■ ■ DOĞAL GAZ DERGİSİ 182 •■ TEKNiK BiLGi ■ Enerjiyi Daha Verimli Kullanmak Brülör Optimizasyonu Stefan SCHULT SAACKE Jens MEYER SAACKE Ozan İÇTEN Çeviren / SAACKE ÜKnısiıtmele2r:i Frekans Kontrol Eğer kazan dairesindeki ses, jet uçaklarının kalkışındaki gibi güçlü sesleri andırıyor ise sebebi muhtemelen tandır. Çoğu işletmede tanlar, kazan yükünden bağımsız olarak fazla elektrik harcayarak, her daim tam kapasitede çalışırlar. Alev olması için havaya ihtiyaç vardır. Eğer birkaç megawattlık enerji yaratacak alev isteniyorsa, çok miktarda havaya ihtiyaç vardır. Bu sebeple, tanlar en yüksek kapasitede çalışma şartlarına göre imal edilirler. En zor şartlar ise kuru yaz günlerinde seyrelmiş havanın olduğu zamanlarda meydana gelir Bu durumlarda dahi tanlar yeterli yanma havasını içeriye üflemek zorundadırlar. Fanlar Tam Yük Kapasitesine Göre Dizayn Edilirler İşletmelerin % 95' i tam kapasitede çalışmazlar. Çoğu zaman kısmi, hatta bazen düşük yükte çalışırlar. Örneğin, saatte 1O ton yerine 3 ton buhar üretilecekse, çok daha az yakıta ihtiyaç duyulacaktır. Bu yüzden vana ve damperler kullanılır ve böylece yakıt akışı ayarlanabilecektir. Ayrıca fan durduğunda, kontrol sistemi damperleri tamamen kapatarak yakıt akışını da kesmektedir. Belirli bir yük değerinde çalışmak için yakıt ve havayı ayarlayan birer tane damper bulunması gerekir. Tam kapasitede bu damperler tamamen açık pozisyona gelirler, düşük kapasitelerde Bu bölümümüz üç başlık altında işlenmekte olup, birinci kısımda mekanik ve elektronik brülörlerin karşılaştırma yapılmıştır. Üçüncü kısımda ise Oksijen ve Karbon monoksit kontrollü sistemlerde enerji verimliliğini inceleyeceğiz. ise yeteri kadar yakıt ve havayı içeriye gönderirler. Aynı zamanda bu düşük kapasitede yanma sabit ve emisyon değerleri sınırlar dahilinde olmalıdırlar. Sistemler bu şekilde gayet düzgün bir şekilde çalışabilirler. Fakat bu durum efektif midir? Kesinlikle hayır. Çünkü fan kazan yükünden bağımsız olarak sürekli tam kapasitede çalışmaktadır. Yanma ihtiyacına göre hava fazla geldiğinde, bu fazla olan kısım damperler vasıtası ile kontrol edilir. Teknik olarak bir yanlışlık yoktur fakat gereksiz yere enerji sarfiyatı yapılmaktadır. Hava Damperleri: Basit, lü ve Maliyetli GürültüBasit bir damper hava akışını ve dolayısıyla fan ile brülör arasındaki basıncı kontrol eder. Bu sistemde damperler elektrik enerjisini, sıcaklık ve gürültüye çevirirler. Bir de güçsüz bir izolasyon var ise rahatsızlık derecesi iyice artacaktır. Kural şudur; eğer üflenen hava iki katına çıkarmak isteniyorsa, fan hızını da iki katına çıkarmak gerekmektedir. Fakat bunu yaparken elektrik sarfiyatı sekiz katına çıkacaktır (eğer fanın sınırlandırması yok ise). Bu oran gerçekten oturup düşünmeyi gerektirecek kadar çarpıcıdır. Tersinden düşünülecek olursa, fan hızını yarıya düşürmek, elektrik sarfiyatını 1/8' e indirecektir. • Frekans değiştiriciler ile fan dönüş hızının düşürülmesi • Düşük yatırım maliyetleri • Kayda değer elektrik tasarrufu • Daha az gürültü • Fan ve brülör bileşenlerinin mekanik ömrünü uzatma İki Kat Hava = Sekiz Kat Elektrik Fan hızını ayarlamak para tasarrufu yapmaktır ve teknik olarak uygulanması gayet basittir. Frekans dönüştürücü, fana gelen elektriği azaltarak, fanın dönme hızını azaltır. Sadece yeni sistemlere değil, eski sistemlere de uygulanabilir. Dönüştürücü, elektronik kontrol sisteminden sinyal alır ve hız sensörleri ile fan motorunun dönme hızını ölçer. Kulak Tıkaçları Çöpe Başarılı retrofit projeleri öncesi ve sonrası kıyaslamalarına verilebilecek mükemmel örneklerdir. Düşük yüklerde çalışırken dağ evindeki sükuneti yakalayamazsınız fakat yine de kulak tıkaçlarınızı rafa kaldırabilirsiniz. Ayrıca hava tedariğini sağlayan tüm bileşenler daha az mekanik gerilim altındadırlar. Bunun anlamı, motor rulmanları, hava damperi servoları, hava kompansatörleri, flanş bağlantıları çok daha uzun ömürlü olacaklardır. Elektrik motorlarının dönüş hızları yavaşladığından beri, frekans değiştiricinin kendi maliyetini amorti etmesi çok hızlı olacaktır. Frekans değiştiriciler uzun yıllardan beri kullanılmaktadırlar. Fakat elektronik parçaların fiyatlarındaki düşüşler bu aletlerin kullanımını son zamanlarda daha ekonomik ve cazip hale getirmiştir. Her fan kapasitesi için frekans değiştirici vardır ve 5 ile 45 kW arası olanları raftan dahi satın alınabilmektedir. Daha büyük ölçüde olanlar için ise önceden sipariş vermek gerekebilmektedir. Doğal Gaz Dergisi Ocak - Şubat / January - February 2014
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=