Doğalgaz Dergisi 224. Sayı (Ocak-Şubat 2021)

dogalgaz.com.tr 40 Doğalgaz / Ocak-Şubat 2021 Sertlik Testi Sertlik test sonuçları grafiğinden de (Grafik.3) görüldüğü gibi; birleştirmelerin sertlik dağılımı da araştırılmıştır. Her bir birleştirmenin sertlik deneyinin kıyaslayabilmek için ilk olarak kaynaksız ana malzeme ölçülmüş ve sonra diğer kaynak yöntemleri ile birleştirilen numunelerin sertlikleri ölçülmüştür. Ölçülen sertlik değerleri aşağıda verilmiştir. Sertlik değerleri ana malzemeyle kıyaslandığında 1 nolu numunenin sertliğinin ana malzemeye yakın olduğu gözlemlenmiştir. Ancak diğer kaynak yöntemleri ile birleştirilen numunelerin kaynak bölge- sinin sertlik değerlerinin artmış olduğu görülmüştür. Sertlik açısından incelendiğinde 1 nolu numunenin sertliğinin düşme sebebi ısı girdisi ile tane irileşmesidir. Diğer numunelerin sertliklerinin yüksek olmasının sebebi ise ilave tel olarak kullanılan malzemelerin içindeki alaşımların sertlik artışına neden olmasıdır. 5.3. Sonuç Yürütülen bu çalışmada genel olarak elde edilen bulgular aşağıdaki gibi özetlenebilir; • Kaynak bölgesinin soğuma süresi oluşan içyapı değişi- minde önemli bir faktör olduğu ve kaynak bölgesinin ani soğutulması ile iğnesel ve yönlenmiş epitaksiyel içyapının oluştuğu görülmüştür. • Yöntemlerde kullanılan ilave tel (elektrot) içeriğindeki karbon ve alaşım elementlerinin etkisi ile kaynak böl- gesinde oluşan faz miktarları ve tane yapısı değişim sergilemiştir. Bu değişiklikler mekanik deney değerlerine de etki etmiştir. Piyasada yaygın olarak kullanılan oksigaz yönteminin yapılan deneyler sonucu mekanik özellik- lerinin diğer kaynak yöntemlerine göre düşük olduğu gözlemlenmiştir. • Oksigaz ile yapılan kaynaklar daha düşük ısı girdisi ile yapılan ark kaynakları ile karşılaştırıldığında kullanılan elektrotların içerisinde bulunan oksitlerin ve alaşım ele- mentlerinin de etkisiyle hem tane içi yapılar incelmiş hem de daha ince taneler oluştuğu gözlemlenmiştir. Oksigaz, Elektrik Ark ve MAG kaynakları kullanılarak elde edilen birleştirmelerin ortalama çekme dayanımları karşılaştı- rıldığında en yüksek çekme dayanımı MAG yöntemiyle birleştirilen parçada 313 MPa bulunurken, en düşük çekme dayanımı ise 215 MPa ile oksigaz kaynağı ile birleştirilen parçada görülmüştür. • Birleştirmelerin ortalama % uzamaları en yüksek çekme dayanımı elde edilen MAG ile birleştirilmiş parçada %3.5, en düşük çekme dayanımı elde edilen oksigaz ile birleş- tirilmiş parçada % 10 olarak belirlenmiştir. Bu iki çekme dayanımı ve % uzama miktarlarındaki fark kaynaklı bağ- lantıların mikroyapısında oluşan ferrit miktarındaki fark- lılıktan kaynaklanmaktadır. MAKALE Numune No Cycle (Tekrar Sayısı) Kopma Bölgesi 1 1000 Kaynak Bölgesi 2 1291 Kaynak Bölgesi 3 3700 Kaynak Bölgesi 4 26298 ITAB Grafik 2: Yorulma Test Sonuçları Grafik 2: Sertlik Test Sonuçları Numune No Rockwell Ana Malzeme 23,2 1 22,5 2 40,6 3 41,8 4 40,7 KAYNAKLAR • Kurttepeli, İ.B., “Boruların Kaynağı” , Metal ve Kaynak, Makine ve Otomasyon Teknolojileri Uluslararası Aylık Dergisi, İstanbul, (1997) 35-40. • Yılmaz, M., Çöl, M., “X52 Tipi Mikroalaşımlı Çeliklerde, Yüksek Frekans Kaynağı Sonrasında Uygulanan Isıl İşlemin Simülasyon Yoluyla Karakterizasyonu”, Mühendis ve Makine 513 (2002), 37-42. • Gülenç, B., Candan İ., Kahraman N., “MIG-MAG Kaynağı ile Birleştirilen Boruların Tahribatlı Ve Tahribatsız Muayenesi”, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., (2006) Cilt 21, No 4, 631-637. • E.Bal, Yüksek Lisans Tezi “Doğal Gaz Boru Hatları İçin Yüksek Gerilimli Kaynak Ana Malzemesi Teknolojisinin Geliştirilmesi” n