'-' ■ DOGAL GAZ VE BENZiN MOTORLARI ■ EGZOZ EMI SYONLARI Turgut ÖZAKTAŞ 1950 yılında İstanbul"da doğdu İTÜ Mak i na Fakültesi'ni 1 973 yıl ı nda bi tirdikten sonra 1975 yılında İTÜ"de asistan olarak göreve başladı. Alman Hükümeti'nden a l dığı DAAD bursu ile "TU c ı austhal"de Gaz lvot0<1an konusunda çahşmo l oryoptı. "Benz i n ve Doğal Gaz Motorunun Çevri m Anollzi nln Matematiksel Model ile Karşılaştırılması" konulu doktora çalış• masını 1988 yılında tamamladı. Ha l en İTÜ Mak i na Fakültesi Otomotiv Anobilim Dalı"nda Yrd.Doç.Dr.ol orak görev yap. maktadır. EXHAUST EM/SS/ON VALUES OF NATURAL GASAND GASOLINE ENGINES Abstracf: Modiflcations required for the utiliz ra/ gas in gasollne engines and /he specaitfilocnatolof nnas tou f natura/ gas fuel to be usedin internaı combustlon englnes hove been descrlbed in thls study. Exhaust emission values of gasol/ne and natura! gas englnes hove been investı gated. Özet: Bu yazıda doğal gazın motor yakıtı ol arak özeliklerinden bahsedilmiş, benzin motorlarında doğal gazın kullanılması halinde motor üzerinde yapılması gereken değişik l ikler belirt i lerek doğal gaz motoru egzoz em i syonu ile benzin motoru egzoz emisyonu değerleri karşı laştırılmıştır. 1. GİRİŞ Gerek Ocro, gerekse Diesel çevrimine göre çalışan motorlarda gaz formundaki yakıdarın kullanılabilmesi, motor ve yakıt özeliklerinin uyum göstermesi ile mümkündür. Occo motorlarında gaz yakıtların kullanılması daha kolay olmasınakarşılık Diesel motorlarında konstrüktif bazı değişikliklere gerek vardır. Son yıllardaki petrol kökenli yakıdara alternatif aranması ve hava kirliliğinin ürkütücü boyu dara ulaşması, bu sorunlara bir çözüm olarak görülebilen gaz yakıdan ve özellikle ülkemizde heni.iz kullanılmaya başlanan doğal gazı güncel hale getirmiştir. 2. MOTOR YAKITI OLARAK DOĞAL GAZIN ÖZELİKLERİ Çeşidi hafifhidrokarbonlar karışımı olan doğal DOl!iAL GAZ DERGiSi SAYI. 28 90 gazın esas elemanı metandır. Yapısında metana göre daha az oranlarda etan, propan ve bütan ile azot ve karbondioksit bulunur. Çıkarıldığı bölgeye göre karışım oranı değişen doğal gazın Hamitabat' da çıkarılanının elemansa! analizi Tablo l 'de görülmektedir. Tablo 1 Bileşen %Hacim Cfü (meran) 95.456 C2H6 (etan) 2.41 1 C3Hs (propan) 0.736 iC4l-Iıo (izobücan) 0. 171 nC4l-Iıo (normal bütan) 0. 201 iCıHı2 (izo pentan) 0.081 nCıHı2 (normal pentan) 0. 083 Nı (azot) 0.776 C02 (karbondioksit) 0.085 Hamicabat doğal gazının kapalı formi.ili.i Cı. 22ı9 H1,01s Oı,1 ıo3 Nı.ıı ıo3 Alt ısıl değeri :Hu = 37.098 kJ/m3 43.450 kJ!kg Tam yanma için gerekli minimum hava miktarı: Lmın 10,84 m3 hava/m3 doğal gaz Lnin 16,41 kg hava/kg doğal gaz C/H 3,58 Doğal gazın ısıl değerinin benzine göre yüksek olmasına karşılık, yanması için gereken hava miktarı fazla olduğundan karışımın ısıl değeri düşmektedir. Karışımın ısıl değerindeki % 7 civarındaki azalma, motorun gücünün düşmesine neden olmaktadır. Ancak benzin mororunda doğal gaz kullanılması haljnde, mororun sıkıştırma oranı arttırılarak, gerek bu güç azalması karşılanabilecek, gerekse motorun daha yüksek ısıl verim ile çalışması sağlanabilecektir. Zira doğal gazın vurunnıya direnci benzine göre daha yüksektir. Gaz yakıtların vuruncuya dirençleri "Metan Sayısı" ile ölçülmekte olup, metan vuruncuya direnci en
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=