■ • ■ ■ DOĞAL GAZ DERGiSi 182 ■ MAKALE Doğalgaz Dağıtım Şirketlerinde Profesyonel Eğitim Yönetiminin Organizasyonel Performansa Etkisi ve Entelektüel Sermaye Kavramı 1 . Giriş Faruk SÜRER İGDAŞ Eğitim Müdürlüğü İdari Eğitim Şefi İnsanlığın tarihsel gelişimi devam ettikçe sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel ilişkiler de devamlı değişim göstermektedir. Sanayi devriminin ve iki dünya savaşının yaşandığı yaklaşık yüz yıllık süreçte toplumlar da büyük değişimler yaşamışlardır. Ancak, özellikle elektronik alanında kendisini gösteren yakın tarihimizdeki teknolojik gelişimin sebep olduğu değişim ve dönüşüm çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşmiştir. Her değişim farklı etkiler meydana getirmekte, hayatı ve kendimizi ifade edebilmemiz için yeni kavramların oluşmasına neden olmaktadır. Günümüzde "bilgi toplumu", "küreselleşme", "insan kaynakları stratejileri", "entelektüel sermaye" gibi kavramlar ekonomik veya sosyal alanlardaki her türden bilgi paylaşımında sıklıkla kullanılan kavramlar haline gelmişlerdir. Uluslararası pazardaki yoğun rekabet baskısı işletmeleri bilgi toplumu mekanizmalarını kullanarak kendilerini yenilemek/dönüştürmek zorunda bırakmıştır. Başarıya ulaşmanın ve bunu devamlı kılabilmenin yolu değişimlere hızlı bir şekilde ayak uydurabilmekle, dinamik bir organizasyon yapısına sahip olmakla mümkündür. Bugün gelinen noktada yönetsel etkinliğin ve örgütsel verimliliğin sağlanmasında anahtar kelimenin "insan" olduğunu söylemek mümkündür. Hızlı teknolojik gelişmelere bağlı olarak çalışanların bilgiye olan ihtiyaçlarının artması bir insan kaynakları fonksiyonu olarak eğitimin önemini her geçen gün biraz daha ön plana çıkarmaktadır. Her organizasyon kendi yapısı, işleyişi ve pazar koşullarına göre çalışanlarından belirli bir performans beklemektedir. Bunu sağlamak için de organizasyonlar çeşitli yöntemlerle çalışanlarını sürekli olarak eğitmekte ve geliştirmektedirler. Profesyonel eğitim çalışmaları ile üretim hatalarını azaltılması ve ortadan kaldırılması, bakım onarım giderlerini azaltılması, iş kazalarını asgariye indirilmesi, çalışan devir hızını aşağıya çekilmesi, fazla mesai giderlerini azaltılması gibi sonuçlar amaçlanmaktadır. Bunların yanında çalışanların kendi aralarındaki ve organizasyonla aralarındaki iletişim ve işbirliği konusunda olumlu sonuçlar beklendiği de bir gerçektir. Durum böyle olunca profesyonel eğitimlerin üretimin miktar ve kalite açısından arttırılmasından organizasyonel sorunların çözümüne ve maliyetlerin düşürülmesine kadar pek çok konuda fayda sağladığı görülmektedir. 2. Küreselleşme ve Rekabet Küreselleşme süreci içerisinde genişleyen ve gittikçe yayılan dünya ekonomik sisteminde rekabetin şekli değişmiş ve hızı da artmıştır. Rakiplerimiz sadece yerel veya bölgesel pazarlarla kısıtlı kalmamış bütün dünDoğal Gaz Dergisi Ocak - Şubat/ January - February 2014 yaya yayılmıştır. Buna bağlı olarak hammadde, makine ve ucuz işçilik ile rekabet edebilme şansı da azalmıştır. Sadece fiziksel ve finansal sermayelerini göz önüne alarak değerlendiren yönetici ve yatırımcılar şirketlerini görünen kısımlarıyla değerlendirmekte ve önemli bir strateji hatası yapmaktadırlar. Rekabet bir yarıştır ve kimin daha iyi olduğunu ortaya çıkaran bir fonksiyona sahiptir. Rekabet gücü ise, öncelikle bu yarışı sürdürebilmek, sonrasında da öne çıkabilmek için sahip olunması gereken temel yetkinliktir. Elde edilen tüm yetkinlikler öncelikle performans göstergelerinde kendini göstermekte, buradan da temel yetkinlikler toplamı olarak rekabet gücüne yansımaktadır. Dolayısıyla; yetkinlikler, performans ve rekabet gücü arasında doğrusal bir ilişki söz konusudur. Buradan hareketle, organizasyonların rekabet gücünün arttırılması, temelde organizasyonların yetkinliklerinin arttırılmasına bağlıdır. Organizasyonlar bu yetkinliklere dayanarak yenilikler geliştirebilecek ve farklılıklarını ortaya koyabileceklerdir1 . Bilgi teknolojilerinin kullanımı ürün ve üretim süreci içinde her tarafa yayılmaya başlamıştır. İmalat ve hizmet sektöründe bulunan firmalarda telif hakları, know-how transferi, marka tescili gibi, fiziksel olmayan varlıklar çok önemli konuma gelmiştir. Bu yeni rekabet ortamına ayak uydurmak için artık bilgiyi en faydacı yollarla, en verimli şekilde kullanmak bir zorunluluk haline gelmiştir. Girişimciler hem bilgilerinin değerini, hem de bu bilgilerden
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=