yönünden bakıldığında bu üstünlükler yeterli etkiyi yapamamaktadır. Bu itibarla, sürekli tanıtım ve özendirici ilanların yanında ekonomik yönden etkili olacak teşviklerin de uygulanması gerekir. Bu teşvikler neler olabilir? Gaz fiyatının düşük tutulması yanında, doğal gaza geçişi güçleştiren en büyük etken dönüşüm maliyetleri olmaktadır. Bu maliyetleri tüketiciler tarafından üstlenilebilecek düzeylere indirecek tedbir ve taksitlendirmeler uygulanmalıdır. Neticede, tüketici, halihazır kullandığı yakıta nazaran doğal gaza geçmesinin kendisine sağlıyacağı avantajları görebilmeli, carcabilmelidir. 2. Temiz yakıt kullanılması zorunlu hale getirilmelidir. Doğalgazın, sağladığı tüm avantajlarlabirlikte en ucuz yakıt olması beklenemez. Ancak ucuz olduğu iddia edilen diğer yakıtların çevreye verdikleri zararın akçesel karşılığı nedir? İşte bu zararın bedeli çevreyezararverenyakıeların bedeline ilave edilerek, fiyat yönünden, çevreyi kirletmeyen yakıtlara yönelinmeğe itilmelidir. Kapısında doğal gaz olan binaların önüne, yüksek kükürt ihtiva eden kömürlerin damperli kamyonlardan, çoğu zaman yolu kapamak bahasına, dökülmesine müsaade edilmem_esi gerektiğini düşünüyorum. 3. Tutarlı fiyat politikaları izlenmelidir. Gaz tüketimineyönelmeyi yavaşlatan biretken de doğal gaz fiyatlarıdır. Bugüne kadar, şehirden şehire değişen, üzerinde münakaşalar yapılan, hiçbir nedeni olmadan arttırılabilen ve böylece tutarsız bir görüntü veren bir fiyat politikası izlenmiştir. Süratle, doğal gaz fiyat politikalarını disiplin altınaalacakbirgirişimeihtiyaçvardır. Doğal gaz fiyatlarının neye bağlı olarak değişebileceği ilan edilmelidir. Gaz fiyatı satıcıdan satıcıya değişmemelidir. (BOTAŞ, EGO, İGDAŞ'da olduğugibi ...)Ve nihayet doğal gazaalternatif olan diğer yakıtların fiyatları ile belli bir orana bağlanarak, onlardan bağımsız olarak zamlanması önlenmelidir. Bilinen nedenlerle bir akaryakıt zammı geldiğinde, doğal gaza da bir nisbet dahilinde tüm yakıtlarla birlikte aynı anda zam gelmesi temin edilmelidir. 4. Kesintisiz, sürekli ve bol doğal gazın tüketicilere arzının sağlanması gerekir. Her isteyene, imkanlar dal1ilinde, dilediği kadar doğalgazverilebilir ortamın sağlanması DO�AL GAZ DERGiSi SAYI. 35 110 ile birlikte, gaz arzının hiçbir şart ve şekilde kesilmeyeceğinin güvencesinin, inandırıcı şekilde, verilmesi, doğal gaza dönüşümü hızlandıracaktır kanaatindeyim. Ancak, yazımızın başında da belirtilmiş olduğu gibi , bugün gerek boru haccı ile gelen gaz, gerekse tankerlerle gelen sıvılaştırılmış (LNG) gazın toplamı, planlanmış plato tüketim değeri ile hemen hemen başabaş değerdedir. Başka bir deyişle bugün artık yeni tüketimleri karşılayacak gaz hemen hemen yoktur. Ayrıca geçmişte, Rusya'nın gaz kesmesi gibi veya Bocaş'ın EGO'ya verdiği gazı kesmek istemesi gibi (haklı dahi olsa) talihsiz durumlar yaşanmıştır. Bu durumların gaza dönüşümleri müsbec yönde etkilediği herhalde söylenemez. Bu itibarla, ilgililerin de gayet iyi bildiği, aşağıdaki projeler kısa sürede hayaca geçirilmelidir: a. Yeni doğal gaz kaynaklarının katılımı ile hem ithal edilen doğal gaz miktarının arttırılması, hem de kaynaklarının çeşitlendirilmesi -Türkmenistan, İran, Katar doğal gazları. b. Mevcut doğal gaz alım anlaşmalarında koca arttırımına gidilmesi. c. Artan kocaların taşınabilmesi için gerekli kapasite arttırımlarının yapılması. Mevcut boru haclarının hem tam kapasite çalışması hem de gece/gündüz ve yaz/kış dalgalanmalarının (peak'lerin) dengelenerek karşılanması için yeraltı statik depolama imkanlarının süracle hayaca geçirilmesi. d. Mevcut LNG terminalinin kapasitesinin arttırılması, gerekirse uzun vadede uygun coğrafık bölgeye 2. bir LNG terminalinin yapılması. Bu tedbirler ve atılımlar ile doğal gazın Türkiye'de süratle yaygın kullanıma ulaşacağını ve geniş tüketim değerlerine çıkacağına_ inanıyorum. Netice: Yukarda iki bölüm halinde ele alınan başlıklardan şu sonuçlara ulaşıyorum: Doğal gazın Türkiye'de hayata geçiriliş ve yaygınlaştırılmasında yaşadığı çocukluk hastalıkları uzun sürmüştür. Konunun tek elden yönetilmemiş olmasının yaraccığı otorite boşluğu bu sıkıntıların başlıca etkenidir. Standartlar, eğitim, fiyat v.b. tüm konuların koordine edileceği bir mercinin yokluğu, yukarda sıralananların düze çıkmasını bir hayli uzun sürdüreceğini düşünüyorum.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=