MAKALE 52 DOĞAL GAZ DERGİSİ 179 Doþal Gaz Dergisi Temmuz - Ağustos / July - August 2013 likleri temel alan senaryolar ise “Enerji Hub’ı”, “Teknolojik Uygulamalar” ve “Çevre ve Yasalar’dır. Enerji Hub’ı senaryosuna göre, 2023 yılında Türkiye Hazar bölgesindeki olumlu gelişmeler sayesinde bir enerji hub’ı haline gelmiştir. Bu durum içeride doğal gaz fiyatlarının düşmesine neden olmuş ve doğalgazın kullanımı artmıştır. Shale gaz ile ilgili teşvikler gerçekleşmemiş ve yeterli know how elde edilmemiştir. Shale gaz ile ilgili iki temel sıkıntı olan su kullanımı ve lokasyon belirleme üzerine çalışmalar yapılmamıştır. Shale gaz öncelikli enerjiler arasında değildir. Bu senaryonun tehditleri; enerjide dışa bağımlılığın artışı, enerji çeşitlendirmesinin yapılmaması, terörizm ve çevresel tehditler; fırsatları ise transit ülke konumunun kazanılması, sanayi üretiminin artması ve kısmi enerji arz güvenliğidir. Tablo 2. Türkiye Shale Gaz Sektörü Belirsizlik Faktörleri Politik ve Hukuki Türkiye Hükümetinin altyapı yatırım trendi 1. Avrupa birliğinin genişlemesi 2. Milletlerarası STK’ların bakış açısı 3. Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da olumlu geliş- 4. meler Hazar konusunda gelişmeler 5. Enerji alanında konsolidasyonlar 6. Hükümetin üretim teşvikleri sağlaması 7. Doğalgaz taşıyan ana hatlarda özelleştirme 8. dalgası Yeni enerji kaynaklarına sağlanan teşvikler 9. AB içinde gelişen yenilenebilir enerji dalga- 10. sının yükselmesi Doğalgaz fiyatları hesaplanması yönteminin 11. petrolden bağımsız hale gelmesi Avrupa Birliği’nin 12. shale gaz yaptırımları Avrupa Birliği’nin birincil enerji kaynaklarına 13. tekrardan yönelmesi Türkiye de lokasyon belirlenmesi zorluğu 14. Lokasyonlar hakkında mülkiyet sorunları 15. Ekonomik Enerji harcamaların GDP içindeki konumu 16. Enerji fiyatlarında dalgalanmalar 17. Satın alma gücü 18. Resesyon tehdidi 19. Rekabetin artması 20. Doğalgaz fiyatları 21. Yeni ülkelerin doğalgaz tüketmeye baş- 22. laması Sosyo-Kültürel Şehirleşme düzeyinin yükselmesi 23. Tüketim 24. Elektrik tüketimi 25. Milliyetçilik 26. Sosyal stres 27. Teknolojik Sondaj teknolojisi 28. Yerli firmaların 29. know how öğrenmesi Yatay sondaj teknolojisi 30. Yeni enerji çözümlerinin varlığı 31. Shale 32. gaz sektöründeki metalaşma düzeyi Çevresel Çevresel zarar düzeyi 33. Su kullanım düzeyi 34. Yeni çevresel düzenlemeler 35. Birincil enerji kaynakları tüketimi üzeri- 36. ne çevresel endişeler Diùer Etmenler Terörizm 37. Bu analiz ışığında Türkiye shale gaz sektörü için en önemli ve temel yetkinliğin, mevcut bir pazara sahip olması en büyük dezavantajın ise teknoloji çevre ve enerji arazisi sıkıntıları olduğu söylenebilir. 5. Türkiye Shale Gaz Sektörü úle úlgili Senaryolar Ve Belirsizlik Düzeyleri Senaryo planlama metodolojisinde, sektör üzerindeki belirsizlik faktörleri pestel adı ile bilinen ve politik, ekonomik, sosyo-kültürel, teknolojik, çevresel ve hukuksal makro etmenlere dayanarak elde edilmiştir. Shale gaz sektörü için politik ve hukuki etmenler bir arada ele alınmış ve bu maddelere ek bu alanlar tarafından kapsanmayan noktalar ise ekonomik, sosyo-kültürel, teknolojik, çevresel ve diğer faktörler adı altında Tablo 2’deki gibi ele alınmıştır: Belirsizlik faktörlerindeki hareketler, önem ve belirsizlik düzeyi en yüksek faktörler olarak ûekil 2’deki “belirsizlik matrisi” belirlenmiştir: Bu matris uyarınca öne çıkan belirsizlikler genellikle teknolojik, politik ve hukuki ve çevresel etmenlere bağlı belirsizliklerdir. Öne çıkan belirsizlikler ise; Hazar konusu, devletin üretim teşvikleri, Avrupa Birliği’nin shale gaza ûekil 2. Belirsizlik matrisi bakış açısı, Türkiye’deki lokasyonların bulunması ve mülkiyet sorunları, doğal gaz fiyatlarının hesaplanma yönteminin değişmesi, doğalgaz fiyatlarındaki değişim, tüketimin artması, sondaj teknolojisi, yerli firmaların know how kazanması, su kullanım düzeyi ve çevresel yaptırımlardır. Bu belirsiz-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=