mış bunun için geliştirilen doğal gaz yakıt kit'inin performansı dönüştürülmüş ve dönüştürülmemiş motor üzerinde yapılan performans deneyleri ile kanıtlanmıştır (1,2}. Uygulanan sistem çift yakıtlı olarak nitelendirilen (Dua! Fuel), baştaki yükü Diesel'le karşılan leyici olarak kulla annı lvdeı ğDı i be sire ls iys at ekmıtı d n i ra . t B eş u sistemle tam yükte kullanılan gaz miktar ları % 90'lara ulaşabilmektedir. Ayn manda motorda büyük değişikliklerı g z e arektirmeyen, bir düğmenin kontrolu ile motoru tekrar tamamen Diesel'e döndür meyi mümkün kılan bir sistemdir. Dönüşüm yapılan 1980 model MAN 590 tipi m gir gücoütovre2rm5 0e0s i dgeevrier k/ di rakkei kn amd ao t1o6r8u nb e ö y l çii..lebilen muştur. gücü 2400 d/d'de 112 BG olDoğal gaza dönüşümden sonra aynı m tordan yine 2400 d/d'da 170 BG elde ed o i lebilmiştir. Ayrıca motorun üzerindeki patlamalı yanmadan dolayı meydan len gerilmeler azalmış ve böylece mo tao rguen mekanik ömrü artmıştır. 2. DOĞAL GAZIN ARAÇLARDA KULLANIMI Diesel motorlarda gaz kullanımı için "Çift Yakıt" ve "Tek Yakıt" sistemleri olmak üzere iki ayrı yöntem kullanılmaktadır. a) Çift Yakıt Yöntemi "Çift Yakıt" veya "Pilot Ateşleme" yön minde yanmanın başlaması için az mikt t a e r da Diesel yakıtı püskürtülmekte, gaz ise emme manifoldundan verilmektedir. Bu yöntem düşük yüklerde hava ayarı ger tirmekte ve motor rölantide yalnız Die e s k el yakıtı kullanmaktadır. b) Tek Yakıt Yöntemi "Buji ile Ateşlem teminde Diesel yaek"ıvtıeykaul"lTanekıl mY a amk ıat k" tyaövne % 100 gaz kullanılmaktadır. Burada en jeksiyon sistemi yerine buji ile ateşleme sistemi kullanılm makta, motorun sıkaıkşttaır,m h a a v o ar varına indirilmekte ve moto a anyı a1r2ı -y1a3pcı li r Otto çevrimi ile çalışmaktadır. ODTÜ'de yapılan çalışm kıt" sistemi üzerinde duru a l lmar u d ş a v "Ç e i b f u t Y si a s tem geliştirilmiştir. Bu nedenle de bu makalede özellikle "Çift Yakıtlı Sistemler" üzerinde durulacaktır. 3. ÇİFT V AKiTLi SİSTEMLER Bu sistemler temelde ikiye ayrılmaktadır. 1) Emme portun temler, dan lokal gaz sağlayan sis2) Emme manifoldunun girişin yan sistemler. e gaz sağlaBirinci sistemin uygulaması Kanada'da yapılmaktadır. Kanada'da kullanılan temdeki elektronik kontrolun fazlalığısivse vazgeçilmezliği, idamesi bakımından problem olabilir. Elektronik devredeki herhangi bir arıza hem gaz hem kıtla çalışmayı imkansız hale g D et i i erseebl i yl iar. Bilhassa Diesel yakıt ayarının bir lineer motor ile kontrol edilmesi ve hava girişini kontrol eden kelebek vanaya bağlı reosrat ile kontrol edilm kıtla çalışan moto es r i u nso hn au vc au nemdam De i eksaepl ays ai tesi göreceli olarak azalmaktadır vantajlara karşılık, silindirlere g. Ba zu edgezzoaz süpobu kapandıktan sonra sağlanm dır. Bu sayede hidrokarbon emisyo ank la ta rı çok azalmaktadır. Emme manifoldunun girişin yan sistemler ise yine ikiye ay erı l gma az kstaağdlıar. 1) Emme manifoldundaki basın bisini regüle eden sistemler çla gaz de2) Emme manifoldunun gir muş akımla sabit yüksek basıçitşaingeazbsoağğulalyan ve gaz debisini ayak pedalına bağlı olarak geçiş alanı kontrolu ile ger ren sistemler. çekleştiBirinci sistemin en önemli avantajı, gaz debisinin ancak emme manifoldun sınç düşmesi olması halinde pozitifdoal mb a a sıdır. Bunun ötesinde gaz akışı olmam tadır. Buna karşılık, yakıt pompasınak ın ayarı geciktirilmektedir. Bu durum esel yakıtla çalışma durumunda emdi sayDo ni lar artmaktadır. Ayrıca motor gücü de her iki çalışma durumunda azalmaktadır. Gaz debisinin kontrolunda mekan sal basamaklı elektrik motoruikilveekyao nsa tr y o ı l edilen bir vana kullanılmaktadır. İkinci sistemin en önemli avantajı, Die33
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=