YAKIT YO Şekil 4. Gaz tiirbini ve atık ıJı kazanı. Şekil 5. Birleşik çevrim. su BUHAR !""" ··· : i !--------<---···· L_ _ _j İLAVE YANMA EGSOZ GAZLARI Gaz türbinli bir kojenerasyon sisteminin ortalama çalışabilirliği (bakım ve teknik arızalar dahil) yüksektir (yaklaşık % 95). Ömür Gaz türbinlerinin ömrü büyük ölçüde, işletme yöntemine (durum/çalışma sıklığı, tepe yük), yakıt kalitesine ve emilen havanın temizliğine bağlıdır. Bir gaz türbininin ömrü ortalama 120.000 çalışma saati kadardır. Yılda 6.000-8.000 saat çalışma ile gaı türbini ömrü yaklaşık 15-20 yıl kadardır. 4.2. GAZ TÜRBİNLERİ İLE KOJENERASYON Şu anda piyasada 200kW, ile 200 MW, arasındaki kapasitelerde gaz türbinleri. BACA su (ÖR. 10 bar) iLAVE YANMA EGSOZ GAZLARI OOi;AL GAZ DERGiSi SAYI. 26 mevcuttur. Bugünkü kojenerasyon uygulamaları için gerekli elektrik gücü genellikle 50 MW,'ın altındadır. Çeşitli kullanımlar 1. Atık ısı kazanı ile gaz tiirbini (Şekil 4) Sıcak egzoz gazlarını bir acık ısı kazanından geçirerek, egzoz gazlarının içerdiği ısının çoğu geri kazanılabilir. Geri kazanılan ısı sıcak su (örneğin 80 °C) veya buhar (örneğin 10 bar) olarak kullanılabilir. Üretilen buharın miktarı, buhar koşullarına (basınç, sıcaklık) bağlıdır, buhar basıncı düştükçe debisi artar. Egzoz gazlarından kazanılan ısı, sıcaklık sülfürik asitin çiğleşme noktasının altına düşürülemeyeceği (korozyon) ve ısı değiştirici çok büyük yapılamıyacağı için, sınırlıdır. Sülfürik asitin çiğ noktası kullanılan yakıtın kükürt içeriği ile yakından ilgilidir ve 50 °C (kükürtsüz doğal gaz) ile 150 °C (% 2'den fazla kükü�t içeren fuel oil) arasında değişir. İlave yanına Gaz türbinlerinin egzoz gazları genellikle, fazladan yanma havası gerektirmeden, ilave yanma yapmaya yetecek kadar oksijen (ortalama % 15) içerir. İlave yanma sonucunda egzoz gazlarının atık ısı kazanına giriş sıcaklığı (az miktarda da kütlesel debisi) yükselir, böylelikle daha fazla buhar üretilebilir. İlave yanma imkanı sonuna kadar kullanıldığı takdirde, ilave yanmasız çalışmadan 6-7 kat daha fazla buhar elde edilebilir. Daha fazla buhar üretiminin yanında ilave yanma, üretilen elektrik ile ısının birhirine oranını çok esnekleştirir, böylece ısı üretimini elektrik üretiminden bağımsız kontrol ecme imkanı doğar. Acık ısı kazanına zararlı olacağı için genellikle 750 °C giriş sıcaklığının üzerine çıkılmasına izin verilmez, bu nedenle ilave yanmanın da bir sınırı vardır. 2. Birlejik çevrim (Şekil 5) Birleşik çevrimde, yüksek basınçta buhar 47
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=