44 ENERJİ & DOĞALGAZ • MAYIS-HAZİRAN / 2025 TEKNİK kalibrasyonlarının yapılmamış olması veya hidrojen sülfür (H2S) gibi korozyon etkili gazların metal yapıyı zamanla zayıflatması, bu tarz kazalara zemin hazırlar. Deri sanayi anaerobik reaktörün H2S seviyesi 50.000 ppm aralığı gibi çok yüksek seviyede olduğu iddia ediliyor. Çelik reaktörlerin 14 senelik olduğu tahmin ediliyor. Tesisin etrafı tabanında çökmelerin senelerdir olduğu iddia ediliyor. H2S gazı çok koroziftir. Bu durum deprem hasarını tetiklemiş olabilir. Yüksek hidrojen sülfür (H2S) gazı reaktör malzemesini zayıflatmış olabilir. Valfler de problem olsa membranlarda da patlama olması ve yırtılması muhtemeldir. Sorun reaktörün çok eski ve tesisin çok yıpranmış olmasıdır. Reaktördeki membranlar 20 mbar basınca dayanıklı özel bir ürün ama anaerobik reaktör (digester) çok eski olduğu iddia edilmektedir. Proses güvenliği sadece ekipman yerleşimiyle değil, aynı zamanda bakım mühendisliği ile de sağlanır. Emniyet valflerinin periyodik testleri, gaz detektörlerinin doğrulanması, reaktör cidarlarının ultrasonik kalınlık ölçümleri gibi işlemler yapılmamışsa, bu gibi kazalar sadece zaman meselesidir. Ayrıca anaerobik reaktörlerde gaz tahliyesinin kontrolsüz bir şekilde engellenmesi, kısa sürede yapısal deformasyon ve ani çökme riskini beraberinde getirir. Bu olay, bakımın sadece arıza sonrası değil, proaktif bir güvenlik stratejisi olduğunu bir kez daha hatırlatıyor. Türkiye’de 10-15 yaş üzeri tüm anaerobik reaktörlerin çelik yapıları mutlaka kontrol edilmeli. Ülkemizde bu tür yetkinlikleri artırmak gerekir. Anaerobik reaktörün çökmesi sonucu kirlilik yükü çok yüksek çamur çevreye yayılmış ve ciddi koku kirliliği oluşmuş ve koku kirliliğinin sınır değerlerini aşmış olması kuvvetle muhtemeldir. H2S kirliliği bu tür tesislerin çevresinde ve kirliliğin maksimum olduğu mesafede online ölçülmeli ve ölçüm sonuçları kamuoyu ile paylaşılmalı. Bu tür riskli tesisler için rehber izleme, takip ve kontrol dokümanları hazırlanmalı. n KAYNAKLAR 1. https://x.com/ozturk_mustafa/status/1915686519857180729 2. https://x.com/ozturk_mustafa/status/1915440184683810882
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=