1992'ye kadar sadece bir nakil kanalizasyonundaki bir kazanın sonuçlarını analiz ermekle kaldıysak, aynı zamanda bu cür kaza ihtimalini de araştırmış bulunuyoruz ". Amaç, sıvı doğal gaz şebekesindeki bir halkada meydana gelebilecek bir kaçağın sonuçlarını tal1min etmektir. -160 °C' de depolanan ve taşınan doğal gazın kaza ile serbest kalması, içinde bulunduğu ortamdan kaynaklanan, ani bir ısı transferi yaracır. Dolayısıyla bu, insanlar (donma)vesıvılaşmayan malzemeler (karbonlu çeliklerin çaclaması gibi) için muclak bir risk teşkil ermektedir. Isı transferi sıvı doğal gazın çok çabuk buharlaşmasını sağlar. Bir bulur oluşur; atmosfere dağılır ve hacca bazı durumlarda da parlayabilir. Konuyla ilgili ilk deneyler 1971 - 1972 yıllarındaNances yakınlarında Fos terminalinde, önemli miktarlarda sıvı doğal gaz fışkırması üzerine yapılmıştır. Araştırma, yerde kapladığı yüzeye, meteorolojik şartlara, mevcut engellere (duvar, depo) ve alevin sıvı doğal gaz tabakasına doğru geri dönüşüne göre parlayıcı bulutun yayılma mesafelerini değerlendirmekteydi. Sıvı doğal gaz güvenlik çalışmaları 1 970'li yılların sonlarında Monroir terminalinin inşası ve güvenlik konusundaki çalışmaların genel olarak artması ile gerçek hızına kavuşmuştur. Bu çalışmalar o günden bu yana hız kazanmışve 1993'te "Roll-Over" (alc üscolma)etkisini vebirgazkaçağının bütün sonuçlarını değerlendiren sıvı doğal gaz genleşmesi projelerinde bir araya toplanmıştır. Bu projede, Cersta ile birçok Fransız ve yabancı ortak (AET, ABD,Japonya, Norveç gibi) arasında iş birliği yapılmıştır. Elde edilen hesaplama kodları Hardes programında toplanmış; 1993'te Üreciq1 ve Taşıma Müdürlüğü'ne gönderilmiştir. Yer altı depolama bölümünde güvenliğin ana hattı tamamen kuyuların paclama riskleri etrafında oluşmuştur. Bir depolama yapıldığında, ilk kuyuların gazsız olarak kazıldığını hatırlatan DRS şef yardımcısı Bruno LERAY, bundan sonra diğer kuyuların gaz bulunan ortamlarda kazıldığını söylemiştir. Dolayısıyla riskler bir petrol sahasındakilerle aynı olup, azami risk tamamıyla parlamadır. Gaz de France tarafından Fransa'da idare edilen sekiz depolama yerinde S00'e yakın kuyu bulunmakta; bunların debisi günde 1 milyon m3'e ulaşmaktadır. RİSK AVCILARI 1992'den beri Gaz de France, güvenlik çalışmaları için müdürlükler arası bir kılavuzluk grubu oluşturmuştur. DETN'nin 19931995 yılları arasındaki üç yıllık program kapsamı içindeki risk ALT-ÜST OLMA (ROLL OVER) ETKİSİ . . . . 1 })engelerin bozıılması, politikada olduğu gibi sıvı fiziğinde de felaket ilej ' • lsonur,lanabtlir, % 90 metandan oltı;ans-ıvıdoğal gazdepodauzıın siirestoklandığında i j yapmnda bı'r deği;iklik meydana gelir. Sürekli kayar vaziyette tııtulduğunda Jıvı • tiitoğal g-az iince azotu, sonra da metanı kaybeder; hacimsel ağırlığı gün geftikce l deği.ıir. Bıımm sonuctmda eğer içinde halen sıvı doğal gaz bıtlunan bir depoya metan I tankerinden yeni bit-yük bo/altılırsa, eski ile yeni arasında her zaman karı;ma lotmaz ve iki tabaka meydana gelebilir. Birkaç giin sonra üstteki sıvı doğal gaz t [t:a.bakau ,:ığtr/t1,pp aniden bir "rol! ovw" yani tabakaların yer deği;tirmesi olayım !mlydan4 getirebilir. Bu hareket biiyi/k miktr:trda bıfhar oluşturarak, basıncın lartm4St.na sebep olur. Bugüne kadar izlenen alt - üst olma (roll over) hareketleri !zarar vermemiştir, fakat bu hadise i;letmeyi aksatmakta ve kritik dımrmlarda trf.e.p3ya: ,a!ar verebilrne,_kted,ir_(çatlak,_ hatta yarı�larg�bi). _ __ . .. · · ··· ·- DO�AL GAZ DERGİSİ SAY!. 31 132 proıesı, depolama ve taşımadan dağıtıma kadar gaz zincirinde meydana gelebilecek bir kazanın her türlü riskinin hesaplanmasını kapsamaktadır. Kanalizasyonlarda ortaya çıkabilecek çeşitli risklerin incelenmesinde, 1993 yılında Anceaumeville (Normandiya)'deki Saint-Clair-sur-Epte kanalizasyonunda yapılan deneysel bir risk incelemesi ile gerçek bir olay üzerinde deneme yapma fırsatı bulunmuştur. Yüzey tesisleri konusunda ise, Fransa'nın batısında Voisines pompa istasyonunda 1992 yılında bir deneysel çalışma başlatılmıştır. Amacı mekan dışında da sonuçlar yaratabilecek kazalara bağlı olan riskleri araştırmaktır. Üçüncü olarak, Gaz de France tarafından araştırma ve geliştirme alanında Bilimsel ve Teknik Uyum Komicesi 'nin (CCST) 1993 'de alınan kararı ile önümüzdeki aylarda doğal gaz dağıtımında da benzer çalışmaların yapılmasına başlanacaktır. Bu, her yıl patlamalar sonucu meydana gelen 5-10 ve karbonmoksit zehirlenmesi sonucu meydana gelen 50-60 ölüm olayına karşı daha etkin mücadele vermenin bir şeklidir. Son olarak, Pers sayesinde kullanabilen bilgisayar araçlarını tamamlayan çalışmalar, uluslararası organizasyonlar ve şirketlerle beraber yürüti.ilmektedir. İlk sonuçları , sahil platformlarının ideal şeklini belirlemek için, petrolcülerin yaptığı gibi, gömülü ortamda bir patlama simülasyonu programıdır. DETN gaz fiziği bölüm şefi ve risk projesi sorumlusu Gilbert HAMAIDE, "1995 sonunda her çeşit gaz riski problemlerini global olarak inceleme imkanı sağlayan bir program kullanılabilir hale gelecek ve Pers programını tamamlayacaktır" demektedir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=