Şekil 5: Yn11ma irii11/eri (Doğrıı bhirkoıırrolifi11 COveCO1om11/nmmı er ikisi11i11 de 0lfiilmesi gereklidir). yapılır. Bu sensör, anot, hava karodu ve bir elekrrolicren meydana gelmektedir. Oksijenin hava katodu içerisindeki yayınımı kontrol edilmeli ve oksijen, meral anoru oksidize eden hidroksil iyonlara indirgenmelidir. Minimum oksijen oranı, yani alınabilecek minumum fazla hava oranı güvenli bir yanma için izin verilebilir maksimum C02 oranı ile çakışmalıdır. Bir . yanmasistemini hiç COeldedilmeyecek şekilde de çalıştırmak mümkündür, fakat bu durumda Şekil 5 ·ce degörülebileceğigibialınması gereken fazla hava miktarı dolayısıyla ısı kaybı çok artacaktır. İzin verebilir maksimum CO oranı her ülkenin srandarclarına göre değişmektedir. Bu oran Türkiye ıçın %0.l'dir. Bu nedenle uygulamalarda ayarlar yapılırken bu oran dikkate alınmalı, bacagazı analizleri yapılmalı; oksijen, karbondioksit ve karbonmonoksit oranlarının doğru sınırlar içerisinde olması sağlanmalıdır. 3.3.3.Karbonmonoksit Analizi Eğer baca gazlarının içerisinde hem oksijen, hem de karbonmonoksic oranları yüksek çıkıyorsa bu, yakıtın daha yanma<lan sistemden atıldığını gösterir. Arık gazların içindeki karbonmonoksit konsantrasyonunu ölçmek için yayınım limiti elekrrokimyasal cip karbonmonoksit sensörü kullanılır. Bu sensör, oksijen sensöründeolduğu gibi bir anot bir, bir hava katodu ve bir elekcrolircen meydana gelmektedir.Acık gaz içerisinde C01 oranına göre havaayarıyapılarak, CO,oranının istenilen seviyeye gelmesi sağlanır. Komple yanma ve .------- -----------� yüksek verim için baca gazı 12 -,-------------------, ll ,o 4 " "i; "' :>: ·;. � KARBONMON OKSİT "' :>: > :>: -� � içerisindeki CO , oranı% 11.7 ok li mr l ial li ğı di ı ri ş, lfeatkma te bkuo şduelğl aerrı hva. vba. nedenlerden dolayı elde edilcmez.Pracikce bu değere "srokiyomecrik değer" elenir. Yeterli ve verimli bir yanma sonucunda baca gazı içindeki Co lOm,a loı dr aı rn. ı B %u a9y- a1 r0 y. 5a paı lrdaıskı nt adna soor annr aı kboanctar ogl aezdı i li çi ri .n Cd eOk io rCa On ı maksimum %0. l olmalıdır. Bu ölçi.imünsonucunda elde edilen değerlere göre işletme ayarları tekrar kontrol edilmelidir. 4.SONUÇ V ya e n r m im an li ı ve emniyecli bir n remini amacıyla ısıcm� sistemlerinin doğal gaza clöni.işcürülmesi işleminden OOlc\AL GAZ DERGiSi SAYI. 30 87 skoonmrabidloerğial gaz brülörleri, kac kaloriferleri ve n gaz ayar ve kontrolleri öncelikle yapılmalıdır.Ayar ve kontroller ramamlandıkcan sonra ısırma sistemi işlec�eye alınmadan önce muclaka baca gazı analizleri yapılmalıdır.Yapılacak ayar, kontrol ve ölçümler sonucunda zararlı azot oksicler, sınır değerlerinin alrına düşürülecek ve yakıt tasarrufu için önem arzeden ısıl kayıpları en küçük seviyeye indirilecektir. İdeal yakıt /hava oranını n sağlanması ve kontrol altında nıculması neticesinde yanma verimi maksimum değerine ulaştırılabilecektir. Ayrıca CO gazının zehirleyici olması, yüksek bacalarda fazla konsantrasyondan dolayı parlama olasılığı nın oluşması, di.işi.ik baca gazı sıcaklıklarında bacalarda yoğunlaşma meydana gelmesinde, baca gazı analizlerinin yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Yapılacak ayar ve kontrollerin önemi büyüktür. Bu nedenle bu çalışmalar konu hakkında yecişcirilmiş deneyimli servis elemanları tarafından yapılmalıdır. Ayar, kontrol ve ölçümler yanmanın sağlıklı ve sürekli olması yan edecınedka, eümlkneiyeetkloi nveomveirsiimli oluşmasını temin ne ve tüketiciye de olumlu katkılar sağlayacakcır. Ayrıca, atık gazların minimum düzeyde tutulmasının çevre korunmasına da olumlu katkıları olacaktır. KAYNAKLAR 1) Bıçakçı,K./Çağlı "Doğal Gaz Brülörlerinin Çalışma Prensipleri, İşletmesi ve Kontrolü" Doğal Gaz Dergisi, Sayı 15, Ağustos 1991. 2)Bıçakçı,K."Doğal Gaz Uygulamalarında Ti.irkiye'de Karşılaşılan Sorunlar", Doğal Gaz Dergisi Sayı 27, Ağusros 1993. Y3)aBkııçtaEkkçoı,K. "Doğal Gazlı IsıtmaSistemlerinde nomisı ve Konfor Sistemleri", Doğal 4G)azLaDnedrigsis&i SGayyır 2"8E, Eyli.il/Ekim 1993. nergy Saving in Heating Syscems" 2 nd. Edition, August 1979. 5) Afacan, S. "Gaz Yakıcların Yakılması ve Y19a8k9m.a Elemanları" Doğal Gnz Dergisi Sayı 3, 1 7 1 1 1 1 1 1 1 - lı _ il ı:!i E � 1 E ı:ı 1 1 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=