Doğalgaz Dergisi 220. Sayı (Mayıs-Haziran 2020)

Doğalgaz / Mayıs-Haziran 2020 31 dogalgaz.com.tr talep sahibi/kullanıcı, iç tesisat sertifikasına sahip bir firma ile sözleşme imzalar. Bu yetkili firma doğalgaz kullanıla- cak cihazların kapasitesine göre ihtiyaç duyacağı doğalgaz miktarını ve bu miktarı karşılayacak tesisat çaplarını proje- lendirerek gaz dağıtım şirketine sunar. Bu projeler daire içi tesisatı, ticari tesisat ve kolon tesisatı gibi kapsamına göre farklılık göstermektedir. Daire içi tesisat, bir konutun sayacından itibaren yakıcı cihazlara kadar olan ve yakıcı cihazların baca çıkışlarını da içeren tesisatı kapsamaktadır. Bu cihazların doğalgaz kulla- nım basınçları 21 mbar’dır. Ticari tesisat ise bir ticarethanenin sayacından itibaren bütün gaz yakan cihazlarını kapasiteleri ile birlikte varsa bacalarını da içeren tesisatı kapsamaktadır. Diğer taraftan ticari kullanıcıların kullandığı cihazlar çoğun- lukla 21 mbar veya 300 mbar olmaktadır. Bu basınçların dışında 300 mbar ile 21 mbar arasında bir basınca sahip ticari cihaz kullanacak olan kullanıcıların sayaçlarından 300 mbar basınçta doğalgaz geçecek şekilde tesisat dizaynı yapılmaktadır. İhtiyaç duyulan ara basınç için ise ikinci bir regülatör sistemi sayaçtan sonra kurularak istenilen basınç değerine ayarlanmaktadır. İkinci basınç düşürme sistemleri 300 mbar basınçta çalışan kazan dairesinin bulunduğu bina- larda kazan dairesi sayaç bağlantısından sonra konutlara 21 mbar basınçta gaz arzının sağlanması için kullanılabilir. Ayrıca aynı binada hem konut kullanımı hem de 21 mbar basınçtan daha yüksek bir basınçta ticari kullanımın olduğu durumlarda ticari kullacının sayaç bağlantısından sonra konutlara 21 mbar basınçta gaz arzı sağlanması içinde kolon tesisatı üzerinde tesis edilmektedir. Bu sistemlere Domestik Regülatör Seti veya PRS (Pressure Reducing System) isimleri verilmektedir. Kolon tesisatı olarak adlandırılan tesisat ise binalarda servis kutusundan konut sayaçlarının vanalarına ve varsa ticarethane sayaçlarının vanalarına kadar olan tesisatı kapsa- maktadır. Kolon tesisatı projelerinde binadaki toplam tüketim kapasitesi hesaplanmakta olup, bu kapasite aynı zamanda seçilecek servis regülatörünü belirlemektedir. Ayrıca binada 21 mbar basınç dışında tüketim noktası bulunan ticarethane olması durumunda servis regülatörünün basıncı 300 mbar olarak seçilmektedir. Kısaca kolon tesisatı projelerinde toplam tüketim kapa- sitesi ve ihtiyaç duyulan basınç değeri belirlenmekte olup belirlenen bu değerlere göre servis kutusu ve regülatör tipi belirlenmektedir. Servis Kutusu Regülatörleri Doğalgaz dağıtım şebekesinde son nokta, imalatı ve bakım onarım sorumluluğu gaz dağıtım şirketinde olan servis kutusu ve içerisinde bulunan servis regülatörüdür. Servis regülatörleri, kolon projelerinde belirtilen basınç ve kapasi- tede, kesintisiz olarak kullanıcılara doğalgazın sunulabilmesi için son derece önemli ekipmanlardır. Bu ekipmanlarda olu- şacak basınç hataları direkt olarak ölçüme etki edeceğinden regülatör üreticileri çıkış basınç aralığını standartlarda belir- tilen şekilde çok hassas olarak ayarlamaktadır. Çalışma prensibi Servis regülatörü girişte bulunan 1-4 bar basınçtaki doğalgazı modeline göre 21 mbar veya 300 mbar basınca düşürmektedir. Bu çıkış basınçları fabrika ortamında ayarlı olabildiği gibi müşteri isteğine göre ayarlanabilir şekilde de olabilmektedir. Servis regülatörleri diğer (RM/A – BR içeri- sindeki) regülatörlerden emniyet mekanizmaları bakımından ayrılmaktadır. Bu emniyet mekanizmalarının çalışması için servis regülatörünün çalışma sistemi iki ayrı regülatör şek- linde dizayn edilmiştir. Bu iki regülatörün birincisi 4 bar gibi yüksek basınçta giren doğalgazın 500 mbar gibi daha düşük İki kademeli servis regülatörünün çalışma prensibi (şematik gösterim) Domestik Regülatör Seti (PRS)