SANAYİDE DOĞALGAZ o Makale Tablo 1. Trijenerasyon Sistemlerindeki Ana Hareket Makinalarının Elektrik Üretimi ve Yakıt Tüketimleri Arasındaki İlişkiler[l] y değişkeni x değişkeni İlişki R2 Elektrik lsı Üretimi y=6xıo- 0.91 üretimi (kW) (kW) Yakıt tüketimi Elektrik y=-7x10-5x2+ 2.727x 0,.99 (kW) Üretimi 3. Trijenerasyon Sistemlerinin Tasarımı Trijenerasyon sisteminin ekonomik uygulanabilirliği ve yapılan yatırımın ekonomikliği; enerji fiyatları enerji politikaları ve çalışma koşulları gibi birçok etmene bağlı olarak değişir. Trijenerasyon teknolojisinin ekonomik, enerjetik ve çevresel yararlarının anlaşılabilmesi için, bu etmenlerin her birinin trijenerasyon sisteminin verimine olan katkısı çok önemlidir. 3.1. Enerji Profili Ticari binaların ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme sistemleri nedeniyle ısıtma ve soğutma yükleri vardır. Kojenerasyon teknolojisinin ticari amaçlarla kullanılması, endüstriyel işletmelerde kullanılmasından aşağıdaki nedenlerle daha güçtür: (a) Daha bulanık bir profile sahiptir. (b) Yıllık çalışma süresi daha kısadır. Bu durum yatırımın geri dönüş süresini uzatır. (c) Endüstriyel tesislerden daha küçük ölçekli olduklarından,daha az ekonomik öneme sahiptirler. Endüstriyel tüketicilerin tersine, ortam sıcaklığı ticari binaları önemli düzeyde etkiler. Ticari binalar için kullanım ve aktivite sıklığı da önemli etmenlerdir. Tasarımın uygun olarak yapılabilmesi için enerji gereksinimindeki mevsimlik ve günlük değişimlerin dikkate alınması gerekir. Hastanelerde uzun çalışma saatleri süresince yoğun bir şekilde enerji tüketildiğinden, trijenerasyon sistemlerinden etkin bir şekilde yararlanılabilir. Hastanelerde elektrik genel olarak konutlardaki uygulamalar ve soğutma sistemleri için kullanılır. Ortam ısıtma uygulamaları, tıbbi cihazların sterilizasyonu, çamaşırhane ve mutfak işlemleri için ısı enerjisi kullanılır. Hastanelerde gün boyunca belirli çalışma programı olduğundan, yük profillerinin belirlenmesi diğer ticari binalardan daha kararlı olup, kolay bir şekilde tahmin edilebilir. Bu nedenle, trijenerasyon sistemleri için durum çalışmalarında, ideal özelliklere sahip ticari tüketici olarak hastaneler dikkate alınır. 3.2. Enerji Tarifleri Enerji tarifleri, uygun trjenerasyon sistemi seçiminde çok önemlidir. Trijenerasyon sistemi için yapılan yatırımın karlılığı ve optimizasyonu, bu tür bir sistemin kurulmasından önce ve sonrasındaki enerji fiyatlarına bağlıdır. Genel olarak; sabit, hacimsel ve maksimum talep fiyatları olmak üzere, üç tür fiyatlandırma söz konusudur. Sabit fiyat, bütün tüketicilere uygulanan fiyat olup, değişmez ve sabittir. Hacimsel fiyatlar, tüketilen elektrik miktarına bağlı olarak her ay değişir. Talep fiyatları, ay süresince, maksimum düzeyin hangi sıklıkta oluşmasından bağımsız olarak, maksimum güç talebine bağlı olarak belirlenir. Maksimum talebin gerçek değeri, 15 dakikalık sürede kWh olarak sayaçtan belirlenir. Maksimum talebin fiyatı pahalıdır. Çünkü ulusal şebeke, talebi karşılayabilmek için enerji kaynağının etkin olarak kullanılması konusunda zorlanır. Bu durumda, kısa dönem işletme giderleri yükselir. Son kullanıcılar için genel olarak iki seçenek vardır. Her iki seçenek için maksimum gücün pahalı fakat enerjinin ucuz olarak yüklendiği veya enerjinin pahalı ve talebin ucuz olarak yüklendiği tariflerin seçilmesidir. Endüstriyel tesislerde indirimli elektrik kullanılır. Şebekeye geri elektrik satmak için, her türlü tüketici için aynı olan, sadece hacimsel tarifler uygulanır. Bu tariflerin fiyatı ucuzdur. Trijenerasyon sistemlerinde yakıt olarak yaygın olarak doğal gaz kullanılır. Enerji kullanımı bakımından, enerjinin sadece temiz değil, aynı zamanda ucuz olarak üretilmesi de önemlidir. Enerji maliyeti, üretiminde kullanılan yakıt çeşidine bağlı olarak değişir. Doğal gaz tarifleri sabit değildir, yakıt fiyatları ve diğer jeopolitik etmenlere bağlı olarak aylık olarak değişir. Bu durum yatırımın karlılığını önemli düzeyde etkiler. Doğal Gaz Dergisi Sayı 194-Ocak- Şubat 2016 65
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=