Şekil 7 . Basit klasik kaskad soğııt111a fevri mi GirişNG olarak birden fazla akışkan kullanı lır. Kompresör kapasitesi ve ısı değiştiricilerinin verimi ve yatırım masraflarına bağlı olarak kademe sayısı veya akışkan cinsi ve sayısı belirlenir. Herbir akışkan ayrı bir kapalı devre şeklinde tek kademeli ya da birkaç kademeli olarak uygun sıcaklık ve basınç aralığında çalışır. Akışkan grubu olarak i.içli.i kademede sırasıyla propan-etilen-etan, amonyak-etilen-metan veya freon 22-freon 13-metan soğm�ıcu grubu seçilebilir. Akışkan grubu seçildiğinde diğer çalışma şartları hemen hemen belirlenmiş O sıcaklık 't O basınç, bor (mutfak) ,..,...------, @��--K -�-2-::=::ı Girb�z dönen su soğ 1 NGKorrpresörü bNG Prapan Etilen Metan Ayırıcı epo buhorlasbrıcı buharlaştırıcı buhorlo�tırıcı Soğutmasuyu Proponçevrimi Şekil 2. Klcısik kaskad LNG sisıemleriı,r!e çevrimde kademeli soğııtma Etilençevrimi Metan Yakıt olarak NG Dep:ıyo gidis demektir. Propan-etilen-metan soğutuculu klasik kaskad devresi için basit bir şema Şekil 1 'de verilmiştir. Yabancı bileşenlerden ayrıştırılarak gelen doğal gaz su ile ön soğutma yapıldıktan sonra E-1 değiştiricisine gelir. E-1 değiştiricisinde propan gaz ı ile -40°C'ye kadar soğutma yapılmakradır. E-1 değiştiricisinde ısı çekerek buharlaşan propan, K-1 kompresöri.inde 11 bar basıncı civarına sıkıştırılıp su ile soğutulduktan sonra 1 bar basınca kadar kısılarak E-1 değiştiricisine döner ve propan çevrimi tamamlanmış olur. 3.5 bar civarında olan doğal gaz -40°C' ye E-1 değiştiricisinde soğuduktan sonra E-2 değiştiricisine gelir ve burada etilen çevriminde -100°C sıcaklığa kadar soğur. E-2 değiştiricisinde etilen bulunmaktadır. Buradan ısı çekerek buharlaşan eti len K-2 kompresöri.inde 15 bar basınca kadar sıkıştırılır. Buradan E-1 değiştiricisine gelir ve burada ön soğutmaya uğradıktan sonra 1 bar basınca � DOĞAL GAZ DERGİSİ SAYI 38 kısılarak E-2 değiştiricisine döner ve bu şekilde etilen çevrimi tamamlanır. Doğal gaz E-2 eşanjöri.inde -100°C'ye soğuduktan sonra E-3 değiştiricisine gelir. E-3 değiştiricisinde meran bulunmaktadır. Burada 1 barda -160°C civarında doğal gazdan ısı çekerek buharlaşan metan K-3 kompresöri.inde 25 bar basınca sıkıştırıldıktan sonra propan çevriminde E-1 değiştiricisinegelir, çevrimin son kademesinde, ön soğutmadan geçtikten sonra e tilen çevrimine gelir burada -100 °C civarına soğuduktan sonra 1 bar basınca kısılarak E-3 değiştiricisine rli:inrli.iri.ili.ir. Bu şeki lde meran çevrimi rnınaııılanır. E-3 değiştiricisinden geçen NG 1 b,tr basınca kısıldıktan sonra dengeleme ve depolama tankına gelir. Depolama tankında sıvılaşmayan yada çevreden ısı geçişi nedeniyle yeniden buharlaşan NG kısmı ise ya geri besleme ile LNG sistemi girişine ya da kullanılmak üzere enerj i santralı na gönderilir. LNG sisteminin enerjisi santraldan karşılanıyorsa bu enerji santralı için gerekli NG miktarı, seçilen sisteme bağlı olarak, roplam gazın % 15-20'si civarındadır. Bu ti.ir sistemlerde kullanılan her bir gaz çevrimi bir kaç soğutma kademesini içermektedir. Şekil 2.'de bunu gösteren basit bir şema görülmektedir. Klasik kaskad soğutma sistemleri halen ktı ll:ıııı lmakcadır. Örnek olarak USA Birıııiııgam, Cezayir-Arzew ve Alaska-Kenai tesisleri verilebilir. Bu gi.inki.i teknoloj ik seviyede klasik kaskad LNG sistemleri diğerlerine nazaran daha pahalıdır. Bunlar daha çok ilk kurulan LNG sistemleridir. Kl:ısik h.skad sistemlerinde gerek ayrı kapalı devreler ve gerekse kompresörlerin fazlalığı gibi maliyet artırıcı sistemlerini yileştirilmesiy le çok kullanılan ikili veya daha fazla akışkanın karışımından meydana gelen kombine devreli soğutma sistemleri geliştirilmiştir. Bu sistemlerde soğutma için kullanılan akışkanlar karışım halinde bir kompresörde sıkıştırılır ve her bir akışkan kendi çiğ nokta sıcaklığında ısı çekerek soğutma yapar. Karışım belirlendikten sonra soğutma kademe sayısı belirlenmiş demektir. Örnek olarak propan-ecan-metan gaz karışımı verilebilir. Bu karışımla çalışan bir soğutma çevriminin akış şeması Şekil 3.'te gösterilmiştir. Bu sistemde, saflaşcırıldıktan sonra gelen NG, ön soğutmadan geçerek 5 bar basıncı civarında bir basınçtaE-1 değiştiricisi ne girer. Burada -40°C sıcaklığa kadar soğutulduktan sonra E-2 değiştiricisine gelir. E-2 değiştiricisinde -100°C civarına soğutulduktan sonra E-3 değiştiricisine geçer ve buradan geçerken -160°C civarına kadar
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=