: :, • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • değişebilir. Soğuk geçen yıllarda yıllık derecegün değeri yüksek olurken, sıcak geçen yıllarda düşük olmaktadır. Benzer olarak, İstanbul gibi büyük alanlı kentlerde de yıllık derece gecegün değerleri bölgesel olarak değişebilir. Örneğin Sarıyer'in yıllık derece-gün değeri Göztepe'ninkindcn % 10 kadar daha yüksektir. Türkiye için tüketim potansiyeli-depolanma kapasitesi ilişkisi incelendiğinde soğuk mevsimlerdeki yüksek tüketici talebinin karşılanması konusunda gelişmelerin yeterli olmadığı görülmektedir. Şu anda konutlarda ısıcma amacıyla gaz kullanan konut sayısı heni.iz önemli düzeyde değildir. Ancak, önümüzdeki bir kaç yıl içinde, özellikle büyük kenelerde hava kirliliğini azaltmak amacıyla doğal gazın yerel yönetimler ve devlet tarafından teşvik edilmesi ve tüketicinin bilinçlendirilmesi durumunda, gazla ısıtılan konut sayısındaki olası artış depolanma kapasitesi sorununu kesinlikle gündeme getirecektir. Arz-talep dengesinin kurulabilmesi için yeraltı depolama olanaklarının sağlanması gereklidir. :>J.YERALTI GAZ DEPOSUNUN .. . . OZELLIKLERI Yeralrı gaz deposu içine enjekte edildiğinde gazın yukarıya veya yanlara akışını engelİeyen geçirimsiz bir örrü kayacıyla kaplı gözenekli ortam olarak tanımlanabilir. Bu canıma göre içerdiği doğalgazın üretilmiş olduğu tükenmiş doğal gaz rezervuarları ideal bir depo görevini görebilir. Normal gaz rezervuarlarına göre yeraltı gaz depolarının bir önemli farklılığı çok yüksek debilerde (günlük üretilebilen veya enjekte edilebilen hacim) gazın ürerilmesine ve enjeksiyonuna uygun olmasıdır. Bu nedenle çok sayıda üretim/enjeksiyon kuyusu gerektirir ve kuyulardan merkez istasyona coplama ve boru haclarının daha gelişmiş olması gerekir. Tükenmiş gaz rezervuarlarının yeraltı gaz depolarına dönüştürülmesi tasarlanırken aşağıda sıralanan aşamalardan geçilir: -Jeolojik ve mühendislik bilgilerinin coplanması, - Var olan kuyuların mekanik durumlarının incelenmesi, - Rezervuarda depolanabilecek ve üretilebilecek gaz içeriğinin belirlenmesi, - Gerekli kuyu sayısının saptanması, -Kompresör, boru ham, gazın arındırılması için yüzey donanımlarının seçimi . Sabanın değerlendirilmesi aşamasında gerekli alı DOĞAL GAZ DERGİSİ SAYI 40 bilgiler olarak ise: -Jeolojik bilgi, - İlk (orjinal) rezervuar basıncı, -Üretilen gaz miktarı-ortalama rezervuar basıncı ilişkisi, - Rezervuar sıcaklığı, - Gaz bileşimi, - Açılan kuyuların yerleri, derinlikleri, karot verileri, -Kuyulardan alınmış loglar, - Rezervuar yapısı, - Varsa su itişimi verileri, - Kuyuların akış kapasiteleri, - Kuyuların mekanik durumları, değerlendirilir. Bütün bu bilgilerin değerlendirilmesinde ve sabanın yeraltı gaz deposuna dönüştürülmesinde petrol ve doğal gaz saha geliştirme-üretim-rezervuar mühendisliği bilgi ve deneyimi kullanılır. .. . :>4. TU RKIYE'D E YERALTI GAZ DEPOLANMASI OLANAKLARI Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan Ti.irkiye'nin konllt sektörü doğal gaz talep projeksiyonlarına göre doğal gaz sektörel tüketimi 1995'te lxl09ın3, 2000'de 2.7xl09ın3 ve 2010 için 3.8xl09m3'tür. Derece-gün yöntemine dayanarak İscanbul'da bir konurnn ısıtma amaçlı olarak ortalama 2000m3/yıl gaz tükettiği göz önüne alınırsa Türkiye genelinde lxl0 9 m3'liik konllt sektörü tüketimi yaklaşık 500.000 konut için yeterli olacaktır. Her yerleşim alanındaki konut sayısı ve yıllık derece-gün değerleri bilinirse bu tür hesaplar daha doğru yapılabilir. 2010 yılı için yapılan projeksiyonlardaki 3.8xl09m3'lük toplam konut sektörü tüketimi yaklaşık 1.9 milyon konutun ısıtılmasına karşın gelecektir. Ti.irkiye'de günümüz koşullarında planlanmış projelerin gerçekleşmesi durumunda doğal gaz abone sayısı yaklaşık 1 .2 milyondur. Bu ise 2.4xl0 9 m3/yıl'lık konut sektörü doğal gaz talebine karşın gelmektedir ki Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı projeksiyonlarırnt göre bu calebin 1999 yılında gerçekleşmesi planlanmaktadır Tablol 'de ülkemizde konut ısıtma sektöründe doğal gaz arz-talep dengesinde oluşabilecek açığın yıllara göre değişimi verilmekredir. Tablonun hazırlanmasında Türkiye 6. Enerji Kongresi'nde sunulan projeksiyonlar kullanılmıştır. Tablonun (1) no'lu satırında
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=