkma Say×s× Kay×p (MWsaat/ y×l) 1 24 237 MWh/a 4 96 949 MWh/a 6 144 1.423 MWh/a Ateşleme öncesi kazan içindeki ve bacadaki havanın en az 3 katı kadar hava ile süpürme yapması için gereken programlama yapılır Süpürme Kay×plar× için Öneri: x Op mum döngü kontrolü x S cak halde haz r bekletme % 0,2 - 5 x Yüksek modülasyon oran Tasarruf Kazan Tortular×: Eğer brülörün alevi parlak ve saf bir şekilde görünüyor ise ısısını kazan duvarlarına düzgün bir şekilde iletebilir ve dolayısıyla da suyun ısıtılmasını sağlar. Keşke her şey teorikte okuduğumuz veya öğrendiğimiz gibi olabilseydi. Fakat pratikte kazan operatörü, suyun sertliği (başlıca nedeni çözünmüş kalsiyum ve magnezyum tuzlarıdır) ve kazan tortularına karşı sonu hiç gelmeyecek bir mücadele içindedir. Kazan tortuları ısı enerjisinin, alevden suya aktarılması prosesine negatif yönde büyük bir etkisi bulunmaktadır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=