: :) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •• • • • • • •• • • • M. Ereğlisi'ndeki LNG terminalinin kapasitesi sını rlıdır ve gelecekteki talep-arz açığı nın karşılanabilmesi için Türkiye'de en yakı n sürede yeraltı gaz depolarının devreye girmesi gerekmekredir. Ayrıca, Ti.irkiye'de srrarejik gaz rezervinin de oluşturulması yeraltı gaz depolarının varlığına bağlıdır. Uzun süredir bu konuda bazı çalışmalar yürütülmüş olmakla beraber heni.iz somur bir gelişme olmamıştır. Olanaklar araştırıldığında ya Trakya bölgesinde bilinen gaz rezcrvuarları veya Tuz Gölü civarı ndaki ruz domu depoları seçenek olabilmektedir. Trakya bölgesinde bilinen ve TPAO tarafından işletilen doğal gaz sahaları arası nda Hamirabar, K. Marmara, Değirmenköy ve Karacaoğlan en önemlileri olarak yer almaktadır. Bu gaz rezervuarlarının toplam üretilebilir rezervi 8xl09m3 olarak rahmin edilmektedir. Rezervuarlardan son yıllarda geliştirme ve i.irerim aşamasına gelmiş olan K. Marmara (Silivri) gaz sahası, özellikle geçirgenliğinin ve dolayısıyla i.irerilebilirliği yüksek olmasından dolayı , en uygun olanı görünmektedir. 3xl09m3 üretilebilir rezervi olduğu söylenen bu sahanın mevcut planlanan duruma göre üretimi lxl06m3/gi.in olarak rahmin edilmekle beraber sahanın 2000'li yıllarda depo olarak kullanılması durumunda ek kuyu ve yüzey donanım ve tesisleriyle i.irerimin daha yüksek olabileceği belirtilmektedir. Dolayısıyla sahanın depo olarak kullanılması durumunda 6 aylık soğuk dönemde 180x106m3 gazın çekilebilmesi ve sı cak dönemlerde aynı miktarın depolanabilmesi veya ek kuyu ve tesislerle bu miktarın arttırılması olasıdır. Tuz Gölü güneyinde Sultanhamam civarındaki ruz domununda lxl09m3 depolama kapasiteli olası bir yeraltı deposunun proje çalışmaları bu rür bir depodan soğuk dönemde çekilecek ve sıcak dönemde depolanacak miktarın yaklaşık 170xl06m3 olacağını belirtmektedir. Bu ise K. Marmara gaz sahasının değerlerine yakındır. Ancak, ruz domu deposunun •maliyeri gerek depolanacak sahaya boru hattı döşenme gerekisiniminden ve depo olarak kullanılacak mağara açı lması nı n masrafları nı n yüksekliğinden ve gerekse de yeraltı deposunun yastık gazı masraflarından dolayı , Trakya'daki gaz sahaları nı n depo olarak işletilmesi durumuna göre, daha yüksek olacaktır. Trakya gaz sahalarının hangilerinin depolanmaya uygun olacağı ve depolanma özelliklerinin belirlenmesi daha önceki bölümde açıklanan bilgilerin toplanması ve mühendislik çalışmaları nın sonucu @ DOĞAL GAZ DERGİSİ SAYI 40 gerçekleşebilir. Bu konuda İTÜ Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Böllimü'nde bir çalışına başlatılmış durumdadır. Sahaların özellikleri ile ilgili veriler toplanıp, değerlendirildikten sonra daha kesin sonuçlara varılacaktır. BOTAŞ'ın yeraltı gaz depolarını n geliştirilmesi konusundaki çalışmaları olduğu bilinmektedir. BOT AŞ ve Trakya'daki gaz sahalarını işleten TPAO gibi kuruluşlarla birlikte devlerin, yerel üniversitelerin bu konuda belki de iş birliği yaparak çalışmaları nı hızlandı rmaları ülkemizde doğal gaz sektörünün ve özellikle doğal gazla konur ısı tmacılığı sektörünün gelişmesinde önemli bir koşuldur. Konur ısı rması sektörünün soğuk mevsimlerdeki yüksek talebini karşılamak amacı yla yeraltı gaz depoları na olan gereksinimin açıklandığı ve yeraltı gaz deposu olanakları nın tartışıldığı bu yazının sonuçta vermek istediği mesaj Türkiye'de yeralatı gaz depoları nı n gerektiğidir. İster konur ısırma sektörünün soğuk mevsimlerdeki talebini karşılamak amaçlı olsun veya isterse de stratej ik amaçlı olsun yeraltı gaz depolarının devreye girmesi doğal gaz ve genelde enerji sektöründe önemli bir eksikliği giderecektir. K1 AYNAKLAR . Katz, D.L. , Lee, R.N. neering, McGraw-Hi/1 P: ıNthlaitsthtrinag! GCaoms pEanıgıyi , New York, 1990 . 2. Satman, A. : "Konut Isıtmasında Doğal Gazın Kııllanırııı", Tıi"rkiye 1 O. Petrol Kongresi, 11-15 Nisan 1994, Ankara, 25- 32. 3. Satman, A. , Altım, G., Gö"ktekin, A. : G" TaiizrıkniyKe' duel l aKroı ımııııtlPaortıan r ılssiıyt ıellmi "a, s ıTndüarkDiyoe ğ5al . E C nerji Kongresi, 22-26 Ekim 1990, Ankara, .2, 133-144 4. Akta;, M., Fikret, H., Çelebi, E. : Tiirk iye Enerji Sektö.riiniin Geli;imi ve Arz Talep Projeksiyonları (1970-2010), Tiirkiye 6. Enerji Kongresi, 17-22 Ekim 1994, İzmir. 5. Kızılö"ren, 1-I. , Yazıcı, E. : "Doğal Gazın DHeapzoilraannm1a9s9ı"5, , DSaoğyaı :l3 8G, a1 z7 9Dergisi, Mayıs/ -186. 6. Berkkam, H. B. N. :"Söyle;i-Sektö·re DT eammı ngı.aı zs !ı nAı ğ uVsut orsa n1 l9a9r 5" , , DS aoyğıa: 3l 9G, 5a1z - 2D1e0r g i s i , . • • • • • • • • • • • • • • •
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=