• • \ 2400 2200 g:2000- � ] -ısoo 1600 tanınılanabilmektedir: kr = Ar exp (-E/RT) (3) Burada ATN ifadesi frekans faktörü ya da preeksponansiyel faktör ol arak adlandırılmaktadır. A katsayısı genci olarak A= 108 şeklinde tanı mlanmaktadır. Bu denkl emde T sıcaklığı (K), E akrivasyon enerjisini (j/kmol), R ise evrensel gaz sabitini (R=8314,3 j/kmolK) göstermektedir. A, N ve E değerleri her bir elemanrer reaksiyon için deneysel olarak belirlenmektedir. (2) ve (3) no.'lu denklemlere benzer şekilde geriye doğru olan reaksiyon hızları ve hız katsayıları (Rı,, kb) yazılabilir. Herhangi bir reaksiyona ait ileri ve geri reaksiyon hızlarının farkı, sonuç olarak o reaksiyon için net reaksiyon hızını verecektir. Bir yakı ta ait ayrıntılı yanma işlemlerinin tanımlanabilmesi için (1) denkliği formunda çok sayıda elemanrer reaksiyona ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla, belirli bir yakıtın oksitlenmesi, moleküllerinin parçalanması ve aralarında kirleticilerin de bulunduğu yanma i.iri.inlerinin açığa çıkması sürecinin karakterize edilebilmesi için bir dizi elemanrer reaksiyon tarif edilmekte ve bu reaksiyonlara ait A, N, E değerlerini veren tablolar oluşturulmaktadır. Bu tablolara yanma kineriğinde "mekanizma" adı verilmektedir. :>3. ISIL-NO MEKANIZMASI Yapısında azot bileşikleri içermeyen yakıtların yanmasında atmosferik azotun, ortamda yeteri kadar oksijenin bulunması halinde, "ısı l" mekanizma ile oksitlenmesi NO emisyonlarının önemli bir kaynağını oluşturmaktadır. Isıl-Nü, Zeldovich mekanizması ile veri len aşağıdaki reaksiyonlara göre gerçekleşmektedir. (4) (5) Gerek azot moleküllerinin i.iç kollu bağlarının, gerekse oksijen moleküllerinin iki kollu bağları nın parçalanmaları için yüksek akrivasyon enerjileri gerektiğinden, (4) ve (5) no' lu reaksiyonlar özellikle 1300-1400"C'nin üstlerinde önem kazanmaktadır. Oksijenin az miktarda bulunduğu alev bölgelerinde ise bu reaksiyonlara, N+OH � NO+H (6) reaksiyonu eklenmekte, böylelikle genişletilmiş Zeldovich mekanizması ifade edilmektedir. Bu mekanizma sıcaklığa üstel bir fonksiyonla bağlıdır. Isıl-Nü oluşumuna erki eden diğer faktörl er de, oksijen moleki.ili.inün parçalanmasıyla açığa çıkan O-atomu derişikliği ile kalma süreleri olarak tanımlanmaktadır. (4)-(6) reaksiyonlarında, yakıtın oksitlenme mekanizmalarında da önemli rol oynayan O ve OH radikalleri bulunmaktadır. Bu nedenle, ı sıl-Nü mekanizmasını n yakı tın oksidenmesini carif ede n re aksi yon mekanizması ile birlikte dikkate al111ması gerekmektedir. Sunulan çalışmada kullanı lan -Modtl (Bu çal'1m•) • Deney (8artok) ... ... .... ... .&_ ... 1400 -ı---�------�--�---------ı Şekil 3. Sıcaklık İfin Kinetik Model İle Bartok'ım Deneysel Değerleriııin Kar;ıla1tırıııası ( t=3 ms). ·0.4 0.6 0.8 1 .0 1 .2 1 .4 1 .6 1 .8 Yakıt/Hava Ekivalans Oranı ® DOĞAL GAZ DERGİSİ SAYI 40 ., • • ., ., ı; Ilı ı ı , , ı ■ , ■ ■ ■ !!! !il • • • • 111 1 ı■ 11 ı■ ı■ ı■ ı■ 111 ,., ■, ı, ı, i l l ı i ili ili ili • • • 111 ■ ■ • ;ı, lı .i
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=