MAKALE Türkmenistan İçin Alternatif Doğal Gaz Piyasalarının Önemi Artmaktadır Türkmenistan 17,5 trilyon m3'lük rezervleri ile dünyada Rusya, İran ve Katar'dan sonra en çok doğal gaz rezervlerine sahip dördüncü ülke konumunda. Her ne kadar ülke zengin doğal gaz kaynaklarına sahip Dr. Emin AKHUNDZADA Hazar Strateji Enstitüsü olsa da, bu kaynakları yeteri kadar geliştirip üretime Ülkede doğal gaz tüketimi kadar üretimi de hızla yansıtamadı. artıyor. 2009-2014 yılları arasında yaklaşık %91 orNitekim dünyadaki doğal gaz rezervlerinin %9,3'üne sahip olan Türkmenistan, dünyadaki toplam üretimin sadece %1,9'nu karşılıyor. Bu rakamlardan da görüldüğü gibi ülkede geliştirilmemiş birçok doğal gaz sahası bulunuyor. Bu sahaların geliştirilmesi ile beraber ülkedeki doğal gaz üretimi gelecek yıllarda çok daha fazla artacaktır. Türkmenistan'da doğal gaz tüketimi son 10 senede %84 oranında arttı. Yaklaşık 5,3 milyon nüfusa sahip olan ülkede 2014 senesinde 27,7 milyar metreküp doğal gaz tüketimi yapıldı. Doğal gaz tüketiminin yüksek olmasının ana nedenlerinden biri de ülkede toplam enerji tüketiminde kaynak çeşitliliğinin yetersiz olması. Türkmenistan'ın toplam enerji tüketimi %80 doğal gaz ve %20 oranında petrolden oluşuyor. Enerjide kaynak çeşitliliği oluşturulamadığı takdirde tüketimin önümüzdeki 10 yılda ikiye katlanacağı öngörülüyor. 2CX>4 2(X)5 20Cl6 2007 20(]3 2CXJ9 2010 2011 2012 2013 2014 Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, Haziran 2015 Grafik 1 Yıllara Göre Türkmenistan'ın Doğal Gaz Tüketimi (Milyar M3 ) anında artan üretim 69,3 milyar metreküpe ulaştı. Türkmenistan Enerji Bakanlığı'nın tahminlerine göre ülkenin doğal gaz üretimi 2030 senesinde 230 milyar metreküpe yükselecek. Üretim artacağı için ülkenin ihracat rakamları da doğal olarak artış gösterecektir. Peki mevcut pazarlarTürkmenistan'ın artan ihracatını karşılayabilecek mi? Türkmenistan 2014 senesine kadar 4 ülkeye doğal gaz ihraç ediyordu: Çin, Rusya, İran ve Kazakistan. Çin, Türkmenistan'ın en büyük ihracat pazarı ve 2014 senesinde ülkenin toplam doğal gaz ihracatının %62'si bu pazara yapıldı Fakat Türkmenistan için mevcut pazarlar gelecek vaat etmiyor. Türkmenistan ikinci en büyük ihracat pazarı olan Rusya'ya 2014 senesinde 9 milyar metreküp ihracat yapsa da, Rusya 4 Ocak 2016 itibarıyla Türkmenistan'dan doğal gaz almayı durdurdu. Rusya ■ Çin ■ Rusya ■ İran ■ Kazakist an 1% Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, Haziran 2015 Şekil 1. Türkmenistan'ın Doğal Gaz İhracatında Ülkelerin Payı (2014) Doğal Gaz Dergisi Sayı 195-Mart-Nisan 2016 61
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=