MAKALE 53 DOĞAL GAZ DERGİSİ 179 Doþal Gaz Dergisi Temmuz - Ağustos / July - August 2013 Teknolojik Uygulamalar senaryosuna göre, 2023 yılında Türkiye’de lokasyonların belirlenip mülkiyet sıkıntıların çözülmesinden sonra, sağlanan devlet üretim teşvikleri ve özel sektör devlet işbirliği sayesinde artan shale gaz üretim miktarları, hem yurtdışından teknoloji transferini kolaylaştırmış, hem de yabancı firmaların yerli firmalar ile çalışmalarını hızlandırmıştır. Bu durumun temel nedenlerinden bir tanesi yurtdışından borular ile gelen gazın fiyatının yükselmesidir. Fakat Türkiye’nin sahip olduğu shale gaz kuyuları ve teknolojik avantajı ile doğalgaz fiyatlarını mümkün olduğu kadar indirmeyi başarabilmiştir. En temel sıkıntılar olan su tüketim miktarı ve çevresel sorunlar ise teknolojik gelişmeler ile aşılabilmiştir. Yatay sondaj yöntemin yaygınlaşması yerli ve yabancı pek çok firma için hem konvansiyonel hidrokarbonlarda, hem de konvansiyonel olmayan hidrokarbonlarda arama ve çıkarma faaliyetlerini artırmıştır. Bu senaryoyla ilgili tehditler, shale gaz rezervlerinin yeterli büyüklükte olmaması ve sektördeki yabancı ağırlığı iken; fırsatlar ise teknolojik gelişmelerle diğer konvansiyonel olmayan yöntemlerde ilerleme sağlanması, teknoloji satış imkanı, yerli enerji devleri oluşumu ve bir süreliğine enerji arz güvenliğidir. Çevre ve Yasalar senaryosunda, Türkiye’de shale gaz için temel sıkıntılar içinde yer alan lokasyon ve su tüketimi konularında gelişmeler kat edilemediği için shale gaz teknolojisi yaygınlaştırılamamıştır. Su kaynaklarında azalma shale gazın düşünülmemesinin en önemli nedenlerinden biri olarak gösterilmektedir. Ayrıca shale gazın çevreye etkileri sebebiyle Avrupa Birliği’nde başlayan yasaklama kampanyaları Türkiye’yi de içine almıştır. Bu sebeple shale gaz rezervleri, hem yeterli teknoloji sıkıntısı, hem de çevresel faktörler yüzünden ele alınmamıştır. Çevre ve Yasalar senaryosundaki tehditler, enerji arz güvenliği ve tekTablo 3. Senaryolara göre Belirsizlik Faktörleri Deùiüim Düzeyleri Belirsizlik Faktörleri Enerji Hub’× Teknolojik Uygulamalar Çevre ve Yasalar Notlar 5.Hazar konusunda gelişmeler Hazar Bölgesi gazı kullanımı yüksek Hazar bölgesi Gazı kullanımı yoktur Hazar bölgesi Gazı kullanımı çok az Özellikle Türkmenistan gaz kaynakları Türkiye’yi enerji hub’ı yapabilir 14/15.Lokasyon belirleme ve mülkiyet Sorunlar aynı Sorunlar çözüldü Sorunlar daha da arttı Türkiye’de shale gaz lokasyonları belirlenmesi sıkıntıları ve bu alanların mülkiyeti ile ilgili yasal düzenleme yapılmalıdır. 34.Su kullanım düzeyi 15-19 milyon litre/1 kuyu 10 milyon litreden az/1 kuyu 15-19 milyon litre/ 1 kuyu su kaynağı sıkıntısı 1 kuyu için su ile çatlatma yönteminde 15-19 milyon litre su kullanılır (IEA, 2009). 21. Konvansiyonel doğal gaz fiyatları 1000 m3 doğal gaz 250 dolardan ucuz 1000 m3 doğal gaz 400 dolardan yüksek 1000 m3 doğal gaz alım fiyatı 250-400 dolar civarı Bugün ki ortalama doğalgaz fiyatı 250400 dolar arasında değişmektedir. 7.Hükümetin üretim teşviki Yok Yüksek düzeyde var Yok Shale gaz üretim teşviki 12. AB’nin shale gaz yaptırımları Nötr Olumlu yaptırımlar destekler Olumsuz yaptırımlar AB’nin shale gaz bakış açısı 30. Yatay sondaj Teknoloji aynı düzeyde Teknolojik gelişmeler Teknoloji aynı düzeyde Yatay sondaj teknolojisi gelişim düzeyi 29. Yerli firmaların know how öğrenmesi Yok Var Yok Türkiye menşei firmaların sondaj kabiliyeti 24. Doğal gaz tüketimi Tahminden yüksek Tahmin seviyesinde Düşük 2020 yılında doğalgaz tüketiminin 59 bcm olması beklenmektedir. 35 Çevresel düzenlemeler Çevresel düzenlemeler bugün ki durum ile aynı Çevresel sorun yok Çevresel yasalar shale gaza izin vermiyor Yeni ulusal ya da uluslararası çevre düzenlemeleri 11 Doğal gaz fiyatı belirleme metodu Petrole dayanan Petrolden bağımsız Petrole dayanan Doğalgaz fiyatları petroldeki değişimlere dayanmaktadır. nolojik olarak geri kalma; fırsatlar ise çevresel düzen ve su kaynaklarının kontrolüdür. Senaryolara göre belirsizlik faktörleri değişim düzeyleri Tablo 3’teki gibidir: 6. Senaryolar Iü×ù×nda Potansiyel Stratejiler Oluşturulan üç senaryo ve ele alınan tehditler ve fırsatlar uyarınca oluşturulan TWOS matrisi sayesinde güçlü ve zayıf yönleri kullanarak tehditlerden kaçınmak ve fırsatları değerlendirmek için stratejiler yaratılmıştır. Bu bağlamda, 2023 yılında Türkiye shale gaz sektörünün enerji arz güvenliğine katkı sunabilmesi için önerilen stratejiler şunlardır: Know how x transferi Yeni bir teşvik politikası x AR-GE faaliyetleri için yabancı or- x taklıklar ve Türkiye içerisinde ARGE tesisleri Yerli-yerli ve yerli-yabancı işbirlikleri x Çevresel düzenlemeler x Enerji çeşitlendirmesi x
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=