SANAYİDE DOĞALGAZ o Makale Trijenerasyon Sistemi Seçimi ve Tasarımı Özet Trijenerasyon sistemlerinin tasarımında; düzensiz ve ayrışık enerji talepleri, tesis tasarımı, ekipmanların boyutlandırılması, işletme yönetimi, enerji fiyatları ve yasal düzenlemeler dikkate alınmalıdır. Bu etmenler tesisin düzenlenmesi, boyutlandırılması ve işletilmesini etkilediğinden, trijenerasyon sistemlerinin tasarımında bütün bu etmenlerin birlikte dikkate alınması gerekir. Diğer taraftan, sistem verimi birçok farklı etmene bağlı olarak değiştiğinden, sistemlerin kendi başına değerlendirilmesi oldukça güç bir işlemdir. Tesisin ekonomik kôrlılığı üretilen elektriğin satışfiyatına bağlı olduğundan, trijenerasyon tesislerinin optimum tasarımı, öncelikle yasal düzenlemelere bağlıdır. Bu nedenle, sadece enerji veya sadece ekonomik analizler yanıltıcı sonuçlar verebileceğinden, birincil enerji tasarrufu veya kirletici emisyonlara dayanan farklı değerlendirme ölçütleri, ekonomiklik göstergeleri ile birlikte dikkate alınmalıdır. Bu durumda, trijenerasyon tesislerinin tasarım ve değerlendirilmesine ilişkin materyal ve yöntemlerin geliştirilmesi, bu tür yüksek verimli sistemlerin yaygınlaştırılması bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, trijenerasyon sistemlerinin seçimi ve tasarımında dikkate alınması gereken etmenler tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Trijenerasyon, Sistem seçimi, Tasarım ölçütleri 1. Giriş Kojenerasyon teknolojisi, 19. yüzyılın sonlarından bu yana endüstriyel uygulamalarda kullanılmaktadır. Bununla birlikte, son on yılda bu teknoloji hızlı bir şekilde gelişmiş ve Prof. Dr. H. Hüseyin ÖZTÜRK Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü kojenerasyon sistemleri; otel, hastane, okul, atık işlem tesisleri gibi tesislerde yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu teknolojideki son gelişmeler, hidrojen ve biyokütle gibi alternatif yakıtların kullanılması, iklimlendirme ve değişik endüstriyel işlemlerde atık ısıdan soğutma amacıyla yararlanılmasıdır. Kojenerasyon sistemine soğutma işleminin de dahil edilmesiyle oluşan toplam sistem "trijenerasyon sistemi" olarak adlandırılmaktadır. Absorpsiyonlu soğutucular veya atık ısı enerjisi ile çalışan soğutma teknolojilerinin ticari olarak yaygınlaşması nedeniyle, trijenerasyon teknolojisi ekonomik olarak önem kazanmaya başlamıştır. Trijenerasyon sistemleri, merkezi elektrik üretim santrallerine kıyasla, birincil enerji kaynağının daha etkin, ekonomik kullanılmasını sağlar ve çevresel etkiler bakımından daha güvenilirdir. Trijenerasyon sistemleri, birincil enerji kaynağı olarak yakıttan sağlanılan enerjinin daha etkin olarak kullanılması nedeniyle, ekonomik ve enerji tasarrufu açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Bir trijenerasyon sisteminde; ısı, güç ve soğutma işlemleri birbirinden ayrı olarak uygulanabilmekle birlikte, birbirinden bağımsız olarak farklı yüklerde gerçekleştirilemeyebilir. Trijenerasyon sistemlerinin tasarımı, birbirini etkileyen farklı birçok etmen ve yatırımın ekonomikliğini etkileyen koşulların olması nedeniyle, çok güç ve karmaşık bir işlemdir. Tesisin Doğal Gaz Dergisi Sayı 194-Ocak- Şubat 2016 63
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=