LNG o Makale Diğer taraftan, Asya kıtasında başlayan doğalgaz fiyatları düşüşleri de global LNG ticareti kanalıyla dünyanın çok farklı köşelerinde yer alan ülkeler, birbirine daha yakın bir konuma gelmektedir. Yeni nesil kaya gazı üretilmesi sayesinde piyasalara çok büyük miktarlarda şeyi gazı arzı sağlanması ile birlikte Amerikan şeyi devrimi öncülüğünde ABD dev gaz marketi Henry Hub gaz fiyatları göstergesi büyük bir farkla dünyanın en ucuz doğalgaz pazarı haline dönüşmektedir. Amerikan Henry Hub doğalgaz fiyatları endeksi milyon Btu (million British thermal units-MBTU) başına sadece 2 dolar dolaylarında seyretmektedir. Ancak, sıvılaştırma ve nakliye maliyetleri eklendiği takdirde ABD LNG fiyatları MBTU başına 4 dolar seviyelerine kadar çıkmaktadır. Öte yandan, Avrupa ve Asya LNG fiyatları bir ya da iki dolar daha pahalı olmaktadır. Birkaç yıl öncesinde ise Henry Hub gaz pazarı LNG fiyatı 5 dolar iken Asya marketi LNG doğalgaz fiyatı da 19 dolara kadar yükselen geniş bir aralıkta bulunmakta idi. Danışmanlık Şirketi Energy Aspects 'den Trevor Skorski, daha istikrarlı ve homojen bir seyir izleyen küresel LNG gaz fiyatı tarifelerinin globalleşen doğalgaz marketi yolunda önemli bir adım olacağını duyurmaktadır. Bununla beraber düzgün işleyen global LNG fiyatı istikrarı konusunda pek çok engelin ve zorluğun aşılması da gerekmektedir. Daha güvenilir küresel doğalgaz fiyatları hakkında boru hatları vasıtasıyla taşınan gaz ve global LNG profili için öncelikle ticari marketlerin derinliğine ayrıntılı çalışmalar yapması zorunluluk arz etmektedir. Özellikle de Asya LNG gaz piyasası, altyapı eksikliği ve uluslararası bağlantı kopukluğu yaşamaktadır. İkinci olarak maliyeti yüksek olan yeni kapasiteli LNG yatırımı için gerektiğinde üreticilerin küresel fiyat dalgalanmaları riskinden korunması açısından vadeli işlemler piyasaları (derivatives markets) ya da türev piyasalar kurulması icap etmektedir. Üçüncüsü ise son kullanıcıları ilgilendiren en iyi hidrokarbon kaynak arzının temini bağlamında rekabeti teşvik doğrultusunda devlet müdahalesinin olmadığı enerji marketleri (deregulated energy markets) tesis edilmelidir. 68 Doğal Gaz Dergisi Sayı 195 - Mart- Nisan 2016 Yukarıda kısaca açıklanan LNG pazar oluşumları da Asya ülkeleri rekabete dayalı serbest piyasa ekonomisi koşulları çerçevesinde oldukça yetersiz kalmaktadır. Asya'da sadece Japonya, elektrik ve gaz marketleri kapsamında serbest pazar ekonomisi şartları uygulamalarını başlatmıştır. Bu arada Uzak Doğu gaz piyasaları içerisine doğru muhtemel yoğun Amerikan LNG gazı akını olması halinde Asya'da Henry Hub doğalgaz endeksi temelinde yararlı referans fiyat göstergesi sağlanması da olası görülmektedir. Reformlar için en kuvvetli itici gücü ise yenilikçi düzenlemeler yerine getirilmediği takdirde neler olacağı kaygısı ve endişesi oluşturmaktadır. Küresel ham petrol fiyatları tarifelerinin ani yükselişi sonrası petrol marketlerinde fazla kapasitenin bir ya da iki yıldan daha uzunca süre devam etmesini çok az kişi beklemektedir. Bununla beraber küresel LNG gaz piyasasında bolluğun ve zenginliğinde 2020 'li yıllara kadar sürmesi ihtimal dahilinde kabul edilmektedir. LNG spot piyasa ve petrole endeksli LNG doğalgaz fiyatları arasındaki eşitsizliğin büyültülmesi ve LNG gaz alıcılarının karşı çıkması da 2020 'li yıllara ulaşıldığında ihtimaliyetler arasında sayılmaktadır. Diğer ticari ürünlerde de spot fiyatlar ile uzun vadeli kontratlara dayalı ürünler arasındaki fiyat farklılıkları artması durumunda benzer global direnmeler ve rahatsızlıklar yaşanmaktadır. Örneğin, pazarlığa dayalı ham petrol fiyat sistemi (posted prices) 1970'Ii yıllarda dağılmıştı. 2008 - 2009 yıllları küresel finansal kriz sırasında talepteki çöküşün sonucu olarak spot demir cevheri marketi ise artış göstermişti. Öte yandan, üreticiler ve tüketicilerin kıyasıya mücadele platformu için hazırlık yaptığı görüntüsü de günümüzde dikkat çekmektedir. 27 Ocak 2016 tarihinde İngiltere - Hollanda ortaklığı Royal Dutch Shell Şirketi Yönetim Kurulu, önceki İngiliz Gaz (British Gas - BG) firmasının 35 milyar dolara satın alınmasını onaylamıştır. Sözü edilen satış sayesinde global LNG sektörü dalında tartışmasız dünya lideri ortaya çıkacaktır. Diğer taraftan, gaz ve elektrik sektöründe faaliyet gösteren TEPCO ile Chubu Electric adlı iki Japon Firması dünyanın en büyük LNG doğalgaz alıcısı şirketini [>
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=