■ ■■-J'AK�LEDERGisi 190 ■-.....:...:..;_;_;,;_:;_...:..=..::....____________________________ Türkiye'de Doğal Gaz Tüketiminin Doğal Gaz Alım Politikaları Açısından i ncelenmesi Özet Merve Ayşe YIKILMAZ A. Beril TUĞRUL İstanbul Teknik Üniversitesi Enerji Enstitüsü Türkiye, kısıtlı enerji kaynakları nede niyle enerji ihtiyacının önemli bir kısmı nı ithal kaynaklardan karşılamaktadır. Enerjide dışa bağımlılığı oldukça yüksek olan ülkemizde, yerli üretimin tüke timi karşılama oranı ise hayli düşüktür. Bu çalışmada, 2008-2014 yılları ara sında Türkiye'nin doğal gaz tüketimi günlük, aylık, mevsimlik ve yıllık bazda analiz edilmektedir. Ulaşılan sonuçlar la, doğal gaz alım anlaşmalarının nasıl ve hangi şartlarda yapılması gerektiği Analitik Hiyerarşi Süreci ile değerlen dirilmektedir. Bu bağlamda, doğal gaz arzı değer zincirinde yaşanabilecek darboğazların önüne geçilmesi ve arz kesintilerinin en aza indirgenerek Türkiye doğal gaz arz güvenliğinin sağlanmasına katkı sağlayacak argü manlar belirlenerek irdelenmektedir. Enerjiye erişim, temel ihtiyaçları kar şılama güdüsünün bir sonucu olan toplumsal ve sosyal boyutunun yanı sıra, ülkelerin iç ve dış politikalarına yön veren, siyasi dengelerin enerji zengini ülkelerin lehine değiştiği küresel, politik bir mesele olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, ülkelerin ener ji kaynak tedariğinde usul farklılıklarını da beraberinde getirmektedir. Enerji, mevsim ve gece-gündüz fark etmek sizin her daim önde gelen bir gereksi nim durumundadır. Bu nedenle, enerji üretiminin sürekli ve güvenilir olması öncelik arz etmektedir. Ülkeler, ta rımdan endüstriye, iklimlendirmeden ulaşıma kadar hayatın her alanında kritik öneme sahip olan enerjiyi temin etmek, nüfus, ekonomi ve gelişmişlik düzeyleriyle doğru orantılı olarak de ğişkenlik gösteren enerji ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına kaynak arayışına girmiş bulunmaktadırlar. Gün geçtikçe, doğal gaz piyasası daha küresel bir yapıya ulaşmaktadır. lebi doğal gaz ihtiyacını artırmakta ve yeni rezervuarların bulunmasını teşvik etmektedir. 2040 yılı projeksiyonlarına göre, enerji arzındaki en büyük büyü menin doğal gazdan gelmesi beklen mektedir. Çok amaçlı kullanımı, eko nomik oluşu ve elektrik üretimi amaçlı kullanımında kömüre kıyasla daha az CO2 salımına sebep olması nede niyle doğal gazın, enerji kaynakları içerisindeki öneminin giderek artması beklenmektedir. Ayrıca, teknolojik gelişmelerle birlikte yeni bulunan kon vansiyonel ve konvansiyonel olmayan gaz rezervlerinin piyasalara girişiyle, küresel enerji arzının piyasalardaki rekabetinin artması ve fiyat politikala rının değişmesiyle bölgeler arası fiyat farklarının azalması beklenmektedir [5-6). Bu durumda, doğal gazın 21. yüzyılda etkinliğini arttırarak enerji politikaları ve enerji planlamalarında yeri ni alması beklenmektedir. 2. Türkiye'de Doğal Gaz Türkiye; artan nüfusu ve büyümekte Gelişen ekonomiler ve artan enerji ta- olan ekonomisi ile enerji talebi her 1. Giriş Ülkelerin varlıklarını sürdürebilmeleri ve yaşam standartlarını iyileştirerek refah ekonomisine geçebilmeleri için gerekli olan sanayileşme, kentleşme ve teknolojik gelişmeler için önemli ölçüde enerjiye gereksinim duyul maktadır. Bir başka deyişle, temel ih tiyaçların karşılanması ancak enerji ile mümkün olabilmekte ve bu nedenle de enerjiye erişim, kalkınma için ana ,-.., '$. '-' 2 <il ... o .5 v � v ... ::::> 30 29,5 29,5 29 28,5 28 27,5 27 26,5 2009 2010 201 1 erek olmaktadır [1-4). Şekil 1 : Türkiye'de enerji üretiminin yıllara göre tüketimi karşılama oranı [7]. Doğal Gaz Dergisi Mayıs - Haziran/ May - June 2015 70 70,5 71 ,-.., � o '-' � 71,5 72 ,@ı <il 72,5 73 Q 73,5
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=