proseslerde doğrudan kullanılabilir (örneğin kurutma). İlave yanma ile üretilen ısı miktarı ayarlanabilir. Enerji dengesi Küçük gaz türbinlerinin (birkaç MW,'e kadar) % 15 ile % 25 arasında değişir. 5 MW, üzerinde elektrik çıktısı olan gaz türbinlerinin verimi % 25-35 aralığındadır (rürbin verimleri daha yüksek değerlere ulaşmıştır, bugün ise % 4 1 verime sahip türbinler üretilmektedir). Küçük türbinlerin (< 5 MW,) ısı verimi % 45-60 arası11da iken, daha yüksek elektrik kapasitesine sahip türbinlerin ısı verımi % 40-50 arasında değişir. Gaz türbini bazlı kojenerasyon sistemlerinin toplam verimi % 70-80 arasında değişır. Gaz türbininde üretilen elektrik miktarı ile verim, ortamın hava koşulları (sıcaklık, basınç) ile yakından ilgilidir. 1. Basınç Kompresörün yapması gereken iş arracağından, ortam havası basıncı düştüğünde üretilen elektrik miktarı azalır. 2. Havcı srccıklrğr Hava sıcaklığının gaz türbini özelikleri üzerinde büyük etkisi vardır. Ortam hava sıcaklığındaki her bir derece sancigrad sıcaklık artışı için: -Elektrik üretimi yaklaşık% 0.75 azalır -Birim yakıt tüketimi yaklaşık % 0.2 artar - Egzoz gazlarının sıcaklığı yaklaşık % 0.2 arrar - Buhar üretimi yaklaşık % O. 1 azalır. Uygulama İlave yanmasız sistemlerde, ısı/elektrik oranı küçük gaz ti.irbinleri (< lMW,) için oldukça yüksektir, 3-5.1 MW,'ten bi.iyi.ik kapasiteli gaz türbinlerinde ısı /elektrik OOGAL GAZ. DERGiSi SAYI. 26 oranı hızla l.5'a doğru azalır. Eğer bir kojenerasyon sisteminde ilave yanma yapılırsa, ısı /elektrik oranını 10'a çıkarmak mümkündür. Bunun yanında ilave yanma miktarını kontrol ederek, ısı /elektrik oranı değişitirilebilir. Elektrik üretiminin ısı üretiminden daha önemli olduğu açıktır. Gaz türbini bazlı kojenerasyon sistemleri aşağıdaki endüstriyel sektörlerde sıklıkla kullanılır. - Yiyecek, süt ürünleri - Çimento - Petrokimya -Bira, malt - Tekstil - Kağıt ve kağıt hamuru. 4.3. İŞLETME Gaz türbini yükü azalınca, egzoz gazlarının atık ısı kazanına giriş sıcaklığı düşer, bu durum verimin azalmasına neden olur. Kompresörün emdiği hava miktarı azaltılarak verim kaybı hafıflerilebilir. Hava debisi kompresör girişine değişken kılavuz kanatları takarak, giriş havasını ısıtarak veya iki şafrlı türbin kullanılarak azaltılabilir. Pratikte düşük kısmi yük verimi nedeniyle, gaz türbinleri mümkün mertebe kısmi yükte çalıştırılmaz. Genellikle gaz türbinleri % 75 kapasitenin altında yüklenmez. Bazen gaz türbini sadece tam yükte çalıştırılır, daha düşük yüklerde ise durdurulur. NOT: l3ıı yazı, "Dııfait N., Gııilıııotj.F., Marterıs A., Vı:rbrııggen A.,: Indmtrial Cogeneratioıı in Eıırope, May 1992." adlı makaleden b'zetlenerek çevrilıııiştir. 51
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=