RAPOR 43 ENERJİ & DOĞALGAZ • TEMMUZ - AĞUSTOS / 2025 sistemleri satışlarındaki artış bunu dengeliyor. Bazı temiz enerji teknolojilerinin maliyetleri yeniden hızlı bir düşüş eğilimine girdi. IEA’nın Temiz Enerji Ekipmanı Fiyat Endeksi, 2024 başında rekor bir düşüşle 10 yıl öncesine göre %60 azaldı. Çin’de güneş paneli ve rüzgar türbini fiyatları 2022’ye göre sırasıyla %60 ve %50 düştü (Avrupa'da rüzgar türbini fiyatları ise arttı). Ancak şebeke ekipmanlarında fiyatlar son beş yılda neredeyse ikiye katlandı. Petrol ve gaz sektöründe upstream maliyetlerin 2025’te %3 artması bekleniyor. ABD’deki mühendislik projeleri ayrıca ithal çelik ve alüminyuma uygulanan tarifelerden etkileniyor. Kritik minerallerdeki arz yoğunlaşması endişeleri artarken, 2024’te yatırım büyümesi yavaşladı. Fiyatlardaki düşüş nedeniyle keşif faaliyetleri önceki yıla göre durağan kaldı. Büyük entegre madencilik şirketleri yatırımlarını artırmaya devam etti, ancak uzmanlaşmış şirketler geri çekildi. Kanada ve ABD’de keşif harcamaları hafif artarken, Avustralya ve Latin Amerika’da düştü. Enerji yatırımının coğrafi dağılımı, uzun vadeli etkileri olacak şekilde değişiyor. Çin, açık ara farkla dünyanın en büyük enerji yatırımcısı olmaya devam ediyor. Küresel temiz enerji yatırımlarındaki payı son 10 yılda dörtte birden üçte bire yükseldi. ABD’de yenilenebilir enerji ve düşük emisyonlu yakıt harcamaları ikiye katlanmış olsa da, destekleyici politikaların geri çekilmesiyle bu yatırımların dengelenmesi bekleniyor. Petrol ve gaz arama-üretim yatırımları ise giderek Orta Doğu’daki büyük rezerv sahiplerine yöneliyor. Bu bölgedeki düşük maliyetler payı sınırlı tutsa da, 2025’te küresel upstream yatırımlarının %20’si ile rekor bir seviyeye ulaşması bekleniyor. Öte yandan, Rusya’daki kısıtlı harcamalar ülkenin payını %6’ya düşürdü . Harcama eğilimleri hâlâ oldukça dengesiz seyrediyor – özellikle Afrika’daki birçok gelişmekte olan ekonomi, enerji altyapısı için sermaye bulmakta zorlanıyor. Para birimlerinin değer kaybetmesi ve faiz oranlarının yükselmesi, borca erişimi ve borç servis etmeyi daha da güçleştirdi. 2025 yılında Afrika’da borç geri ödeme maliyetleri, toplam enerji yatırımlarının %85’inden fazlasına denk geliyor. Kıta genelindeki enerji yatırımları, yenilenebilir enerji yatırımlarındaki artışa rağmen, petrol ve doğalgaz harcamalarındaki düşüş nedeniyle 2015 seviyelerine kıyasla üçte bir oranında azalmış durumda. Afrika, dünya nüfusunun %20’sine ev sahipliği yapmasına rağmen, küresel temiz enerji yatırımlarının yalnızca %2’sini alıyor. Her ne kadar Çin’in gerisinde kalsalar da, Hindistan ve Brezilya’daki enerji yatırım eğilimleri, gelişmekte olan ekonomiler içinde dikkat çekiyor. Güçlü ve istikrarlı politika desteği, bu ülkelerin düşük maliyetli güneş enerjisinden faydalanmasına olanak sağladı. Bu gelişme; rüzgar ve biyokütle yatırımlarının yanı sıra, Brezilya’nın büyük açık deniz (offshore) petrol kaynaklarının
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=