t/acı;flrı !3. Nczilıi !3tQKKMf • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • "Demek ki Avrupa'nın artacak ihtiyacını ki yapılan hesaplara göre 2000-20/0 yıllarında 60 ifa 120 milyar bir ilaveye ihtiyaç olacak, bu projeler karşılar. Geri kalan kısmın en büyük teminatçısı Rusya'dır. Kaldı ki Doğu Almanya'da doğal gaza dönüş başladı. Doğu Almanya'da linyit yasaklanıyor. Türkiye bu yüzden ikinci planda kalmakta. Kaldı ki bizdeki mevzuat bizi tamamen ikinci plana getiriyor. Türkiye'de bir tanzim edici idare lazım. Ana politikayı tespit edip ona göre piyasayı ve ihtiyaçları tanzim edecek bir yer Jazım.11 Sibirya'nın doğusuna doğnı gittikçe el değmemiş büyük yataklar var. Tüm bunlar yatırım istiyor. Bunda kısa zamanda Türkiye'ye ne diişecek denince karar vermek biraz zor. Çünkü arrık off-sec'i kabul etmiyorlar. 2 milyar metreküp istediğimiz ilave gazın bedelini de nakit olarak isteyeceklerdir. Siileyııuın BULAK: Bu arada Avnıpa'nın ihtiyacı da artıyor. Nezihi BERKKAM: O da başka bir konu. Avnıpa'da en büyük ilerleme tükenmekre olan sabalara karşılık petrol sahasına Norveç'in girmesidir. Son derece büyük bir rezerv ve bir kısmı da servise girdi. İkinci miktar Cezayir gazını Cebelicarık'tan İspanya'ya geçirecekler. Cezayir gazının uzantısı Tunus üzerinden İtalya'ya kum gaz olarakgeçti. BunamukabilNijerya'daki gazı Fas'can geçirip Avrupa'yagöti.irme projesi vardı. Fakat fiyat dengesi bakımından Türkiye sonsuz LNG ithal edemez. Ve bütün dış ticaret dengesini de bozar. Demek ki Avrupa'nın artacak ihtiyacını ki bu yapılan hesaplara göre 2000-2010yıllarında 60 ila 120 milyar bir ilaveye ihtiyaç olacak. Bu projeler karşılar. Geri kalan kısmın en büyük teminatçısı Rusya'dır. Kaldı ki Doğu Almanya'cladönüş başladı. Linyit Doğu Almanya'da yasaklan ıyor. Türkiye bu yüzden ikinci planda kalmakta. Kaldı ki bizdeki mevzuat bizi tamamen ikinci plana getiriyor. Gelip diyorlar ki ben Türkiye'ye yatırım yapacağım gazı da vereceğim ama hattı kullanmalıyım. İkincisi fiyatları ben tespit ederim. Türkiye'de bir tanzim edici idare lazım. Ana politikayı tespit edip ona göre piyasayı ve ihtiyaçları tanzim edecek bir yer lazım. Doğu Avrupa dışında, doğu memleketlerinin de ihtiyacı artıyor. Bu da gösteriyor ki kısa vadede çok büyük ümitler yok. Gazın sanayide fuel-oil'den ucuz olması lazım. Yoksa fuel-oil tercih edilir. Esas maliyet işlecmededir. İlk yatırımı iyi yapmak sonunda işletme ucuzluğu getirir ve kısa zamanda amorce edersin. Gelelim diğer kaynaklara. Kısa zamanda yeni kaynaklar çıkabi lir. Bu da dünya şartlarına bağlı. Bu arada BOTAŞ'ta statü değişiklikleri oldu. Şimdi, Türkiye de iki tane boru hattı yapacak kuruluş var. Bir tanesi de TPAO. Boru hattı yapmak ithalata kapı açmıyorsa hiçbir i şe yaramaz. Dernek ki bükümeti n planlarında i chalatı serbest bırakma olabilir. İthal imtiyazı hala BOTAŞ'ca. BOTAŞ TPAO'clan tamamen ayrıldı. BOTAŞ artık bir KİT oldu. Statüsü dikkatle okunursa BOTAŞ'ın bütün faaliyetlerini özelleştirecek hükümler var. BOTAŞ bağlı kuruluşken özel sektörle şirket kurmada zorlanıyordu. Onun için 397 sityılı K.H.K. çıkarıldı. Şimdi öyle bir hüküm var ki BOTAŞ her ti.irlU şirketi kendisi kurabilir. Cahit ÖZGÜR: Gaz politikası mem leketin genel enerji poli cikasınclan ayrılamaz. Fakat memleketin genel enerj i politikası ela Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndadır. Bir genel politikanın olduğu kanaatinde değilim. Mevcut kurallara göre Yap-İşler-Devret için bir şirket başvuruyor. Bir sene geçiyor kimse cevap vermiyor. Benzer bir durumu doğal gazda görüyorum. BOTAŞ'ın eldeectiğigazı en iyi şekilde dağıtmak için planlaması lazım. Böyle bir plan da görmüyorum maalesef. Nezihi BERKKAM: Demin de işaret ettiğiniz gibi bu yalnızca gazla değil her türlü enerji poliriasıyla ilgili. Varsa ben bilmiyorum ama 1963'ten beri bir enerji master planı yapılamamış. Enerji kaynağımız nedirden başlamalıyız. Büyüme hızı ne olacağı kaynak çeşitlendirmesinin nasıl yapılacağı, hangi kaynakları n nerelerden alınabileceği ve bunun ekonomik neticesinin ne olacağı belirlenmeli. Doğal gazın yüzdesi bu çerçeve içinde nedir? Bunu bir türlü yapamadık. Ben bu konuyu Yüksek Planlamada gündeme getirdim. Böyle bir ana plan yoksa yanlış kararlar verilebilir. Bugün plan boşluğu mevcut.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=