MAKALE fiyatları gerekçe olarak gösterse de, uzmanlara göre gerçek daha farklıdır. Rusya özellikle batı tarafından yaptırımlara maruz bırakıldıktan sonra kendi doğal gazını satmakta güçlük çekiyor. Bu durum dolaylı olarak Rusya'nın diğer ülkelerden ithal ettiği doğal gaza olumsuz yansıyor. Diğer taraftan, Türkmenistan İran'a yıllık yaklaşık 6,5 milyar metreküp doğal gaz satıyor. Fakat İran da Türkmenistan'dan aldığı doğal gazı azaltmayı planlıyor. Nitekim İran Petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene 11 Ağustos 2015 tarihinde yaptığı açıklamada İran'ın artık Türkmenistan doğal gazına ihtiyacının kalmadığını bildirdi. Batı ile nükleer müzakerelerin olumlu sonuçlanması İran'ı bu açıklamayı yapmaya itmiş oldu. Dünyada enbüyük ikinci doğal gaz rezervlerine sahip olan İran'ın önümüzdeki 6-7 sene içerisinde doğal gaz üretimini ciddi oranda artıracağı öngörülüyor. Dolayısıyla İran pazarı da Türkmenistan için artık cazibesini kaybetmiş durumda. Öte yandan, Türkmenistan Kazakistan'a yıllık yaklaşık 0,5 milyar metreküp doğal gaz satıyor. Kazakistan özellikle nüfusun yoğun olarak yaşadığı güney ve doğu bölgelerindeki ihtiyacı, altyapı yetersizliği nedeniyle Türkmenistan ve Özbekistan'dan ithal ettiği doğal gazla karşılıyor. Her ne kadar Kazakistan yaklaşık 2,5 trilyon metreküp doğal gaz rezervlerine sahip olsa da, bu kaynaklar GEORG!A IRAN •ınclicative m.p . Not to IQle ku 1 ···------•• KAZAkHSTAN - - Proposed Trans<aspian gas pipelfne ~ Kaynak:http://bil kentgazete.wpengine.netdna-cdn.cam/ wp-content/up/oads/2015/06/trans-caspian-gas-pipeline.jpg Şekil 2. Trans-Hazar boru hattı Pakistan ve Hindistan pazarlarına doğal gaz satmayı hedeflese de, özellikle Afganistan'daki istikrarsız ortam projenin gerçekleştirilmesinin önünde en büyük engel olarak kabul ediliyor. Taraflar 2012 senesinde hükümetlerarası anlaşmalara imza atsalar da, projenin yapımı ile ilgili hala somut ilerleme kaydedilemedi. Bu bağlamda Türkmenistan için Türkiye ve Avrupa Birliği pazarları önem arz ediyor. Aslında Türkiye ve Türkmenistan 1997 senesinde yıllık 30 milyar metreküplük doğal gaz anlaşması yapmışlardı. Söz konusu anlaşmaya göre Türkmenistan, Türkiye'ye yıllık 16 milyar metreküp ve Avrupa'ya 14 milyar metreküp gaz ihraç edecekti. Bunun için Türkmenistan ile Azerbaycan arasında Hazar Denizi'nin altından geçecek, uzunluğu 300 kilometre ve kapasitesi 30 milyar metreküp olan Trans Hazar Boru Hattı'nın yapımı planlanıyordu. daha ziyade ülkenin batısında bulunuyor. Kazakistan'ın Ancak, Türkmenistan'daki altyapı yetersizliği boru batısından güneyine doğal gaz taşımak için 2010 hattının yapımının önündeki engellerden biri olarak senesinde Beyneu-Bozoi-Shymkent Boru Hattı'nın görüldü. Keza Türkmenistan'ın doğal gaz rezervlerininşasına başlandı. 1475 kilometre uzunluğundaki boru in büyük kısmı doğuda Kalkınış doğal gaz sahasında hattının 2016'nın ikinci çeyreğinde hizmete sunulması bulunduğundan, doğal gazı doğudan batıya taşımak planlanıyor. Dolayısıyla Türkmenistan, Kazakistan'a için ülke dahilinde doğu-batı boru hattının yapımına sattığı doğal gazı da 2016'nın ikinci yarısından itibaren ihtiyaç duyuluyordu. durdurmak zorunda kala bilir. Mevcut pazarlara bakıldığında, diğerlerine nazaran sadece Çin, Türkmenistan için gelecek vaat ediyor. Türkmenistan'ın Çin'e yapacağı ihracatın ise 2020 senesinde 65 milyar metreküpe yükseleceği planlanıyor. Bu durumda Türkmenistan yeni pazarlara yönelemezse Çin'e olan tek taraflı bağımlılığı artmış olacaktır. Türmenistan TAPI boru hattı vasıtası ile yıllık 33 milyar m3 62 Doğal Gaz Dergisi Sayı 195 - Mart- Nisan 2016 Öte yandan şimdiye kadar Türkmen gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınması için bir boru hattı yoktu. Türkmenistan, 23 Aralık 2015 tarihinde 773 kilometre ve 30 milyar metreküp kapasiteli Doğu-Batı Boru Hattı'nın inşasını tamamlayarak hizmete sundu. Dolayısıyla Türkmenistan artık doğudaki doğal gazını batıya rahat bir şekilde taşıyabiliyor. Doğu-Batı hattının yapılmasıyla beraber Trans Hazar Boru Hattı'nın
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=