: :, • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • :>4.KOJENERASYON . . SiSTEMLERi Değişik işletme koşullarıyla uyum açısından bir esneklik sağlayabilmek için bir çok kojenerasyon sistemi mevcuttur. Gerçekte, bir tesisin enerji ihtiyacını karşılamak üzere güç, ısı ve/veya elektrik üreten enerji dönüşüm sistemleri de kojenerasyon sistemleri olarak adlandırılabilir. En yaygın olarak kullanılan kojenerasyon sistemleri buhar türbinleri, gaz türbinleri ve dizel motorlarını kullanan sistemlerdir :>5.GIDA SANAYI INDE KOJENERASYON Herhangi bir gıda sektörü için kojenerasyon uygulamasının irdelenmesi; 1/ Buhar ve elektrik ihtiyacı arasında bir dengenin olup olmaması, 2/ Sarın alınan elektriğin fiyatı ile kojenerasyon için gerekli ek yarırım maliyetleri yakıt kazan türbin �-'·····9 jeneratör buhar ! ;········ ·················- O·········-··---........., elektrik : ! kırma şeker kamışı '--'-4---t'�---.:;ı şerbet elekleme �-····· I atık ............................. ... .. · ön ısıtma çökeltme süzme filtre keki buharlaştırma vakum tavaları · , kristallendirme � . . . • . .; atıklar Olf--··---İ i................. · ··-· - ····· ............: ham şeker · �------------- ------------ - • Şekil 2. Şeker Karıııpndan • Ham Şeker Elde Etme • Prosesinde Kojenerasyon Uygulaması. gözönüne alınarak yapılacak ekonomik analiz sonucu ve 3/ Lokal i.itilireclen acil durumlarda ® DOĞAL GAZ DERGİSİ SAYI 40 elektrik sağlamanın mümkün olup olamayacağı remel kriterleri değerlendirilerek yapılmalıdır. Kojenerasyonun gıda sanayiinde kullanılması, büyük miktarlarda üretim yapan ve yüksek enerji tüketimi olan işlemlerin uygulandığı şekerpancarı yaelaşeker kamışından ham şeker eldesi ve bu şekerin rafinasyonu ve yaş mısır değirmenciliği ile kısıtlı kalmıştır. Bu tür endüstriyel işletmeler oldukça yüksek kapasitelidir ve seyreltik şeker ve nişasta çözelrilerinclen ronlarca suyun buharlaştırılması için çok fazla buhar ve büyük makinaları çalıştırmak için ele elektrik tüketirler. Bu işletmelerde kojenerasyon yaygın olarak uygulanmaktadır. Şekil 2'cle şeker kamışından ham şekerin elde eclilcliği işlemlerdeki kojenerasyon uygulaması gösterilmektedir. Bunların dışındaki sektörlerde daha az enerji tüketilmesi ve geçmiş yıllarda enerji maliyetlerinin daha ucuz olması nedeniyle elektrik enerjisi ihtiyacı işletme tarafından satın alınarak karşılanmış ve buhar ise küçük paket cipi kazanlarda üretilmiştir. Bu nedenle, gıda sanayiinde malt üretimi, kahvaltılık tahıl ürünleri ve jöle imaları ile konserve sektörü dışında fazla bir uygulamaya rastlanmamıştır. Kojenerasyonun uygulandığı tüm sistemlerde buhar türbinleri ve yüksek basınçlı kazanlar kullanılmıştır Ancak, enerjinin fiyatı ve bulunabilirliğinde meydana gelen olumsuz değişmeler, gıda sanayiinde kojenerasyon uygulamasının gelecekte bugünkü durumundan farklı olacağını göstermektedir. Elektrik ihtiyacı ı. 10 MW arasında olan endüstriyel işletmenin çoğuna pratikte kojenerasyonun uygulanabilmesi mümkündür. Soya yağı, malt üretim tesisleri ve narenciye işleme endüstrileri üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda, bu sektörlerin düzgün buhar talep profiline (=buhar ve güç ihtiyacındaki saatlik, günlük ve aylık değişimler) sahip olmaları ve buhar ve elektrik ihtiyacı dengelerinin de uygun olması nedeniyle gelecekte kojenerasyon uygulamasının mümkün olabileceği saptanmıştır. Malt işleme tesisinde 24 saatlik işlem sırasında buhar ihtiyacında görülen dalgalanmalar, her çevrimin üç saatte bir tamamlanmasından kaynaklanmaktadır. Bu tesiste buhar ihtiyacındaki dalgalanmalar, kojenerasyon sistemi buhar depolamalı olarak dizayn edilerek karşılanır. Yaz aylarında talebin artmasıyla artan üretim kapasitesinin neden olduğu elektrik ihtiyacındaki artışın neden olduğu dalgalanmalara karşılık mevsimsel toplam buhar ihtiyacı, yaz aylarında ortam . ' �------ı'
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=