o ... • • • • • • • • • Bı,li?J ık lsı ve Güç Sıstemleri .. A (Kojenerasyoıı) ile artık elektrik -.• 1 ihtiydcınızı yerıiuZde, k :ndiniz kar1ılayabilirsiniz. Ustel ik - :o sisıen,lerde yapılan ısı gen'kazammı ile hem ısı ıhtiyacmızı hem de absorpsiyonlu soğutma makınalaıı üzerinden soğutma (klima) gereksinmeleıınizi gıderebılirsıniz. Gelıjmij ülkelerde 1980 terden beri yaygınla1an bu teknoloıi yurdumuzda da özellı'kle doğal gaz ağının kurulmasıyla birlikte yeni bir pazar l,afine geldi. Konuyla ilg,1ı"daha fazla bı/gialmakamacıy/a Borusan Holdıng jlrkeıleıınden Borusan Makina ( Caterpıllar Türkiye yetkıli temsi/cısı) 'nin aracılığı ıle Caterpil!ar ine. Afıı'ka/ Ortadoğu Güç Sistemleri Müdürü Wı/lı·am Beitz ile yaptığımız söy/i?jiyi yayınlıyoruz. We present you ı/,e interview about cogeneration wiı!, Mr. Beıfz, ı!,edirectorof Caterpil!ar ine. Alrica / Middle East. Doğal Gaz Dergisi: Birleşik Isı ve Güç Sistemleri nedir? W. BEITZ: Birleşik Isı ve Güç Sistemlerini, elektriksel veya mekanik gücünvebununyanındayararlanılabilir ısının, eş zamanlı bir biçimde, termik yanmalı motor ve türbinler aracılığı ile üretilmesi diye tanımlayabiliriz. Bu sistemle motor veya gaz türbinlerinde eş zamanlı olarak, elektrik ve ısı enerjileriüretilmektedir. Birincilenerji kaynağı dediğimiz doğal gaz, fuel-oil, !ikici gaz, dizel ve biogazın yüksek verimle enerjiye dönüştürülmesinden ötürü, sistemlerin kendi kendisini ödemesi söz konusu olmaktadır. Doğal Gaz Dergisi: Sistemler nasıl çalışıyor? Uygıılama maliyeti nedir? ıv. BEITZ: Ola) ı size teknik olarak açıkhınıaya çalışacağım . Bir gaz motorlu • • BIRLESIK iSi ve .., •• • • GUC SiSTEMLERi .:ı kojenerasyon sistemini ele alalım: Octo çevrimine göre çalışan buji ateşlemeli (spark igniced) motordaki piscon silindir düzeninde, krank-biel mekanizması üzerinden dönel bir kuvvet elde edilmektedir. Bu dönel kuvvetle, tüm jeneratörlerde olduğu gibi, bir alternatör tahrik edilerek elektrikenerjisi üretilmektedir. Bunun yanında motor silindirindeki yanma olayı nedeniyle açığa çıkan ısı, ki biz bunu motor blok ısısı olarak adlandırmaktayız, eşanjörlü bir ısı geri kazanımı s istemi üzerinden değerlendirilmektedir. Motorlarımızda kullandığımız yüksek alaşımlar sayesinde motor bloğu üzerinden 127°C'ye değin kaynar su elde edebilmekteyiz. Bildiğiniz üzere motordakiyanmaolayısonucundaegzoz gazları oluşmaktadır. 350-500 ° C sıcaklıktaki bu ısı kaynağını bir acık ısı kazanı üzerinden değerlendirmekteyiz. Bu sistemlerin en mükemmel yanı, yüksek birincil enerji verimlerini içermeleridir. Örneğin, %l00'lük bir birincil enerji (yani yakıt) girdisine karşılık %40 elektrik ve %50 ısı elde eclilmekceclir. Böylece toplam %90'lık bir birincil enerji verimine erişilmektedir. Zaten kojenerasyon sistemleri bu yüksek verimleri sayesinde ekonomik olmaktadır. Sistemlerin maliyetleri, sistem konfigi.irasyonlarına göre değişmektedir, çi.inki.i her prosesin elektrik/ısı gereksinmeleri farklılık göstermektedir. Ancak bir mertebe oluşturması bakımından ilk yatırım harcamalarının; bir kilowat kurulu elektriksel kapasite başına 650-1000 Amerikan Doları olduğunu söyleyebiliriz. Doğal Gaz Dergisi: Birleşik Isı ve Giiç Sistemlerinin k11llanıcıya yararı nedir? ıv. BEITZ: Uygulayıcılar her şeyden önce ucuz elektrik ve ucuz ısı enerjilerine kavuşmaktadır. Bu sistemler sayesinde elektrik ve ısı enerjilerinden sağlanan tasarruf%5O olmakradır. Kojenerasyon sistemlerini cazip kılan da zaten bu tasarruftur. Bu sayede sistemler kendi finanslarını kendileri sağlamaktadır. Ancak unurnlmamalıdır ki yüksek karlılığın yolu elektrik/ısı oranının opcimizasyonunclan geçer. Sistemlerin diğer bir yararı güvenilir ve kesintisiz bir enerji kaynağı oluşturmalarıdır. Doğal Gaz Dergisi: Optimizrısyon konm1m11 biraz açabilir misiniz? W'. BEITZ: Sistemlerin planlanmasındaesas olanopcimizasyon hesapları ile uygulayıcıya en uygun çözümü casarlamakcadır. Müşterilerimizin genel istekleri en yüksek kar ve kısa geri ödeme süreleri cloğrulcusuncla olcluğunclan, biz de sistemlerimizi bu istekler doğrulcusunda tasarlamakrnyız. Şimdi herhangi bir prosesi ele alalım, örnegın binanızın enerji gereksinmelerini irdeleyelim. Sizin belli bir kapasite aralığı içerisinde değişen elektrik, ısı vesoğutmagereksiniminiz var. Bu saydığımız enerji türleri gün boyunca ve aylara göre değişimler gerektirir. Buradan hareketle elde edilen enerji gereksinmeleri profilini baz alarak öyle sistemler rnsarlamakrnyız ki, bunlar hemenerjiprofillerinizeuygunolmakta hem de en yüksek enerji tasarrufunu sağlayarakkendi kendilerini kısasürede amorti etmektedir. Amorcizasyon süresini kısaltan,yineönemlibirkıstas makinanın çalışma süresidir. Örneğin, yılda 8500 saat çalışan, 2 ABD Doları curarında bir yatırım yılda 1 ABD Doları tasarruf sağlayarak kendini iki yılda amorti etmektedir. Doğal Gaz Dergisi: Peki motorıı11 iirettiği ısıyı tiiketmediğimiz zrımr:n karlılıkdeği;ir ® DOĞAL GAZ DERGİSİ SAYI 37
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=