S ;;, 'f t e 1- i, ltııı1,1111 /J Nezilıi 8lQKK/ı.M • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • yaparken de üniteler devreye girmeye başlar. Yatırımının geri ödenmesini kısmi ele olsa almaya başlarsın. Diğer termal istasyonlar böyle değildir. Burada gecikebilen bir tek mesele kombine oluşundan dolayı buhar kazanlarının gecikmesidir. Zaten iki canesi yapıldıktan sonra bir tane buhar kazan ı koyuyorsun. O bir buhar kazanını da eğer daha önce koymak imkanı kazanıyorsan son derece si.iradi biryacırım yapıyorsun. Enerji ihtiyacını en kısa zamanda bu tür santrallerle temin edebiliyorsun. Bizde hidrolik santrallerin maalesef büyük bir hatası vardır. Hidrolik santralin barajını Devlet Su İşleri yapar, bir kısmına TEK müdahil olur. Enerji maliyetini hesaplarken barajın yapılma maliyeci hesaba girmez. Altyapı olarak geçer. Bu yüzden hidrolik santrale ucuz derler. Hidrolik santral uCLız değildir. Yapımları çok uzun zaman alır, bu yüzden pahalıdır. Gelelim doğal gaza. Bundan sonra alınacak her metreküp doğal gaz enerji üretimine tahsis edilmelidir. Bu politikayı yapma mecburiyetindeyiz. Sanayi si.irade büyüyor. Hacca kendileri de kojenerasyona başlıyorarcık. BOTAŞ çok büyük ku ruluş lara gaz sattı ve satmaya devam ediyor. Peki üretilen malların piyasa fiyatlarında bir düzelme oldu mu' Randımanlar ve gelir miktarları arttı. Ürün fiyarlarını düşürdüler mi? Hayır. Faydası ne bize' Ekonomiye katkısı ne? S iUeyma.ıı B V LAK: İki ay önce Herman MİNASY AN ile birlikte Marmara Ereğlisi LNG Terminali'ne gittik. 120000 DWT tonluk bir LNG gemisinin fiyatıyla, terminalin fiyatının hemen hemen aynı olduğunu öğrendik yaklaşık 250 milyon dolar. Bu terminalin Avrupa'da benzeri 5 terminalden biri olduğunu bize anlamlar. Gemilerin 22 seferiyle 2 milyar metreküp gazın elde edildiği ni de öğrendik. Fakat daha sonra yakında iki çevrim santralinin bitmek üzere olduğunu ve gazın 1.5 milyar metreküpünün santrallere verileceğini de öğrendik . İstanbul gazını bu terminalden alabilir diye düşünüyorduk fakat böyle bir durumun söz konusu olduğu ortaya çıktı. Nezihi BERKKAJ\ıI: Ben biraz daha doğal gazın tarihçesine girmek istiyorum. 1984'te imzaladık, 1985'ce tatbikata başlıyorduk. O zaman dahi %48-49 randıman elde ediliyordu kombine çevrim santrallerinden. Diğer termik santrallerinde bu oran %3435'i zor bulur. O tarihlerde Başbakan olan Turgut ÖZAL Bey'e Ti.irkiye'nin enerji sıkıntısına gireceğini, elektrik enerjisinin yanlış büyüme projeksiyonu yapıldığını söylemiştik. Binaenaleyh gazın cevziinclen sorumlu olarak politikanın biraz önce izah ettiğim şekilde oluşması gerektiği bunun için de santral anlaşmalarının bizim çekişimize göre yapılması gerektiğinde mutabık kaldık. Zaten Ambarlı'nın dönüşümünde muazzam bir mücadele verdik. TEK'in planladığı azami büyüme hızı %12'dir. Bence %12 TEK'in çalışma hızıdır. Dağıtım hacları, açık hava trafolarını v.s. ne kadar hızlı inşa edersen o kadar büyürsün. Bütün bunları koyduğun vakit fiili büyüme %9'dur. Türkiye başka ülkelerden farklı . Avrupa ülkeleri enerjiye doymuş. Türkiye'de enerji kıtlığından büyüme olmuyor. Küçücük sanayi tesisi 4!9 DOĞAL GAZ DERGİS İ SAYI 39 dediğim iz yerler bile büyüyemiyor. Enerjiyi bir bölgeye götürdüğün vakit bir bakıyorsunuz talep patlaması· var. Şu anda Türkiye'de elektrik enerjisi kısıntısı başlamak üzere. Bu kış elektrik kısıntısı olacaktır. Cahit ÖZGÜR: O tarihlerde yürümemesinin yanısıra son 2-3 yıldır yat ırımlar durdu. Nezihi BERKKAM: Durmasının sebepleri de idaridir. Elektrik enerjisinin hammaddesinin birinci planda doğal gaz olmasında büyük fayda vardır. Doğal gazın satışında ve planlanmasında elektrik enerjisi üretimi önele gelmelidir. İkinci kısımda sanayi ile şehirler arasında mukayese yapmak hızım. Fayda ve masraf mukayesesi yapmak lazım çünkü bu ekonomik bir hadise. S iileyıııaıı BULAK: Bu çizdiğin i z tabloya göre Bakanlığın kojenerasyona çok önem vermesi gerekir. Hacca destek vermesi gerekir ama aksine veremiyor. Hacca kojenerasyon için fizibilitesini yaptırtıp, gaz almaya yönelik firmalara gaz verme garantisini bir yıldan fazla süre için vermiyor. T<1_bii yatırım bazında geriye dönüş düşünüldüğü için daha uzun süre istiyor. Bu konuda düzenlediğimiz sempozyumlarda konuyu tartışmaya açtık. Mevcut m evzuatla olması gereken mevwacı karşılaştırınca en çok carcışılan husus bu oldu. Halbuki sizin de be l irttiğiniz gibi hem buharı, hem elektriği aynı anda elde edebilme imkanına sahip olunacak. Fakat buna gereken desteği BOTAŞ da veremiyor. Bakanlık da açıkça bunu veremiyor. Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz' Nezihi BERKKAJ\ıI: Ben de ikinci planda tutarım. Elektrik enerjisini büyük santrallerle elde ed ip dağı cmakla sanayiye direkt vermek arasında bir yerde. Binaenaleyh belli şartlarda,
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=