42 ENERJİ & DOĞALGAZ • KASIM - ARALIK / 2025 ÇEVİRİ / MAKALE seçerek sistemin kararlılığını hızlı ve düzgün bir şekilde artıracak şekilde yapılandırılması gerekmektedir. Alternatif kontrol yöntemi mevcut sistemlerde uygulanacak ve değerlendirilecektir. Dengesiz hava debilerinin ve sıvı devresindeki tamamlayıcı ısı eşanjörlerinin etkisi de değerlendirilecektir. Bu alternatif kontrol yöntemi böylece dört sıcaklık sensörüne dayanır ve sıvı özellikleri hakkında detaylı bilgi gerektirmez. Aynı sensörler sistem gözetimi için de kullanılabilir. Alternatif kontrolün teorisi daha detaylı olarak bilimsel bir makalede sunulmuştur [Filipsson ve diğerleri, 2025]. DENEYSEL SONUÇLAR Laboratuvarımızdaki sistem, hem geleneksel ısı kapasitesi dengeleme kontrolünü (Xv) hem de alternatif sıcaklık kontrolünü (Xt) kullanabilecek şekilde tasarlanmıştır. Alternatif kontrol yönteminin geleneksel yöntemle aynı sonucu verdiğini doğrulamak için çok sayıda laboratuvar testi yapılmış ve bu testlerin sonuçları bir yüksek lisans tezinde sunulmuştur [Lorensu, 2025]. Aşağıda sunulan sonuçlar, bir derslikte kişi sayısına bağlı olarak değişen hava debilerinin simüle edildiği koşullarla ilgilidir. Burada hava debisi kontrol sistemi üzerinden manuel olarak değiştirilmiş olup bu değişim gerçek hayata kıyasla çok daha hızlı gerçekleşmiştir. Isı transfer etkinliği (ht), denklem 3’e göre tanımlanmıştır. Şekil 3, geleneksel yöntem (Xv) kullanılarak elde edilen sonucu göstermektedir. Şekil, ısı geri kazanım verimini korumak için sıvı debisinin hava debisindeki değişimlere (750 – 300 – 1200 – 300 l/s) bağlı olarak nasıl değiştirildiğini göstermektedir. Şekil 4 ise alternatif sıcaklık kontrolü (Xt) kullanılarak elde edilen sonucu göstermektedir. Hava debisindeki değişimlere bağlı olarak sıvı debisinin, geleneksel kontrolde olduğu gibi, ısı geri kazanım verimini korumak amacıyla nasıl değiştirildiği görülmektedir. 300 l/s’den 1200 l/s’ye geçiş sırasında, Xt kullanılan sıvı debisinde ilk birkaç dakikada bir zirve (spike) oluştuğu görülmektedir. Bunun başlıca nedeni, kontrolörde manuel olarak seçilmiş P değeridir. TARTIŞMA VE GELECEKTEKI ARAŞTIRMALAR Bu karşılaştırmada her iki yöntemin de eşit derecede etkili olduğu görülmektedir. Ancak kilit nokta, geleneksel yöntemin sıvının termofiziksel özellikleri hakkında detaylı bilgi gerektirmesidir. Bu tür veriler laboratuvar ortamında mevcut olsa da, pratik ve gerçek uygulamalarda genellikle iyi bilinmemektedir. Gelecekte yapılacak araştırmalarda, yeni kontrol cihazının uygun PI değerlerini otomatik olarak KAYNAKLAR 1. Filipsson, P. ve diğerleri, 2025. Run-around Isı Geri Kazanım Sistemlerinde Sıvı Debisi Kontrolü. Journal of Science and Technology for the Built Environment. 2. Lorensu, S. P., 2025. Run-around Isı Geri Kazanım Sisteminde Yeni Kontrol Yöntemi. Yüksek Lisans Tezi, Chalmers Teknoloji Üniversitesi. Şekil 3. Geleneksel kontrol yöntemi (Xv) ile DCV örneği. Şekil 4. Alternatif kontrol yöntemi (Xt) ile DCV örneği.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=