Herman MİNASYAN AlSİM•AIARKO 1942'de İstonbul'do doğdu. Orta öğrenimini Solnt Joseph Fransız Llsesl'nde tamamladı. 1965'de İTÜ'den Makine Mühendisi olarak mezun oldu. 1 966'do Yıldız Teknik Ünlversltesl'nde Masteredevam elli. 1966·1968'de Hava Kuvvellerl'nde Yedek Subay olarak kontrol mühendlsll�I yaptı. 1 968'den beriAlorkogrubundo çolıımokto olup, halen Alslm• Alorko taahhüt grup koordinatörüdür. Bugüne kadar 25'1 oıkın proje tomomlomııtır, bunların orasında Atatürk Hava Limanı dııhotlortemılnollvesonolorok İstanbul Doğal Gaz Projesi soyıloblllr. .., . DOGAL GAZIN TURKIYE'DE HAYATA GEÇİRİLİŞİNDE VE YAYGINLAŞTIRIL _ MASINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARA KISA BiR BAKIŞ AN 0VERVIEW T0 THE PR0BLEMSON APPLICATI0N AND WIDE-SPEAD USAGE OF NATURAL GAS F0R TURKEY Abstracı: Allhouhg lhe use of lhe Natural gas in Turkey starled 6 years ago and lhough lhe consumpllon values reached lo the plato levets, some of lhe problems faced in lhe post are stili conllnuing to exlsls. • The slandards ore not comptate • Regutallons not compeled • Lack of Educallon possibliles. On fhe other hand, steps to lncrease rapldly the targe use of the naturaı gas are delaylng, • Price pollcles • unlformlly. • Gas converfions to be encouraged. • New gas sources and diverslflcallon of them. • lncrease of the supply. • Underground slorage, The arllcle almes to collectively analize lhese subjects and to draw lhe allenllon of lhe concerned parlles. Özel: Doğal gazın ülkemizde kullanılmaya başlanması altı yılı geçmiş olmasına ve tüketim değerleri de plato değerlere ulaşmış olmasına rağmen, geçmişte yaşanan sorunların bir kısmı h61a yaşanmaya devam ediyor. • Slandortıar h61a tam değil. • Yönetmelikler tamamlanamamıştır. • Eğitim imkanları eksiktir. Keza doğal gazın artarak süratle yaygın kullanıma ulaşması için gerekli adımlar gecikmekte - Fiyat pollllkalarında disiplin - Kullanımı teşvik ve özendirme • Yeni kaynakların katılması ve çeşitlenmesi • Gaz arzının arllırılması • Yeraltı depolaması Yazımızda bu konular topluca irdelenmiş ve ilgililerin dikkati çekllmeğe çalışılmıştır. Türkiye'nin eski SSCB ile yaptığı doğal gaz alım çerçeve anlaşması ile 18.09. 1984'deBocaş ile Soyuzgazexporc arasında doğal gaz alımı için bir ticari anlaşma akcedilmişcir. Bu anlaşmalara bağlı olarak doğal gaz kullanımı yıllar itibarı ile; 1987 yılında 5 13 milyon m3 1988 yılında 1.166 milyon m3 1989 yılında 3.099 milyon m3 1990 yılında 3.312 milyon m3 1991 yılında 4.063 milyon m3 1992 yılında 4.444 milyon m3 olarak gerçekleşmiş, 1993 yılında da anlaşmalarda öngörülmüş olan 6 milyar m3 placodeğereerişilmişcir. 1994yılı tüketiminin bu değerlerin de üzerinde gerçekleşeceği tabiidir. Bu anlaşmalara paralel olarak, BOTAŞ ana taşıyıcı boru haccı sistemi inşa mukavelesini 1986yılı sonundaimzalamışve23.6.1987'de Hamicabat Termik Santralına doğal gaz verilmeye başlanmıştır. 2 yıl süren inşaat döneminde, güzergah üzerindeki muhtelif sanayi kuruluşları ile İGSAŞ gübre fabrikası da gaz kullanımına geçmiş, Ekim 1988'de Ankara'ya kadar olan boru hattı inşaatı tamamlanmıştır. 1987 yılında Ankara ve İstanbul şehir içi dağıtım şebekeleri ihaleleri yapılmış, Ankara DO(,\AL GAZ DERGiSi SAYI. 35 106 3 Kasım 1988'degazkullanımınabaşlamış ve inşaat 199l'de tamamlanmıştır. İstanbul ise 1993 yılında sistemin inşaasının tamamlanmasını müteakip gaz kullanmaya başlamıştır. Bu meyanda 14.4.1988 tarihinde Cezayirle yapılan anlaşma gereği 1989 yılında inşaatına başlanan ve 1992 sonunda bitmesi planlanan Marmara Ereğlisindeki LNG terminali de ancak Temmuz 1994'de faaliyete geçebilmiştir. Bu terminalden, plato periodda, 2 milyar m3 doğal gaz eşdeğeri LNG alınabilecektir. Neticede bugün gaz tüketimi , Rusya'dan gelen gazla ilgili olarak plato değeri bulmuş ve aşmış, hacca gaz kaynaklarının yetersizliği dahi gündeme gelmiştir. Bütün bu geçen senelere ve varılan noktaya rağmen, gerek yukarıdadeğinilen şebekelerin yapımı, gerekse işlecimleri esnasındaki belirli eksiklik ve boşluklardan kaynaklanan bir dizi sorunlar yaşanmış ve yaşanmağa devam etmektedir. İlgili ve sorumluların da çok iyi bildiği bu eksiklik ve boşlukları, yapılması gerekenlerle birlikte şöyle sıralayabiliriz: 1. Standart eksikliği Türkiye'de standart oluşturmak, geliştirmek
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=