Doğalgaz Dergisi 20. Sayı (Mayıs/Haziran 1992)

gösterilmesi kaçınılmaz olmaktadır. Bu meyanda, sıradan boru hatlarında uygulanan klasik kontrollar ve testler dışında, doğal gaz boru hatlarında, % 100 kaynak röntgeni, hidrostatik test, "caliper pig" uygulaması ve -40°C çiğ noktası sıcaklığına kadar kurutma işlemleri yapılmaktadır. Şehir dışı, uzun mesafe boru hattı inşaatları, şehir içi ve meskun yerlerde çalışmaya nazaran oldukça önemli farklılıklar arz eder. Birbirini takip eden iş kalemlerinin, çok iyi bir organizasyon ile uygun bir uyum içinde yürütülmesi gerekir. Tabiidir ki daha önce yapılacak planlamanın önemi büyük olacaktır. Boru hattı inşaatına başlamadan önce müteahhit firmanın ilk yapması gereken şey, işin kapsamını en ince ayrıntısına kadar inceleyip planlamaktır: 2. GÜZERGAH VE KANAL AÇILMASI Genellikle döşenecek borunun çapı ve arazinin cinsine göre çalışma alanı genişliği tespit edilir. Çeşitli yöntemlerle araziye işaretlenen güzergah sınırlarına göre saha tesviyesi ve hafriyatı yapılır. Müteakip aktivitelerde aksamaların meydana gelmemesi için güzergah açma işi, daima en son aktivite olan temizlik işi gözönünde bulundurularak yapılmalıdır. Arazi şartlarına göre, inşaat makina ve ekipmanlarının hareketine de imkan verecek şekilde, dozer ve greyderle güzergah açılır. Günlük vasati kaynak hızına göre açık kanal uzunluğu tespit edilmeli ve toprak cinsi de gözönünde bulundurularak uygun ölçülerde, yıkılmaması ve su basmaması için gerekli önlemleri alınmış bir kanal açılmalıdır. Bataklık, sazlık gibi mahallerde ise kanal, kaynak ve sargı işleri bitmiş borunun indirilmesinden hemen önce açılmalıdır. Kayalık yerlerde dinamit atılması gerektiğinden kesinlikle ehil ateşçiler kullanılmalı, çevreye zarar vermekten kaçınılmalıdır. Böyle yerlerde boru sıralaması yapılmamalı, şayet yapılmış ise toplanmalı veya etrafa sıçrayacak taş vs. yüzünden boruya zarar gelmemesi için gerekli önlem alınmalıdır. Rast gelinen kayanın özeliklerine görı; delik delme şekilleri, ara mesafeleri, açıları önceden denemeler yapılarak tespit edilmeli ve dinamit, fitil, kapsül, geciktirici gibi ihtiyaçlar saptanmalıdır. Yerüstü ve yeraltı sularına maruz mahallerde her ne şekilde olursa olsun kanala su dolması veya birikmesi önlenmeli ve kanal tabanının kuru kalması sağlanmalıdır. Kanal tabanı tesviyesine büyük özen gösterilmelidir. Çünkü borunun, üzerindeki toprak ağırlığı ile birlikte yaslanacağı yer kanal tabanıdır. Kanal açma işinde kullanılan ekipman, günümüzde çok yaygın olarak kullanılan "back-hoe11lardır. Bu makinalar, kayalık hariç hemen hemen her türlü arazide kanal açabilirler. Yumuşak toprakta ve daha ziyade düzlük olan alanlarda 11trencher" denilen makinalar da kullanılmaktadır. 3. SIRALAMA VE BÜKME Boru hattı inşaat aktivitelerinin önemli olanlarından biridir. Özen ve dikkat gerektiren, düzgün yapıldığı takdirde kaynak işinden As-Built resimlerin hazırlanmasına kadar tüm aktivitelere yardımcı olabilen bir işlemdir. Borular, sargılı veya çıplak oluşuna göre kum torbaları ile yastıklanarak dizilmeli, vana, flanş, geçiş parçası gibi malzemelerin yerleri, metre olarak tespit edilerek boru üzerine yazılmalıdır. Boru stok sahalarında yükleme vinçle yapılır ve borular, treyler üzerinde güzergaha getirilir, side-boom'la yerlerine alınır ve sıralaması yapılır. Borunun kanal tabanı eğimine göre bükülmesi işi, Nivo kullanılarak kanal tabanının düşey ve yatay eğimlerinin tespiti ve borunun bu derecelere uygun olarak eğilmesi işidir. Bükme işi sadece boru ham inşaatlarına mahsus hidrolik bükme makinası "Hydraulic Bending Machine" ve "Side-Boom" yardımıyle yapılır. 4. KAYNAK Ana hat denilen taşıma ve dağıtım hatlarında, yüksek işletme basıncı sebebiyle çelik borular kullanılmaktadır. Güzergah 47

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=